Бағдарламасы 3ds Max-тың интерфейсі, құрал-жабдықтары 6

Кіріспе
Соңғы онжылдықта технологияның қарқынды дамуы компьютерлік техника мен бағдарламалық қамтамасыз ету саласында бірдей тез өсуге алып келді. Соңғы уақытқа дейін арнайы эффектілер көмегімен жасалған фильмнің эпизодтары бүгінгі стандарттарға сәйкес келмеген, қызығушылық пен пікірталас тудырды. Бүгінгі күнде фильм мен теледидардағы арнайы әсерлер ешкімді таң қалдырмайды. Олар компьютерлік графика жасау бағдарламаларының жаппай таралуы мен, атап айтқанда, 3D-модельдеуіне байланысты әдеттегідей болды. Үш өлшемді графика бағдарламалары өз мүмкіндіктерінде ең қызықты және қосымшаларды меңгеру қиын.

Мұндай бағдарламалар арасында жетекші бағдарламалардың бірі - 3ds Max. Өзінің бірегей мүмкіндіктері мен дамуының қол жетімділігімен бүгінгі таңда бұл бағдарлама әуесқойлар мен кәсіпқойлардың көпшілігіне ие. Мүмкін, 3ds Max пайдаланылмайтын 3D графикамен байланысты адам әрекеттерінің өте аз сфералары бар шығар. Ол архитектура және құрылыс, медицинада және физикада, сондай-ақ басқа да көптеген салаларда ойындар мен фильмдер жасау үшін белсенді қолданылады.

Сонымен қатар, 3ds Max-ті дизайнерлер мен архитекторлар өз жұмысында кеңінен пайдаланады. Дүниежүзі бойынша мыңдаған дизайнерлер үшөлшемді ойындарды және Web-бетінің тамаша үшөлшемді графикалық элементтерін жасау үшін осы тамаша бағдарлама қолданылады. Алғашқыда суретшілер үш өлшемді бейнені тек қана көлеңке, перспектива және рең көмегімен бейнеленетін екі өлшемді кенеппен шектелген болатын. Енді оларда камера көмегімен “Кенептің” ішіне кіріп өзінің шығармашылығын үш өлшемді кеңістіктің кез келген бұрышынан көру мүмкіндігі пайда болды. Екі өлшемді суретті салғаннан кейін бейне ойластырылған қалпында қалады.  Ал үш өлшемді кеңістікте жұмыс істегенде барлығы өзгеше. Текстуралар және жарық көздері үшін уақытша есептеулер мен бекітулер жасалған соң, барлық объектілерді өз позицияларына орналастырғаннан кейін үшөлшемді кеңістікте бейнені кез-келген бұрыштан қарап, еркін қозғалуға болады. Қандайда болмасын, дәстүрлі екі өлшемді сурет “біркелкі” туынды болса, ал үш өлшемді композициялар үшін шексіз көп суретті кадрлар алуға болады.

Жұмыстың мақсаты: 3ds Max бағдарламасының мүмкіндіктерін меңгеру және қолдана білу.

Жұмыстың тақырыбы: Есептеуші жүйені құру үшін функционалдық тағайындалуына сай жинақтаманың және дайын техникалық құралдардың таңдалуын түсіндіру – инженерлік модельдеу үшін графикалық станция (3ds Max бағдарламасы негізінде).
І ТАРАУ. 3ds Max бағдарламасының басты сипаттамалары
1.1 3ds Max бағдарламасы

Үш өлшемді графиканы құру үшін 3D графикалық редакторлар немесе 3D редакторлар деп аталатын арнайы бағдарламалар қолданылады. 3ds Max – сол бағдарламалардың бірі.

Үш өлшемді графиканың кез-келген редакторында, соның ішінде 3ds Max бағдарламасында жұмыс істеу нәтижесі бағдарламамен есептелген анимациялық фильм немесе статикалық кескін. Үш өлшемді объектінің бейнесін алу үшін оның 3D үлгісін бағдарламада жасау керек.

3ds Max ішіндегі нысан моделі төрт көріністе көрсетіледі. 3D моделінің бұл бейнесі көптеген 3D графикалық редакторларында пайдаланылады және объектінің геометриясының ең толық көрінісін береді. Бөлшектердің сызбаларын көрген болсаңыз, суреттегі жоғарғы жағында, сол жағында және сол жағында нысан көрініп тұрғанын байқауға болады.

