Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
umkd 2218 veterinariyadag adistemelik 2021-2022 (1) (1)
| Клиникалық белгілері. Жасырын кезеңі – 2-4 апта. Ауырғандардың арасында
буаз малдар болмаса ауру байқалмастан ӛтеді.Бруцеллездің ҧрғашы малдағы негізгі клиникалық белгісі іш тастау. Оның алдында (1-2 кҥн бҧрын) сарпай жиектері мен желіні ісінеді, қынаптан иіссіз бурылдау немесе қызыл-сары кілегейлі сорап ағады. Бірақ бҧл белгілер кӛбінесе байқалынбай қалады. Іш тастау, негізінен, буаздықтың екінші жартысында байқалады: сиырда буаздықтың -5-8 айлығында, қой мен ешкіде - 3-5 айлығында, шошқалар 6-8 айлық арасында немесе 12-16 апталық кезеңінде іш тастайды. Іш тастаудың қайталануы сирек, бірақ болуы мҥмкін. Іш тастаған малдарда шу тҥспеу мен емделуі қиын метриттер болады. Кейде желінсау, сальпингиттер, аналық бездің фаллоций (жатыр) тҥтіктерінің қабынуы, артриттар мен бурситтар, гигромдар мен тендовагиниттер, еркектерінде орхиттар, эпидидимит(ені ісініп, кейде шектен тыс ҧлғайып кетеді) пайда болады. Ҧрғашы малда іш тастаудан кейін жыныс циклінің бҧзылуынан қайталап қашу, қысырлық, бедеулік, сҥт беруінің азаюы мҥмкін. Бруцеллезде іш тастау ҥнемі болмайды, кейде тірі тӛл туады, бірақ олардың ӛмір сҥру қабілеті тӛмен болады. Ӛлекседегі ӛзгерістер. Қағанақ қабықтары қоймалжыңды инфильтрленген, қалыңдаған, фибрин мен ірің ҥлпектерімен тҧмшаланған, кейде оларда қан қҧйылу байқалады. Тҥсіктер ісінген, кіндігі жуандаған, тері асты шелі серозды- геморрагиялық инфильтрленген, тҥсік ҧлтабарынан сарғыш немесе ақ кілегейлі 156 немесе ҥлпек массаларды табуға болады. Ішектің, қуықтың сірлі және кілегейлі қабықтарында қан қҧйылу, бауырында ӛліеттенген қабыну ҥрдістері байқалады. Іш тастаған аналықтарда іріңді-ӛліеттенген эндометрит, интерстициальдык желінсау, буындар мен бурсалар закымданса – олардың қабықтарының қалыңдауын, қуыстарда сірлі-фибриноздық экссудатты байқауға болады. Еркек малдың аталық жыныс мҥшелері мен ен қосалқысында – қабынды-ӛліеттенген ошақтар болады. Гистологиялық зерттеу кезінде әртҥрлі мҥшелер мен ҧлпаларда ӛліеттенген ошақтар кездеседі. Оларда лимфоидты торша элементтері мен гистиоциттерден қҧралған микрогранулемалар және бӛлікше аралық ҧлпада полиморфтық торшалардан тҧратын инфильтраттар кездеседі. Балау. Бруцеллезге диагноз бактериологиялық, серологиялық аллергиялық, эпизоотологиялық, клиникалық зерттеулер нәтижесінде қойылады. Клиникалық белгісі бойынша (іштастау, шу тҥспеу, т. б.) тек қана бруцеллезге кҥдіктенуге болады.Табынды толықтыру тәртібін анықтауға мҥмкіндік беретін індеттанулықтексерулер мен қосылған малдардың аурудан сәттілігі маңыздыроль атқарады. Бруцеллезге диагноз қоюдың негізгі әдісі – зертханалық (бактериологиялық және серологиялық) және аллергиялық тексерулер. Зертханаға тҥсіктің қағанақ қабықтары, ҧлтабары, бауырды, талақ бӛліктері, шудың бӛлігі, іш тастаған малдың қынабынан аққан сорап, сҥт, кан жіберіледі. Қанды тҥсікпен бірге және қайтадан 15 кҥннен соң жібереді. Ӛлтірілген немесе сойылған малдан тексеруге бауыр, талақ, сӛл тҥйіндері, желін жіберіледі. Серологиялық реакциялар бруцеллезге малды жалпылай зерттеу ҥшін кеңінен қолданылады. Атап айтқанда: агглютинация реакциясы (АР), комплемент байланыстыру реакциясы (КБР), иммуноферментті талдау (ИФТ), Розбенгал сынамасы (РБС), Кумбс реакциясы, конглютининдеуші кешенді байланыстыру реакциясы (ККБР) немесе Сайдулдин реакциясы (СР) және басқа серологиялық тестер қолданылады. Сиыр малын мен енекелерді тексеру ҥшін КБР (ҦКБР),ИФТ, розбенгал сынаманы және сҥтпен сақина сынамасы, аллергиялық әдісін: қой ешкі мен бҧғылар ҥшін – АР, КБР (ҦКБР) және аллергиялық тексеру (бруцеллинмен); шошқалар ҥшін –КБР (ҦКБР), розбенгал сынамасы, аллергиялық әдісті; қой ешкі ҥшін –АР, КБР (ҦКБР), РБС; иттер ҥшін – АР және КБР қолданады. Сиырларды (қҧнажындарды), енекенің ҧрғашыларын, аруананы бруцеллезге буаздық мезгіліне қарамастан, қойлар мен шошқалар қоздаған немесе торайлаған соң 1-2 айдан кейін, барлық, тӛлдердің тҥрлері – 3-4 айға толғасын тексеріледі. Аллергиялық зерттеу бруцеллездің соңғы даму сатысында нәтижелі деп есептеледі. Бҧл ҥшін ВИЭВ немесе ҚазҒЗВИ бруцеллин аллергені пайдаланылады. Препаратты сиыр, қой, ешкі және бҧғыға тері ішіне, не пальпебральды тҥрде 1 мл енгізеді. Реакцияны 36-48 сағаттан кейін оқиды. Аллерген енгізген жерде қабыну болса, онда реакция «оң» деп есептелінеді. Соңғы кездегі жҥргізілген зерттеулер аллерго-серологиялық зерттеулердің аса нәтижелі екендігін дәлелдеді. Ең бірінші ағзаға алерген енгізіп 1-2 жҧмадан кейін серологиялық зерттеулер жҥргізу ағзадағы бруцеллездің жасырын тҥрін анықтауға мҥмкіндік береді. жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|