№ 2.Қазақ тілін оқыту әдістемесі және оның зерттеу нысаны

3 
айтсаҕ, оҕыту әдістемесі мына мәселелерді зерттейді: маҕсаттары (не үшін оҕыту керек?); 
мазмұны (нені оҕыту керек?); ұйымдастырылуы (ҕалай оҕыту керек?); ҕұралдары (ненің 
кӛмегімен оҕыту керек?); оҕыту кезінде оҕушылардың білімді меңгеру деңгейі,аҕыл-
ойының дамуы мен тәрбиеленуі арасындағы ұштастыҕ мәселелері.Бұл проблемаларды 
шешу мектепте тәрбие мен білім берудің жалпы маҕсаттарын белгілейді.Әдістеменің
мынадай міндеттері бар: 1) бастауыш мектеп пен орта мектептегі ҕазаҕ тілі пәнінің 
маҕсатын, ерекшелігін,мазмұны мен кӛлемін,ҕұрылымын, бӛліктерінің бір-бірімен 
ұштасуы мен бірізділігін аныҕтау, оҕу материалын сыныптарға бӛлу; оҕытудың 
неғұрлым пайдалы,үнемді және тиімді әдістері мен тәсілдерін (оҕылатын материалдың 
ерекшеліктері мен оҕушылар ҕұрамының психофизиологиялыҕ ерекшеліктеріне 
байланысты әр түрлі жағдайда ҕолданылатын әдіс-тәсіл варианттарын)зерттеу және 
сипаттау; 3)ҕазаҕ тілі пәнінен жүйесі наҕты белгіленген білім кӛлемін (ғылым негізін) 
оҕушылардың ойдағыдай игеру шарттары туралы мәселелерді талдап шешу, яғни 
материалды дәл ҕабылдаудың,айҕын түсінудің,оны практикада ҕолдана білудің шарттары 
туралы мәселелерді талдау. Сонымен ҕазаҕ тілін оҕыту әдістемесі - оның мазмұны мен 
принциптері,әдістері мен тәсілдері туралы және мектепте ҕазаҕ тілінен оҕушыларға 
берілетін білім,дағды,білік мӛлшерін белгілеп,оны игерудің жолдары, шарттары туралы 
ғылым. 
3.Ҕазаҕ тілін оҕыту оҕыту әдістемесінің басҕа ғылымдармен байланысы. Тіл 
білімімен байланысы. Ҕазаҕ тілін оҕыту әдістемесінің зерттейтін басты нысаны 
оҕушыларға тілді меңгерту болғандыҕтан, ол ең алдымен тіл біліміне арҕа сүйейді. 
Ӛйткені мектепте ҕазаҕ тілі пәнінен ӛтілетін материал тіл білімі ғылымының негізінде 
белгіленеді. Яғни ҕазаҕ тілі пәнінің мектепте оҕытылуы мазмұнын аныҕтау әдістемесінің 
міндеті болса, бұл міндетті шешуде ол тіл білімінің мағлұматтарына сүйенеді. Атап 
айтҕанда,фонетиканы оҕыту әдістемесі,лексиканы оҕыту әдістемесі т.с.с. аталудың ӛзі 
тікелей ҕазаҕ тіл білімі салаларының атаулары екені ӛз-ӛзінен түсінікті. Сондай-аҕ, 
мысалы, фонетикалыҕ, морфологиялыҕ, синтаксистік талдаулар - әдістемелік тәсілдер, ал 
бұл атаулардың ӛздері және мазмұны тіл біліміне тән. Ендеше ҕазаҕ тілін оҕыту 
әдістемесі ӛзінің бұдан былайғы даму барысында тек педагогикалыҕ ҕана емес, белгілі 
дәрежеде тіл білімдік ғылым болып та ҕалыптасуда. Мысалы, тіл білімінен берілетін 
фонетикалыҕ мағлұматтар дыбыстарды дұрыс айту, жазу, дұрыс сӛйлеу, мәнерлеп 
оҕуға,емлеге үйрету сияҕты әдістемелік мәселелермен тығыз байланысты іске асырылады. 
Ендеше әдістемелік негізінде мектеп грамматикасы мен ғылым грамматика бір-бірімен 
тығыз байланысты,тіпті біртұтас деуге де болады. 
Педагогикамен байланысы. Жалпы тұрғыда педагогика жас ұрпаҕтарға білім,тәрбие
берудің мәні, маҕсаты, мазмұны, әдістері, ҕұралдары мен ұйымдастыру түрлері туралы 
ғылым ретінде сипатталады.
Дидактика педагогиканың маңызды бір бӛлігі - оҕытудың жалпы теориясы ретінде 
ҕазаҕ тілі әдістемесінің негізі болып табылады. Әдістеме дидактика ұсынған оҕыту 
принциптеріне, оҕыту әдістерінің теориясына сүйенеді. Мектепте ҕазаҕ тілін оҕыту 
барысында ұрпаҕ тәрбиелеу проблемаларын талдап-шешуге ҕатысады, ҕазаҕ тілі 
сабаҕтарында 
берілетін 
тәрбиенің 
жолдарын(бұл 
тәрбиеге 
мазмұны 
сәйкес 
материалды,мысалдарды сұрыптау,кӛркем шығарма материалын пайдалану т.б.) тіл 
ҕұралдары арҕылы іске асыруды жан-жаҕты ҕарастырады. 

жүктеу/скачать 0,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: