Б е с I н ш I б ? л I м Т?Уелсiз ?Аза?Стан мемлекетiнi? ?Алыптасуы §49. Республика егемендiгiн жариялау
§57. ?аза?стан Республикасыны? ?леуметтiк саясаты
жүктеу/скачать 4,16 Mb. Pdf көрінісі
|
| §57. ?аза?стан Республикасыны? ?леуметтiк саясаты
1. 1990 жылдарда?ы ?леуметтiк сала. Нары?ты? ?атынас?а ?тудi? ал?аш?ы кезе?iнде халы?ты? ?мiр с?ру де?гейi нашарлап, кедейшiлiк белгiсi бiлiне бастады. Отбасына берiлетiн ?леуметтiк ж?рдемге ?ата? ба?ылау ?ойылып, мемлекет тарапынан б?лiнетiн ?аржы жыл сайын ?ыс?арды. Ол ?леуметтiк жа?дайы т?мен адамдар ?шiн ауыр тидi. 1990 жылдарды? басында республиканы? экономикалы? жа?- дайы нашарлап, мемлекеттiк е?бекпен ?амту мекемелерiне 70,5 мы? ж?мыссыз адам тiркелдi. Азаматтарды? е?бек жа?дайы ?иын халде едi. ?сiресе, ?нерк?сiп пен ауыл шаруашылы?ы ?ндiрiсiндегi хал-ахуал сын к?термедi. Материалды? игiлiк ?ндiру саласында?ы т?ртiншi ?ызметкер зиянды е?бек жа?дайында ж?мыс iстедi. Тау- кен, металлургия, химия ?нерк?сiбiндегi ?рбiр ?шiншi, к?птеген жа?дайда ?рбiр екiншi адамны? ж?мыс орнында?ы е?бек жа?дайы санитарлы? ж?не экологиялы? нормалар?а с?йкес келмедi. Е?бек ?ауiпсiздiгiнi? талаптарына толы? жауап бермедi. 1991–1995 жылдары экономика салаларында?ы жалпы е?бек- пен ?амтамасыз етiлгендердi? жылды? к?рсеткiшi 3,7%-?а т?мен- дедi. Зейнета?ы, ж?рдема?ы мен жала?ы т?лемсiздiгi созылма лы
сипат алды. Дегенмен, ?анша ?иыншылы?тар бол?анымен на- ры?ты? ?атынастар?а ?тудi? бас?а жолы бол?ан жо?. Экономика- ны ты?ыры?тан ?лтты? м?дденi ескере отырып жасал?ан ж?йелi реформалар ?ана алып шы?уы м?мкiн едi. Осындай да?дарысты кезе?де мемлекет ?аза?стан Республикасы т?р?ындарын ?леуметтiк жа?ынан ?олдау шараларын iздестiрiп, осы салада?ы да?дарыстан шы?уды? жолдары мен на?ты ба?дарламаларын ?сынды. Ол бiрнеше кезе?дермен ж?зеге асырылды. 1991–1994 жылдарды ?амтитын бiрiншi кезе? – егемендi елi- мiз дi? ал?аш?ы ?адамдары, ?ндiрiстi? жаппай ??лдырау кезi. 331 Елдегi экономикалы? да?дарыс ба?аны еркiне жiберуге, а?шаны? ??нсыздануына, халы?ты? ?леуметтiк жа?дайыны? т?мендеуiне алып келдi. ?алыптасып отыр?ан ахуал е?бектi ?ор?ауды? жа?а механиз- мiн ??руды ?ажет еттi. 1992 жылы 4 желто?санда ?Р Президентi Н. ?. Назарбаев «К?п балалы отбасыларын ?леуметтiк жа?ынан ?олдау ж?нiндегi шаралар туралы», 1993 жылы 12 ?а?тарда да?- дарыс ?а ?арсы ?леуметтiк-экономикалы? реформаларды тере?дету ма?сатында «?аза?стан Республикасыны? Экономикалы? ?згерiстер ?лтты? ке?есiн ??ру туралы» Жарлы?тар?а ?ол ?ойды. Е?бектi ?ор ?ауды? ???ы?ты? негiзi ?аза?стан Республикасыны? «Е?бектi ?ор ?ау туралы» За?ы болып табылады. ?аза?стан ?кiметi 1992–1994 жылдары кездескен ?иынды?тар ?а ?арамастан, экономиканы ыры?тандыру?а, нары?ты? ?атынастарды? за?ды? ж?не ??рылымды? ба?асын жасау?а, нары?ты т?тыну та- уарларымен толтыру?а ?мтылды. ?лтты? те?генi? енгiзiлуi 1994 жылы-а? гиперинфляцияны б?се?детуге, ал 1995 жылдан инфляция ?де рiсiн ауызды?тау?а м?мкiндiк бердi. Екiншi кезе? 1995–2000 жылдар аралы?ын ?амтыды. Мемлекет т?р?ындарды ?леуметтiк ?ор?ау, я?ни е?бекке жарамды, ?здiгiмен ?ажеттiлiктерiн ?ана?аттандыра алатын адамдар?а жа?дай жасау секiлдi ?зге де ?леуметтiк саясат тетiктерiн ?арастыра бастады. ?аза?станда 1996 жылды? со?ына ?арай 391,7 мы? ж?мыссыз тiркелдi. ?иын да к?рделi кезе? алыс-жа?ын?а да, ?лкен-кiшiге де ?сер еттi. Елдi осындай да?дарысты жа?дайдан алып шы?атын ?кiметтi? ?леуметтiк салада?ы ау?ымды шараларыны? бiрi – ша?ын ж?не орта бизнестi мемлекеттiк ?олдау саясаты едi. Осы ма?сатта ?кiмет ?леуметтiк-экономикалы? ж?не ???ы?ты? шараларды ж?- зеге асырды. Экономикалы? еркiндiк ?ркiмнi? сауда жасау?а, тап- ?ан табысын жина?тау?а немесе ?з ?алауымен ж?мсау?а еркiндiк бер дi. Н?тижесiнде, 2000 жыл – республиканы? экономикалы? т? ра?ты даму?а бетб?рыс жылы, я?ни ?леуметтiк реформаларды iске асыру?а ?олайлы жа?дай ту?ан кезе?i болып табылады .
жүктеу/скачать 4,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|