№ 9-дәріс тақырыбы. Шығармашылық жазба жұмыс түрлері және оларды бағалау критерийлері Дәрістің мақсаты: Студентерге ҕазаҕ тілінен жазба жұмыстар және оның жазу нормалары туралы
түсінік беру.
Дәрісте қаралатын мәселелер: Жоспар: 1. Диктант және оның түрлері. Диктант жазу нормалары
2. Мазмұндама және оның түрлері.Мазмұндамаға ҕойылатын талаптар.
3. Шығарма және оған ҕойылатын талаптар.
1. Диктант және оның түрлері. Диктант жазу нормалары Диктант – латынның «дикто» деген сӛзінен шыҕҕан. Яғни «естіртіп айту» деген
мағынаны білдіреді. Диктант оҕушылардың сауаттылығын арттырып, сӛздік ҕорларын байытады.
Диктантты жаздыру арҕылы оҕушының білімді ҕандай деңгейде игергендігін тексеруге болады.
Осы жұмысты ала отырып, емлелік, пунктуациялыҕ ҕателермен жұмыс жасап, оҕушының білімін
толыҕтырып отыру ҕажет.
Диктанттың төмендегідей түрлері бар: 1. Терме диктанты – мәтін ішінен ӛтілген ережеге сай сӛздер мен сӛз тізбектерін немесе
жеке сӛйлемдерді теріп жазады. Терме диктант фонетика, грамматиканы пысыҕтау үшін ӛте
ҕажет. Оҕушының аҕыл – ойын дамытуға кӛмектеседі.
2. Ӛзіндік диктант – бұрыннан белгілі бір мәтінді жазу үшін ҕолданылады. Бұл сын
жұмысты жазу оҕушылардың логикалыҕ ойлау ҕабілетін дамытады.
3. Бақылау диктанты –үлкен таҕырыптарды ӛткен соң жазылады. Бұл диктант түрі оҕу
материалын ҕаншалыҕты игергендігін және сауаттылыҕ деңгейін аныҕтау маҕсатында
жүргізілетін болғандыҕтан тоҕсан аяғында алынады. 4. Кӛру диктанты – оҕушылардың кӛру, есте саҕтау ҕабілеттерін дамыту маҕсатында
жүргізіледі. Диктант мәтіні алдын – ала таҕтада жазылады. Оҕушылар 2 -3 мәрте оҕып, естеріне
саҕтайды. Сосын мәтінді жауып, естеріне ҕалғандарын жазады. Жазып болған соң мәтін ашылып,
тексеру жұмыс жүргізіледі. Ҕате кеткен сӛздермен дыбыстыҕ, буындыҕ талдау жүргізіледі.
