Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
1240 leumettanu negizderi
- Бұл бет үшін навигация:
- Ағымдағы жағдаят
| Америкалық азиаттар
Тарихи шолу Алғаш рет азиялықтар АҚШ-қа 1848 жылы Калифорнияда болған алтын іздеушілер қозғалысы кезінде көптеп келе бастады. Әуел бастан олар ерекше жаулық әрекеттер мен дискриминацияға тап болды. Оларға қар- сы жауыздық әдепкі жайт болып саналды. Заң жүзінде, Калифорния- дағы қытайлықтарды ақ нәсілді америкалықтарга қарсы сотта куәлік беру құқықтарынан айыртан соң, оларға ешқандай көмек көрсетілмеді. 1880 жылдан бастап федералдық заңдарға байланысты Азиядан им- мигранттардың келуіне кедергілер пайда бола бастады (Окіһіго 2005). Со нымен қатар заңға сәйкес азиялық иммигранттар мен олардың АҚШ-та дүниеге келген балалары азаматтық алу құқығынан айрылды. Америка- лық қытайлар II Дүниежүзілік сотые кезінде тана Америка азаматтығын алуға құқылы болды (Қытай мен АҚШ одақтас болтан кезеңде), ал амери- калықжапондар 1952 жылы тана осындай құқыққа не болды. II Дүниежүзілік сотые кезінде 100.000-га жуық америкалық жапон- дар (олардың көбі АҚШ азаматтыгын алгандар және кішкене балалар) өз дүние мүлкін тез арада сатуга мәжбүр болып, арнайы оқшауланган ла- герьлерге жөнелтілді (Окіһіго 2005). АҚШ билігі жапондарды лагерьге қа- маган себебі - олар Жапон елінің атынан бүлік үйымдастырады деп сен- ген. Бүның өзі дәлелдерге емес, бұрмаланган пікірге негізделген. Алайда 1988 жылы АҚШ Конгресі бұл саясатты әділетсіздік деп мойындап, амери- калық жапондар алдында ресми түрде кешірім сұрады. 1965 жылдан бастап жаңа заң бойынша азиялықтар үшін әсіресе мұнда олардың отбасы болса немесе жогары оқу орындарында білім алуды жоспарласа, АҚШ-қа қоныс аудару ережесі жеңілдетілді. Нәти- жесінде америкалық азиаттардың саны біршама өсті. Ағымдағы жағдаят АҚШ-та өмір сүретін Азия халықтарының саны (жапондар, қытайлар, филипиндер, кәрістер, лаостар және вьетнамдар) 1980 жылдар мен қа- зіргі уақыт аралыгында екі еселенді. Бірақ жалпы АҚШ халқы санының 3,6 пайызын гана қүрайды (Humes, Jones & Ramirez 2011). Америкадагы азиялықтарды үш сегментке белуге болады: 1) XIX гасырдагы иммигран- тардың ұрпақтары (қытайлар мен жапондар); 2) II Дүниежүзілік согыс- тан кейін қоныс аударган иммигранттар (филипиндер, азиялық үнділер және кәрістер); 3) соңгы кезде Оңтүстік-Шыгыс Азиядан келген босқын- дар (камбоджалықтар, лаостар және вьетнамдар). |