п о л я р и з а ц и я д ә р е ж е с і н көрсетеді, яғни поляризация каркындылығының үлесін көрсетеді.
Табиғи жарықтан поляризациялаңған жары к алуға мүмкіндік беретін кон-
дырғы
п о л я р и з а т о р деп аталады. Ол
Е векторының құраушыларын кейбір жа-
зыктыктарға — поляризатордың негізгі жазыктыктарына өткізеді.
2 5 . 1 - с у р е т 2 5 . 2 - с у р е т 2 5 . 3 - с у р е т Осы кезде поляризатор аркылы поляризацияланған жарык' өтеді, оның
каркындылығы түскен жарык карқындылығының жартысына тең болады. По-
ляризатордың айналу кезінде табиғи жарык сәулесіне катысты шыккан жазык
поляризацияланған жарықтың тербеліс жазыктыктары бұрылады, бірак оның
карқындылығы өзгермейді. Поляризаторды поляризацияланған жарықты са-
раптау үшін колдана алады, онда оны
а н а л и з а т о р деп атайды.
Егер амплитудасы
Е электрлік векторы анализаторға түсетін болса, ол тек
мына тендеумен аныкталатын құраушыны ғана өткізеді:
Е = Е0сощ, (25.1)
мұндағы —
Р поляризатор мен
А анализатордын негізгі жазыктыктарынын ара-
сындағы бұрыш (25.3-сурет).
Жарык карқындылығы тербеліс амплитудасының квадратына пропор-
ционал болғандыктан (7.16 караныз), онда (25.1) тендеуінен келесі тендеуді
аламыз:
/ = / 0cos1
2
(25.2)
мүндағы /0 — анализаторға түсетін жазык поляризацияланған жарыктын кар-
кындылығы;
I — анализатордан шыккан жарык каркындылығы. (25.2) тендігі
М а л ю с з а н ы н көрсетеді. Малюс занынан көрініп тұрғандай, түскен жазык
поляризацияланған жарыктың сәулесіне катысты анализатордын бұрылуы
кезінде, шыккан жарыктың каркындылығы нөлден /0-ге дейін өзгереді. Ана-
лизаторды түскен сәулеге катысты бұрғанда шыккан сәуленін каркындылығы
өзгермейді, онда жарык табиғи2 болуы мүмкін; егер каркындылык (25.2) заны
бойынша өзгеретін болса, онда түсетін жарык — жазык поляризацияланған.
Жарык поляризациясы екі мағынаға ие. Біріншіден, электрлік және век-
торларының жазыктыкты-уакытша реттілікті сипатгайтын жарык касиетін ай-
тады.
Екіншіден, жарык поляризациясы деп поляризацияланған жарыкты алу
үдерісін айтады.
1 Поляризатормен мүмкін болатын жарыктын жұгылуы мұнда және әрі карай
ескерілмейді.
2 Сондыктан айналу поляризациясы болуы мүмкін. яғни мұңда карастырылмаған.
25.2. ЕКІДИЭЛЕКТРИКТІҢ Ш ЕКАРАСЫНДАҒЫ Ш АҒЫЛУ ЖӘНЕ
СЫНУ КЕЗІНДЕГІЖ АРЫ ҚТЫ Ң ПОЛЯРИЗАЦИЯСЫ
Екі диэлектриктің шекарасынан шағылған кезде
жарық поляризацияға ұшырайды (25.4-сурет). Ша-
ғылған сәуледе түсу жазықтығына перпендикуляр
ауытку, ал сынған сәуледе — параллель ауытқу бо-
лады. Егер түсу бұрышы мына шартты қанағаттан-
дырса:
tgiB = n, (25.3)