ДЕНСАУЛЫҚ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ 309 логия теорияшыларының айтуынша, тиімді
медициналық ұйымдар жоғары табысқа кеп-
ілдік береді. Корпоративті және мемлекеттік
бақылау күшейген соң, дәрігерлердің жүмыс
еркіндігі азайды және қоғамдық сын күшейді.
11. Медбикелер денсаулық сақтау саласының ең
үлкен бірыцғай кәсіптік тобын қүрайды. Мед
бикелер дәрігерлерден әлдеқайда аз пайда та-
бады. Олардың беделі төмен, бұйрық бермейді,
орындайды. Мұның себебі медбике жүмысы
дәстүрлі санада «әйелдерге» тән жүмыс ретін-
де қабылдануында.
12. Сақтандырылған америкалықтардың көпші-
лігі жеке медициналық сақтандыру жоспар-
ларына енеді. Medicare - бұл барлық егде
жастағы азаматтарды сақтандыруға арналған
мемлекеттік бағдарлама. Ал Medicaid, ең ал-
дымен, өте кедейлер үшін қабылданған мем-
лекеттік сақтандыру бағдарламасы.
13. Америка Қүрама Штаттары - төлем цабілет-
тілігіне қарамастан, пациент тұрақты ме-
дициналық көмекке қол жеткізе алмайтын
Сыни ойлау 1. «Сырқаттануға бейім» адамдардың арасын-
да темекіден өлу оқиғалары қалай көбейді?
Спирттен өлу ше? Улы заттардан өлу қалай?
Диетадан ше?
2. Әлеуметтік күштер мен саяси шешімдер жы-
ныстық мінез-құлықтан болған өлім-жітімніц
көбеюіне қалай эсер егеді? Заңсыз есірткі зат-
тардың себебі қандай?
3. Соңғы рет жақын досыңыздың немесе туы-
сыңыздың ауырғанын есіңізге түсіріңіз. Нау-
қас адам рөлінің тетіктерін пайымдап алып,
осы жағдайға байланысты қолданып көріңіз.
Айналаңызда созылмалы аурумен ауыратын
адамдар бар ма, есіңізге түсіріп, алдыцғы тәр-
тіппен тапсырманы орындаңыз.
4. «Ерлердің жыныстық қатынасқа қабілетсізді-
гін» ауру ретінде анықтау кімге пайдалы? Қа-
жалғыз индустриалы мемлекет. 65 жастан
асқан америкалықтардың 18 пайыздан аста-
мы сақтандырылмаған. Сақтандырылмаған
адамдар сырқаттанып қалатын я қайтыс бо-
латын жағдайды басқалардан гөрі жиі бас-
тан кешіреді, бірақ бұлардың медициналық
көмекке мүқтаждығы жөніндегі мәселе ке-
йінге ысырыла береді.
14. АСА бағдарламасы сақгандырылмаған азамат-
тардың санын азайтуға бағытталған. Бірақ
мемлекеттің денсаулық сақтауға араласуына
қарсы азаматтар бұл бағдарламаға оппозиция
құрды, ал басқалары бағдарлама жан-жақты
талқыланбаган деп ойлайды.
15. Басқа елдердегі бірыңғай төлем жүйесі денсау-
лық сақтау шығындарын азайтады. Өйткені
бұл тиімді: коммерциялық емес және меди-
циналық қызмет көрсетушілермен бағаны
төмендету жөнінде тиімді келісім жасауға бо-
лады. Алайда бірыңғай төлем жүйесі дәрігер-
лер мен тұтынушылардың таңдау мүмкінді-
гін азайтады.
лай? Кім шығындалады? Не үшін шығындала-
ды?
5. Темекі шегетін немесе басқа зиянды әрекет-
пен айналысатын досыңыз жайлы ойланы-
ңыз. Досыңыздың мінез-қүлқын өзгерту үшін
не қажет екенін анықтау мақсатында, денсау-
лыққа сенім үлгісін қолданыңыз.
6. Неге еркектер медбикелік жұмыспен сирек
айналысады? Мұндай гендерлік айырмашы-
лықты не өзгерте алады?
7.
Құрама Штаттар үлттық денсаулық сақтау
жүйесін қабылдаса кімге пайдалы болады?
Кімдер жеңеді және жеціледі? Экономикалық,
әлеуметтік, саяси және психологиялық шы-
ғындарды ескеріңіз.