Қатыса отырып бақылау
Әлеуметтің қажеттілігіне
бейімделу - шындыққа қарағанда
неғүрлым лайықты және
әлеуметтік түрғыдан қолайлы
болу үшін шындықты өзгерту
үдерісі.
Қатыса отырып бақылау
әдісі - қатысу, сұхбат алу
және байқау арқылы «зерттеу
алаңында» зерттеу жүргізу тәсілі.
Ғалымдардың «зерттеу алаңында» субъектілердің күнделікті өмірі-
не қатысып, олардың тұрмыс-тіршілігін бақылауын, өмірі жайлы
сұхбагтасу арқылы жүргізетін зерттеуін қатыса отырып бақылау
әдісіне жатқызамыз. Бұл әдіс әсіресе өзара әрекетке түсудің заңды-
лықтарын ашу және олардың мәнін үйрену үшін пайдалы. Адам-
дардан не істейтінін немесе неге сенетінін сұрайтын ғалымдардан
айырмашылығы - қатыса отырып бақылаушы ғалымдар адамдар-
дың іс жүзінде не істеп жатқанын көруге тырысады. Қатыса отырып
бақылау әдісін субъекгивті мәндерді, жеке қарым-қатынастарды
және қоғамдық өмірді зерттейтін интеракционистер жиі қолданады.
Қатыса отырып бақылау әдісі - заңсыз есірткі егу сияқты қо-
ғамда айыпталатын мінез-қүлықтарды зерделеу үшін жалғыз тиімді
әдіс. Қатыса отырып бақылау әдісінде зерттеудің негізгі үш тәсілі -
сүхбаттасу, қатысу және байқау қолданылады. Зерттеуші іс-әрекет
орнына барып, сонда адамдармен қалыпты жағдайда, бейресми түр-
де әңгімелесіп, олардың істеп жатқан іс-шараларына қатысып, бас-
|