Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлеуметтану негіздері
| Конфликт теориясы: білім және
теңсіздіктің таралуы Конфликтология теорияшылары құрылымдық-функцоналистердің білім саласы мәдениетті қалыптастырады, студенттерді сұрыптайды және жастарды әлеуметтендіреді деген пікірімен келіседі, бірақ бұл функцияларды жан-жақгы қарастырады. Конфликтология теорияшы лары мектептің қалыптасқан жағдайды нығайтып, теңсіздікті сақтап қалатынына мән береді. 22-251 338 12-ТАРАУ Астыртын оқу жоспары жастарды мойынсұнушылық пен сәйкестікте әлеуметтендіреді. Б іл ім - ка п и та л и зм қу р а л ы Кейбір конфликтология теорияшыларының тұжырымы бойынша мемлекеттік мектептердің негізгі көздегені - басқарушы таптың пайдасы. Бұл теорияшылар мектепте оқытылатын мәдени ойдың негізінде ж атқан асты рты н бағдарлам а бар деп санайды. Мем- лекеттік мектептердегі мұндай багдарламаға өз кезегін күтуді, ережелерді сақтауды, ұқыпты болуды, сыйластық көрсетуді және артық сұрақ қоймауды үйрету жатады. Бүл дағдылардың барлы- ғы балаларды жұмысшы табының өкілі болуға даярлайды (Gatto, 2002). Ал таңдаулы жеке мектептегі оқу бағдарламасы балаларды шығармашылыққа және сыни ойлауға, сол сияқты олардың артық- шылыққа лайық екендігіне үйретеді. Конфликтология теорияшы- лары жеке және мемлекеттік мектептер дифференциалды жетістік негізінде жастарды әртүрлі марапат күтуге, яғни осылайша - жас тарды теңсіздікті қалыпты деп қабылдауға үйретеді деп есептейді (Kozol, 2005). Б іл ім - м ә д е н и е т қу р а л ы Конфликтология теорияшыларының тұжырымдауынша, оқу және жазу дағдыларымен қатар, балалар басым мәдениеттің ықпалы- мен сол көзқарасқа негізделген тарихты және мәдениетті оқиды (Spring, 2004). Мысалы, АҚШ тарихында «Үнді соғысы» сипаттала- ды, бірақ байырғы америкалықтардың соғыстары жайлы аз айты- лады. Сол сияқты XIX ғасырдың аяғында АҚШ-та қытайларға қарсы зорлық көрсетілгені және II Дүниежүзілік соғыс кезінде америка- лықтардың жапондықтарды лагерьге айдағаны туралы еш жерде жазылмайды. Тіпті өнер мен музыка сабақтарында Латын Амери- касы мен Азия мәдениеті еленбейді және афроамерикалықтардың мәдениетті дамыту үшін қосқан үлесі туралы айтылмайды. Б іл ім - а д а м н ы ң м ә р т е б е с ін а й қ ы н д а у ш ы Халыққа тегін білім берудегі мақсаттың бірі - адамдардың габысты болуына жағдай жасау. Кез келген адам еңбекқорлығы мен қабілеті- нің арқасында биік шыңға көтеріле алады. Себебі жұмыс беруші, ең алдымен, ата-анаңыздың кім екенін сұрамайды, оларға керегі - қай оқу орнын аяқтағаныңыз. Ал колледж қызметкерлері біліктілік- ті арттыру (Advanced Placement) курсынан қанша марте өткеніңізді және халықаралық бакалавриат деңгейіндегі жоғары біліміңіз бар- жоғын сұрайды (Sacks, 2007). (Егер кедей отбасыдан шығып, кедей- лерге арналған жоғарғы мектепке барсаңыз, мұндай бағдарламалар жайлы естімеуіңіз де мүмкін). Алайда конфликтология теорияшы- ларының тұжырымдауынша, адамдарды алған біліміне қарай баға- лау, ата-анасына қарап бағалаудан эгалитарлы (теңдік) емес (Beaver, 2009). Бақуатты отбасыдан шыққан адамдар жақсы білім ала алады. Мысалы, қаржылай көмек үшін өтініш жазған Гарвард студентінің отбасылық оргаша табысы 150 000 $ шамасында (Leonhardt, 2004). Ал білім алушылардың жеке мәліметтеріне мән беру «жағымсыз» сту- денттерден сақтану үшін қажет. Конфликтология теорияшыларының тұжырымдауынша, білім туралы куәлікті көзбояушылық деуге болады. Қызметке орналасып, еңбекте жетістікке жетуге негіз болатын куәлік, шын мәнісінде, нэ- сілдік, жыныстық және қай әлеуметтік таптан шыққанына байла- нысты дискриминациядан қорғай алмайды (Brown, 2001). Нәсілге негізделген теріс түсінікке қатысты «нәсілшілдік» термині қолда- |