Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9



Pdf көрінісі
бет225/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   387
Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

24.13-сурет
Негізгі максимудардын арасында минимумдар (косымша) пайда болады, 
олардын саны гордың санылаулар санына тәуелді. Екінші ретті толкындардын 
көрші саңылаулардың сәйкес нүктесіне а бұрышпен бағытталған кездегі ша- 
масы 
k/N
болса, онда:
б = с • sina = 
k/N,
(24.30)
мұндағы 
N
— дифракциялық тордың санылаулар саны. Бұл жол айырымына 
Дф = 2л/А' фаза айырымы жауап береді [(24.9) караныз)].
Егер бірінші саңылаудың екінші ретті толкыны баска толкындармен ко- 
сылғанда нөлдік фазаға не болады деп есептесек, онда екінші санылаудан фаза 
айырымы 2
л /ZV, 
үшіншіден — 4л
/N,
төртіншіден — 6л/Л7 және т.б. болар еді. 
Бүл толкындардын косындысын фаза айырымын ескере отырып векторлы 
диаграммамен алу ыңғайлы: электр немесе магнит өрісінін бірдей Л^векторы- 
нын араларындағы бүрышы 2
n / N
болғандағы косындысы нолге тен. Бұл (24.30) 
шарты минимумға сәйкес екенін көрсетеді. Екінші ретті толкындардын көрші 
санылаулардагы 6 = 
2(k/N)
жол фйырымы немесе Дф = 2(2л/Аг) фаза айырымы 
болғанда да, барлык саңылаулардан екінші ретті толкын минимумы алынады.
Бейнелі түрде 24.14-суретте алты санылаудан түратын дифракциялык торга 
сәйкес векторлы диаграмма берілген: 
Ег
£, және т.б. — электромагнит тол­
кындардын біріниіі, екінші және т.б. күралған кернеулік векторы.
Интерференция кезінде пайда болатын бес косымша минимум көрші саңы- 
лаулардан келетін толкындардан фаза айырымы (а) 60°. (б) 120°. (в) 180°, (г) 240° 
жэне 300° (д) болганда бакыланады.
Орталык минимум мен әрбір бірінші негізгі максимум арасында 
N
— 1 ко­
сымша минимум төменгі шарт орындалғанда орын алатынына көз жеткізуге 
болады:
с sin a = ± 
X/N; ± 2X/N
,..., ± (Л' - 1) 
X/N.
(24.31)
Бірінші мен екінші негізгі максимум арасында да төменгі шарггы орындай- 
тын (2V—1) косымша минимум орналасады:
с sina 
= ± ( N + l ) k/N; ± ( N + 2) k/ N
,
(2Л‘ - 1) 
k/N.
(24.32)
Сонымен, кез келген екі көрші максимум арасындагы (Л -1) косымша ми­
нимум бакыланады.


24.14-сурет
Санылаулар саны көп болған жағдайда жеке косымша минимумдары бір 
бірінен айырмашылығы жок, ал барлык кеңістік негізгі максимумдар арасын- 
дағы қаранғы болып көрінеді. Дифракциялык тордың саңылаулары неғұрлым 
көп болған сайын негізгі максимумдар бір бірінен бөлінеді. 24.15-суретте әр- 
түрлі УУсанды санылауы бар тордын суреті келтірілген (дифракциялык тордың 
тұрактысы бірдей), ал 24.16-суретте каркындылыктын таралу графигі берілген.
Бір саңылаудың минимумының рөлінің ерекше екендігін атап өтелік. (24.27) 
шартына жауап беретін бағытта әрбір саңылау минимум береді, сондықтан бір




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет