Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| Т = 2n^Jm/k,
( 7 - 8 ) к мәнін (6.3) бойынша алсак, машематикалық маятниктің периодын анык таймыз: Т= 'In'll/g. (7.9) Гармониялық тербелісті векторлық диаграмма арқылы сипаттау өте ыңғай- лы. Бүл әдістің мәнісі мынада. Абсцисса басымен А векторын жүргіземіз (7.3-сурет). Оның ОХ өсіне проекциясы A coscp карама-қарсы ю 0 бұрыштык жылдамдығымен козғалатын болса онда: со = со 0 / + со0, мұндағы со 0 — ф шамасының бастапқы мәні және А векторының ОХ өсіне проекциясы (7.6) заңы бойынша өзгереді. Бүл көріністе тербеліс амплитудасы біркалыпты айналатын А векторының модуліне тең, А векторы мен OX өсінің арасындағы бұрыш тербеліс фазасы, ал тербелістің дөңгелектік жиі- лігі — А векторының бұрыштык айналу жылдамды- ғы, тербеліс нүктесінің ығысуы — А векторының ОХ өсіне проекциясы. Материалдык нүктенің гармониялык тербеліс кезінде жылдамдығын аныктау үшін (7.6) тендеуі- нен уакыт бойынша туынды алу керек: A со 0 sin(co 01 + j0) = - v max sin (co 01 + j0), (7Л0) мүндағы vmax = Aco 0 — максималды жылдамдык (жылдамдық амплитудасы). Тригонометриялык формулалардың негізінде (7.10) формуласынан түр- лендіреміз: u = um«Kc o s l(V2) + (co0? + cp0)]. (7.11) (7.11) және (7.6) тендеулерін салыстыра отырып мынаны байкаймыз: жылдамдык фазасы ығысу фазасынан к/2 артык, яғни жылдамдык ығысудан л/2-ге алда болады. (7.10) тағы да дифференциалдасак: a = do/dt = - A co 0 cos(co0t + cp0) = - amax cos(co0t + cp0), (7.12) мұндағы amax = Аш 02 максимальды максималды үдеу (үдеу амплитудасы). (7.12) өрнегінің орнына жазамыз: ц - dx/d/ = ° = “max cos t71 + (“ о1 + Ф0)1 • (7ЛЗ> (7.13) және (7.6) өрнектерін салыстыра отырып, мынаны аныктаймыз, үдеу фазасы және ығысу фазасы л шамасына ажыратылады, яғни бұл шамалар ка- рама-қарсы фазада болады. Ығысудың, жылдамдыктан және үдеудің уақытқа байланысты графиктік тәуелділігі 7.4-суретте, ал векторлық диаграммасы — 7.5-суретте берілген. |