3ds Max интерфейсі жай кескінге(сызбаға) ұқсайды. Дегенмен, қағаздағы сызбадан айырмашылығы, әрбір терезедегі проекция терезесінде объектінің көрінісі өзгеруі мүмкін, себебі нысан төменнен, оң жақтан және т.б. Сонымен қатар, барлық виртуалды кеңістікті жобаланған терезелерде ондағы нысандармен бірге айналдыра аласыз. 3ds Max-тегі жұмыс үш өлшемді нысандар арасында өзгеріп, олардың пішінін, айналуын, жақындағанын және т.б. өзгеретін компьютерлік ойынға ұқсайды.

Үш өлшемді графикамен жұмыс істеу фильмді түсіруге өте ұқсас, ал әзірлеуші режиссер ретінде жұмыс істейді. Ол декорация көріністерін (яғни, 3D модельдер жасап, олар үшін орынды таңдауға), жарықтандыруды орнатуға, үш өлшемді денелердің қозғалысын басқаруға, фильмнің түсірілу нүктесін және т.б. таңдау керек.

Бағдарламада кез-келген үш өлшемді нысандар қарапайым примитивтер негізінде жасалады - текше, сфера, торус және т.б. 3ds Max бағдарламасында 3D нысандарын құру модельдеу деп аталады. Қарапайым және күрделі нысандарды көрсету үшін, 3ds Max ең кіші элементтерден тұратын көпбұрышты торды пайдаланады - полигондар. Нысанның геометриялық нысанын неғұрлым күрделі болса, онда ол көп полигондар және компьютерді кескінді бейнелеу үшін көбірек уақыт қажет. Егер полигон торына мұқият қарасаңыз, өткір жиектерді полигондардың байланыс нүктелерінен көруге болады, сондықтан объектінің қабығында көп полигондар бар, дененің тегіс геометриясы көрінеді. Кез келген объектінің торы өңделеді, жылжиды, жойылады және оның беттерін, жиектерін және шыңдарын қосуға болады. Үш өлшемді объектілерді құрудың бұл түрі субобекттер деңгейінде модельдеу деп аталады.

3ds Max ішіндегі есептік кескінді алу үшін үш өлшемді графиканы визуализациялау керек. Бұл объектілердің жарықтылығы мен физикалық қасиеттерін ескереді. Проекция терезесінде құрылған үш өлшемді сахна тікелей проекциялау терезесінен немесе виртуалды камера линзасы арқылы бейнеленген. Виртуалды камера - бұл жобаны көрнекілендіретін орынды көрсететін қосалқы объект. Неліктен маған виртуалды камера қажет? Кескінді виртуалды камераның линзасы арқылы бейнелеу арқылы түсіру нүктесінің орнын өзгертуге болады. Сценарийді проекциялау терезесінен көрсету арқылы мұндай әсерге қол жеткізе алмайды. Сонымен қатар, виртуалды камера сізге осы камерамен алуға болатын (мысалы, өрістің тереңдігінің әсері) сахналарға арнайы әсерлерді пайдалануға мүмкіндік береді.

Алынған кескіннің сапасы көбінесе сахнаның жарықтылығына байланысты. Нақты фильм түсірілсе, жарықтандырғыш құрылғылардың ең сәтті орналасуын негізгі объекті барлық бағыттардан біркелкі жарықтандырылған етіп табуға тырысады және жиынтықтың жарықтылығы табиғи көрінеді.

3ds Max бағдарламасы максималды және көп бағытты виртуалды жарық көздерін пайдалану арқылы үш өлшемді сахнаның жарықтылығын орнатуға мүмкіндік береді. Жарық көздері - виртуалды камералар сияқты қосалқы объектілер. Олар тірі болуы мүмкін, кеңістіктегі өз орындарын өзгерте алады, жарықтың түсі мен жарықтылығын басқарады. Тағы бір маңызды бөлшекті, соның арқасында жарық көздері сахнаны шынайы етеді, көлеңкелер арқылы шығарылатын нысандар.

