Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
treatise20490
| Құдай арқылы» деумен тең. Құдайды тануға ұмтылу сенімнің емес, ақыл-
ойдың ілімі. Бірақ танудың мүмкіндіктері шектеулі: жоғары білімге тек математикалық деңгейдегі символикамен, жеке жетістіктермен белсенді ӛмір салтымен жетуге болады. Құдайға жету мүмкін емес, ол ӛзін бар деп білетін, мойындайын әлемнен табылады. Табиғат Құдайдың жаратылысы, шексіздік шексіздіктен, бірлік кӛпшіліктен ал мәңгілік уақытпен ұштасады. Шексіз әлем туралы тезис астрономияға қайта жаңғыру әкелді. Егер геометрия мен философияда шексіздік ұғымы білімімізді соңғы қатынасқа шамаласа, астрономияда бұл жаңа ӛлшем шекті қатынастарды байланыстырады. Шынымен де әлемдегі ӛлшемдердің нақты ӛлшемі шексіз десек, оларда ортақ нүкте болуы мүмкін емес. Кузанскийдің тұжырымдамалары әлемнің орталығы туралы ескі пікірлерді және философиялық категориялардың арасындағы балансты түзуге кӛмектеседі. Платон мен Аристотель ғана емес, Птоломей мен Архимед ұстанған ғарыштық бейнені бұл тұжырымдама жарып шықты. Антикалық ғылым және философия үшін ғарыш ӛте үлкен, бірақ соңғы жаратылыс болып табылады. Ал дененің шексіздігінің белгісі – оның орталығын білудің соңғы мүмкіндігі, яғни «басы» мен «соңы». Кузанскийдің ойынша ғарыштың орталығы және айналысы – Құдай, сондықтан да әлем шексіз болмаса да, оны шекті деп ойлауға болмайды. Оның осы ойлары аристотельдік физикаға қарсы келеді. Олар антикалық және ортағасырлық ғылымдағы ғарыштық шек туралы түсінігімізді ӛзгертеді. Осылайша, ол бізді коперникалық астрономия революциясына, яғни аристотель мен птоломей картинасындағы әлемге дайындады. Қайта ӛрлеу дәуірі мәдениетінде антикалық философиядан және ӛзін- ӛзі тануға ұмтылудан жаңа философиялық әдістер пайда болды. Жаңа әлем картинасының пайда болуына натурофилософияның кӛрнекті ӛкілдері Н.Коп, Дж.Бруно, Г.Галилей, И.Кеплер ӛз үлестерін қосты. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|