Бағдарламасы Білім алушыға арналған пән бойынша оқу бағдарламасы (Sуllabus)
жүктеу/скачать 2,39 Mb.
|
aleumettanu paninen oku-adistemelik keshen. 2022-2023 zh.zh.
- Бұл бет үшін навигация:
- Отбасында лидерлікке ие болу үшін, билік пен міндеттерді бөлу сипатына қарай отбасының екі типі сақталған
- Отбасылық қатынастың тарихқа белгілі түрлері. Олар: 1) Экзогамия
- Эндогамия
- Полигамия
| Отбасы құрылымының типтері
Отбасының құрылымдық типтері– ерлі–зайыптылық, тұрмыстық және ата –аналық сипаттарға сәйкес пайда болып қалыптасқан құбылыс. Сондықтан отбасы құрылымын оның мүшелері арасындағы өзара қарым - қатынастар, рөлдерді бөлісу мен ішкі билікті жүргізу анықтайды. Оның ең кең тараған түрі нуклеарлық отбасы. Оның негізін ерлі-зайыптылар мен олардың балалары құрайды, яғни мұндай отбасында екі ұрпақтың өкілдері өмір сүреді. Отбасының бұл түрінің кең етек жаюына әлемдегі жүріп жатқан индустрияландыру мен урбанизация процестері себепші болып отыр. Отбасында лидерлікке ие болу үшін, билік пен міндеттерді бөлу сипатына қарай отбасының екі типі сақталған: 1. Дәстүрлі немесе авторитарлық отбасы. Мұндай отбасында кем дегенде үш ұрпақ өкілдері тұрады. Билікті жасы үлкен ер адам өз қолына алады. Әйел ер адамға экономикалық жағынан тәуелді. Отбасында ер мен әйелдің міндеттерінің бөлініп, бекітілуі жатады. 2. Эгалитарлық немесе демократиялық отбасы. Бұл отбасында үй шаруасына қатысып, міндеттердің барлығы тең бөлінеді. Тұрмыстық мәселелер бойынша бірлесіп шешім қабылдайды. Демалыстарын бірге өткізіп, балалар тәрбиесіне бірдей қатысады. Отбасылық қатынастың тарихқа белгілі түрлері. Олар: 1) Экзогамия – мұнда некеге отыруға өздеріне қандас шағын топқа жатпайтын, бөтен жердегі адамдарға үйленуге рұқсат беріледі. Бұл жақын адамдардың қандарының араласып кетуінен сақтайды. 2) Эндогамия – некеге отырар кезде тек өз тобының ішінен жұбай таңдауды талап етеді. Ол касталық типтегі жабық топтарға тән. 3) Моногамия – бір ер адамның бір ғана әйелмен некеде тұруы. 4) Полигамия – бір әйелдің бірнеше ер адамдармен немесе бір ер адамның бірнеше әйелмен некеде болуы. 5) Полигиния – бір ер адамның көп әйелге үйленушілігі. Қазіргі отбасының түрлері мен түрлері Заманауи зерттеушілер отбасылардың түрлерін анықтау үшін әртүрлі жіктеуіштерді пайдаланады, олардың бастысы келесі болып табылады. 1. Отбасы мөлшері - оның мүшелерінің саны ескеріледі. 2. Отбасы үлгісі бойынша. ядролық отбасы - балалары бар бір ерлі-зайыпты жұпты қамтиды. күрделі отбасы - ерлі-зайыптылардан, балалар мен туыстардан - әжелер, аталар, апа-сіңлілер, бауырлар және т.б. Мұндай отбасы үй шаруашылығын басқаруды жеңілдету үшін жиналған бірнеше ерлі-зайыптыларды қамтуы мүмкін. толық емес отбасы балалардан және тек бір ата-анасынан немесе баласыз жұбайынан тұрады. 3. Балалар саны бойынша. нәресте, баласыз отбасылар; бір балалы отбасы; кішкентай отбасылар - балалардың саны табиғи өсімді қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз, көп емес 2 бала; орташа табысы бар отбасылар - өсу мен даму динамикасына жеткілікті, 3-4 бала; көпбалалы отбасылар - табиғи өсімді қамтамасыз ету үшін қажет 5 және одан да көп бала. 4. Неке түріне сәйкес. моногамдық отбасы - екі серіктестен; көпбұрышты отбасы - серіктестердің бірі бірнеше некеге қатысты. Көпбалалы (бірнеше әйелмен ерлі-зайыптылық) және полиэндрияны (әйелді бірнеше адаммен некеге тұру) айырма. 5. Ерлі-зайыптылардың жынысы бойынша. гетерогенді отбасы; бір жыныстағы отбасы - екі әйел немесе ер балалар бірлескен тәрбиемен айналысады. 6. Тұрған жеріне байланысты. патрилокаль - сол аумақта тұратын күйеуінің ата-анасымен бірге тұратын отбасы; matrilocal - сол аумақта тұратын отбасы, әйелі ата-анасымен; пеолокал - ата-аналарынан басқа тұратын отбасы. Және бұл отбасылардың барлық түрлері мен түрлері емес. Әрбір түрдің ерекшеліктерін мағынасы жоқ деп санау үшін, біз ең жарқын түрлері туралы сөйлесетін боламыз. Жалғыз отбасылардың түрлері. Отбасылардың бұл түрлері қолайсыз болып саналмайды, бірақ мұнда балаларды тәрбиелеу қиындықтары айтарлықтай. Статистикалық зерттеулерге сәйкес, жалғызбасты отбасылардағы балалар өздерінің құрдастарынан әлдеқайда нашар үйренеді және невротикалық бұзылуларға бейім болады. Сонымен қатар, гомосексуалдардың көбісі жалғыз басты отбасыларда тәрбиеленді.
жүктеу/скачать 2,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||