Жарық көздерімен жұмыс істеу кейде өте қиын, себебі әрдайым үш өлшемді сахнаны дұрыс жарықтандыру мүмкін емес. Мысалы, тым жарқын жарық көздері үшөлшемді нысандарда күшті және керемет шағылыстарды жасайды және түрлі бағытта бағытталған көптеген көлеңкелер табиғи емес көрінеді.
1.2 3ds Max-тың интерфейсі, құрал-жабдықтары
Интерфейс бағдарламаның барлық мүмкіндіктерін басқаруды қамтамасыз етеді. Көптеген пайдаланушылар, өз зерттеулерін елемей, одан кейін қарапайым сценарийлерді модельдеу кезінде қиындықтарға тап болады, олар бағдарламаның толық әлеуетін қолданбайтыны туралы айтпайды.

Бағдарлама 3ds Max-тің өте икемді интерфейсі бар, ол сізге бірдей әрекетті әртүрлі тәсілдермен орындауға мүмкіндік береді. Пайдаланушы мәзірлерін, құралдар тақталарын жасауға, операцияларға пернелер тіркесімін тағайындау және т.б. мүмкін. Мұның бәрі бағдарламада жұмыс істеуді ғана емес, сонымен қатар моделдеу процесін жылдамдатады.

3ds Max іске қосылғаннан кейін көретін бірінші нәрсе - оның басты терезесі. Бағдарлама терезесінің ең үлкен аумағы проекциялық терезелермен жұмыс жасайды. Бұл таңқаларлық емес: олардың көмегімен сахнаның нысандарына қол жеткізуге болады. Проекциялық терезелерде объектілердің дисплейін түрлі жолдармен конфигурациялауға болады: мысалы, көріністі және бағытты басқару үшін экранның орналасуын орнатыңыз немесе жұмыс кезінде экранның сызбасын оңтайландыру жолдарын белгілеңіз.

Бағдарламаны iске қосу үшiн келесi команда орындалады: Пуск-Программы-3ds Max. Бағдарламаны iске қосқаннан кейiн экранда 3ds Max бағдарламасының негiзгi терезесi ашылады (1.1-сурет).

Сурет 1.1 – 3ds Max негізгі терезесі

Сурет 1.2 – 3ds Max-тің меню жолы

Сурет 1.3 – Негізгі құрал-жабдықтар панелі

• 
  Undo (Болдырмау) (Ctrl+Z) - соңғы пәрменді немесе команда тобын болдырмайды;
  
• 
  Redo (Қайталау) (Ctrl + Y) - күшін жойған пәрмендерді қайтарады;
  
• 
  Select and Link - сахна нысандары арасында байланыс орнатады;
  
• 
  Unlink Selection - объектілер арасындағы байланыстарды ажырату;
  
• 
  Bind to Space Warp - көлемді нысанға байланыстырады;
  
• 
  Selection Filter - таңдауға болатын нысандардың түрлерін шектейтін ашылмалы тізім;
  
• 
  Select Object (Q) - нысандарды таңдау құралы;
  
• 
  Select by Name (H) - нысандарды аты бойынша таңдау үшін қосымша терезе ашады;
  
• 
  Rectangular Selection Region (Ctrl + F) - нысандарды іріктеу шеңберінің әртүрлі нысандары бойынша таңдайды.
  
• 
  Window/Crossing - нысанның қалай таңдалатындығын анықтайды: инсульт немесе қиылысу арқылы.
  
• 
  Select and Move (W) - нысанды таңдайды және жылжытады.
  
• 
  Select and Rotate (E) - көрініс нысанын таңдайды және бұрады.
  
• 
  Select and Uniform Scale (R) - нысанды әр түрлі жолдармен таңдап, таразылайды.
  
• 
  Reference Coordinate System - түрлендірулер үшін қолданылатын координат жүйесін белгілейтін ашылмалы тізім.
  

Сурет 1.4 – Анимацияны басқару элементтері

• 
  UNION бульдік операциясы – объектілерді біріктіреді, нәтижесінде ортақ беті бар жеке объект шығады;
  
• 
  Subtract бульдік операциясы – бір объектіден екіншісін алып тастайды, нәтижесінде алынып тасталған объектіге тең бос орын пайда болады;
  
• 
  Intersection бульдік операциясы – 2 объектінің қиылысқан шығарады.