Бағдарламасының мақсаты мен міндеттері


Дайын мәтін бойынша мазмұндама. Дайын мәтін бойынша мазмұндаманың ӛзін бірнеше



Pdf көрінісі
бет21/34
Дата10.11.2022
өлшемі0,56 Mb.
#48998
түріБағдарламасы
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   34
Байланысты:
Ба дарламасыны ма саты мен міндеттері (1)

Дайын мәтін бойынша мазмұндама. Дайын мәтін бойынша мазмұндаманың ӛзін бірнеше 
түрге бӛлуге болады.
- Мәтінге жуыҕ немесе толыҕ  
- Мәтіннің мазмұнын саҕтай отырып, біраҕ баяндалу формасын ӛзгертіп баяндау. 
- Ҕысҕарта баяндау. 
- Толыҕтырып мазмұндау. 
Мәтінге жуық немесе толық мазмұндау. Мазмұндаманың бұл түрінде мәтіннің мазмұны 
бүтіндей ҕайталанбағанымен, түгелег жуыҕ меңгеріледі. Мәтіндегі сӛз тіркесі, сӛйлемдер сӛзбе – 
сӛз ҕайталанбауы мүмкін, алайда кейбір жаңа сӛздердің, сӛйлемдердің кӛркемдегіш ҕұралдардың 
оҕушы жұмыстарынан орын алуы мүмкін. Бұл дұрыс ап, жоҕ әлде бұрыс па? Мү\ұны әртүрлі 
түсінуге болады. Бірінде оҕушы мәтін мазмұнын терең меңгеріп, ондағы кейбір сюжеттің, 
кӛріністің, ӛзіне ұнаған сӛз үйірімінің бастапҕы ҕалпын саҕтағысы келсе, кейбір оҕушы мәтін 
мазмұнын ӛз сӛзімен беруге сӛз ҕолданыс, сӛйлем ҕұрау дағдыларының ҕалыптасуынан шығарма 
авторын сӛзбе – сӛз ҕайталауға келіп соғады. Бірінші жағдайда сол жазған мазмұндамасындағы 
жаңадан игерген сӛз ҕоданыстары оҕушының актив лексикасына айналса ҕұба – ҕұп. Ал, ӛткінші, 
тек баға алу үшін бір – аҕ рет пайдаланып, кейіннен жадынан шығарса, онда алға ҕойған 
маҕсаттың орындалмағаны.  
Мәтіннің мазмұнын сақтай отырып, баяндау формасын өзгертіп мазмұндау. Мұнда бірінші 
жаҕта баяндалған мәтінді үшінші жаҕта, ӛткен шаҕта ҕұрылған мәтінді келер шаҕ формасында 
ӛзгерте мазмұндау. 


21 
Дайын әңгіме бойынша жазылатын мазмұндаманың келесі түрі – ықшамдап мазмұндау.
Мазмұндаманың бұл түрінде берілген мәтіннің айтылайын деген негізгі ойға ҕатыссыз, ҕосымша 
сюжеттер ҕысҕартылып, ең негізгі, түпкі ойды жазады.  
Дайын әңгіме бойынша жазылатын мазмұндаманың келесі түрі – толықтырып мазмұндау.
Бұл жоғарыда айтылған ыҕшамдап мазмұндауға керісінше берілген әңгіме мазмұнын 
толыҕтырып, кеңейтетін, ұсынылған ойға тың пікірлер, жаңа сюжеттер тапҕызу маҕсатында 
жүргізіледі. Мұнда оҕушының шығармашылыҕ ҕабілетін дамыту маҕсат етіледі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   34




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет