Феноменологиялық термодинамика және статистикалық физика. Феномен «құбылыс» деген сөз. Мыс: бір дарынды бала туса, оны феномен дейді. Сондықтан феноменологиялық термодинамика деп бұрыннан келе жатқан термодинамикалық зерттеулер нәтижесінде алынған заңдылықтар мен теорияларды айтады. Феноменологиялық термодинамика деп зерттеу, бақылау және тәжірибе нәтижесінде алынған заңдарды айтады. Бірақ ол зерттеулер система ішіндегі құбылысты жеткілікті түрде көрсете алмайды, сондықтан статистикалық әдістерді қолдануға тура келеді. Осы екеуінің нәтижесінде пайда болған ғылымды статистикалық термодинамика дейді. Оған соңғы кезде кванттық механика да енгізілді. Сонымен статистикалық термодинамика, физиканың жетілген саласына айналды. Тіпті статистикалық физиканы қолданбайтын физиканың саласы жоқ.
