Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of



Pdf көрінісі
бет280/482
Дата17.10.2023
өлшемі30,13 Mb.
#116775
түріБағдарламасы
1   ...   276   277   278   279   280   281   282   283   ...   482
Байланысты:
1240 leumettanu negizderi

Америкалық азиаттар
Тарихи шолу
Алғаш рет азиялықтар АҚШ-қа 1848 жылы Калифорнияда болған алтын 
іздеушілер қозғалысы кезінде көптеп келе бастады. Әуел бастан олар 
ерекше жаулық әрекеттер мен дискриминацияға тап болды. Оларға қар- 
сы жауыздық әдепкі жайт болып саналды. Заң жүзінде, Калифорния- 
дағы қытайлықтарды ақ нәсілді америкалықтарга қарсы сотта куәлік 
беру құқықтарынан айыртан соң, оларға ешқандай көмек көрсетілмеді.
1880 жылдан бастап федералдық заңдарға байланысты Азиядан им- 
мигранттардың келуіне кедергілер пайда бола бастады (Окіһіго 2005). Со­
нымен қатар заңға сәйкес азиялық иммигранттар мен олардың АҚШ-та 
дүниеге келген балалары азаматтық алу құқығынан айрылды. Америка- 
лық қытайлар II Дүниежүзілік сотые кезінде тана Америка азаматтығын 
алуға құқылы болды (Қытай мен АҚШ одақтас болтан кезеңде), ал амери- 
калықжапондар 1952 жылы тана осындай құқыққа не болды.
II Дүниежүзілік сотые кезінде 100.000-га жуық америкалық жапон- 
дар (олардың көбі АҚШ азаматтыгын алгандар және кішкене балалар) өз 
дүние мүлкін тез арада сатуга мәжбүр болып, арнайы оқшауланган ла- 
герьлерге жөнелтілді (Окіһіго 2005). АҚШ билігі жапондарды лагерьге қа- 
маган себебі - олар Жапон елінің атынан бүлік үйымдастырады деп сен- 
ген. Бүның өзі дәлелдерге емес, бұрмаланган пікірге негізделген. Алайда 
1988 жылы АҚШ Конгресі бұл саясатты әділетсіздік деп мойындап, амери- 
калық жапондар алдында ресми түрде кешірім сұрады.
1965 жылдан бастап жаңа заң бойынша азиялықтар үшін әсіресе 
мұнда олардың отбасы болса немесе жогары оқу орындарында білім 
алуды жоспарласа, АҚШ-қа қоныс аудару ережесі жеңілдетілді. Нәти- 
жесінде америкалық азиаттардың саны біршама өсті.
Ағымдағы жағдаят
АҚШ-та өмір сүретін Азия халықтарының саны (жапондар, қытайлар, 
филипиндер, кәрістер, лаостар және вьетнамдар) 1980 жылдар мен қа- 
зіргі уақыт аралыгында екі еселенді. Бірақ жалпы АҚШ халқы санының 
3,6 пайызын гана қүрайды (Humes, Jones & Ramirez 2011). Америкадагы 
азиялықтарды үш сегментке белуге болады: 1) XIX гасырдагы иммигран- 
тардың ұрпақтары (қытайлар мен жапондар); 2) II Дүниежүзілік согыс- 
тан кейін қоныс аударган иммигранттар (филипиндер, азиялық үнділер 
және кәрістер); 3) соңгы кезде Оңтүстік-Шыгыс Азиядан келген босқын- 
дар (камбоджалықтар, лаостар және вьетнамдар).




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   276   277   278   279   280   281   282   283   ...   482




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет