93 «Қара жәшік» ішіндегі жұмыс Сұрақтың тиімді
қойылуы
Оқушымен бірге
критерийлерді
талдау
Сыныптасын және
өзін-өзі бағалау
Кері байланысты
қамтамасыз ету
18-сурет. Оқушының өзін-өзі бағалауын дамыту Блэк пен Уильямның бастапқы зерттеулерінде сыныптың
«қара жәшік» сияқты техникалық
метафорасы қолданылған және сол арқылы
оқу үшін бағалауды қолдану «қара жәшік ішіндегі
жұмыс» ретінде белгілі болды (18-сурет). Блэк пен Уильямның Ұлыбританиядағы Бағалауды
Реформалау Тобымен бірлесіп жүргізген зерттеулері бағалаудың көмегімен оқуды жақсарту
бір қарағанда қарапайым болып көрінетін, бірақ оқытуға енгізілуі тиіс бес түйінді факторға
байланысты екенін көрсетті:
• Оқушыларға тиімді кері байланыс ұсыну.
• Оқушылардың өзіндік оқуға белсенді қатысуы, бұл өз кезегінде оқушыларды өзін-өзі
бағалауға қатыстырады.
• Бағалау нәтижелерін ескере отырып, оқытуды түрлендіру.
• Бағалаудың оқушылардың оқуға деген ынтасы мен өзін-өзі бағалауына терең ықпал
ететіндігін мойындау, себебі бұлардың екеуі де оқуға түбегейлі түрде ықпал етеді.
• Оқушылардың өз оқуын қалай жетілдіру керектігін түсіну үшін өздерін өздері бағалай
алуын қамтамасыз ету және өзара бағалау арқылы бірге оқитын оқушылармен бірлесіп
жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ Alexander, R. (2001). Culture and pedagogy [Мәдениет пен педагогика]. Wiley-Blackwell.
Assessment Reform Group. (2002а). Assessment for Learning: 10 Principles [Оқу үшін бағалау: 10
ұстаным]. University of Cambridge Faculty of Education.
Assessment Reform Group. (2002b). Testing, Motivation and Learning [Тестілеу, қызықтыру және
оқыту]. University of Cambridge Faculty of Education.
Black, P., & Wiliam, D. (1989a). Assessment and Classroom Learning [Бағалау және сыныпты
оқыту]. Assessment in Education: Principles, Policy and Practice, 5 (1), 5-75.
Black, P., & Wiliam, D. (1998b). Inside the black box: raising standards through classroom assessment
[Қара жәшіктің іші: сыныпты бағалау арқылы стандарттарды арттыру]. King’s College
London, School of Education. Now available from NFER/Nelson.
James, M. (2002). Assessment for Learning: what is it and what does research say about it? [Оқу
үшін бағалау: бұл не және зерттеулер бұл туралы не айтады]. Learning how to learn project,
Faculty of Education, University of Cambridge.
