Байес формулалары және оның қолдану жағдайларына мысалдар
Байес формуласы толық жүйені құрайтын оқиғалардың қайсысы А оқиғасының пайда болғандығы туралы гипотезалардың әрқайсысының ықтималдығын табуға мүмкіндік береді (немесе артқы ықтималдықтарды табу деп жиі айтылады).
Сондықтан Байес формуласы жүйенің оқиғаларының бірінің ықтималдық көбейтіндісінің жүйенің сәйкес оқиғасына қатысты осы оқиғаның шартты ықтималдығына жүйенің барлық оқиғаларын ескере отырып, А оқиғасының басталуының толық ықтималдығына қатынасы болып табылады.
(1.23) Байес формулалары деп аталады.
P(Bi|A)=P(A|Bi)P(Bi)=j=1 NP(A|Bj)P(Bj)
,
қайда
P(A)
- А оқиғасының ықтималдығы
,
P(A|B)
- А оқиғасының ықтималдығы
B оқиғасы басталған кезде
,
P(B|A)
- B оқиғасының ықтималдығы
А оқиғасының ақиқатында
,
P(B)
- B оқиғасының ықтималдығы
.
Шартты ықтималдық анықтамасының ескертуінен екі оқиғаның көбейтіндісінің ықтималдығы мынада:
P(B∩A)=P(A∩B)=P(A|B)P(B)
Толық ықтималдық формуласы бойынша:
P(A)=∑j=1NP(A|Bj)P(Bj)
Егер қосынды белгісіндегі Ықтималдықтар белгілі болса немесе эксперименттік бағалауға мүмкіндік берсе, онда
Байес формулаларын қолдану мысалдары:
Аурудың диагностикасы: егер науқаста аурудың қандай белгілері бар екендігі және қандай сынақ нәтижелері туралы алдын-ала ақпарат болса, онда науқастың аурудың болу ықтималдығын анықтау үшін Байес формулаларын қолдануға болады.
Үлгіні тану: егер тиісті нысандардың қандай белгілері бар екендігі туралы ақпарат болса, белгілі бір объектінің белгілі бір сыныпқа жату ықтималдығын анықтау үшін қолдануға болады.
Машиналық оқытудың міндеттері: машиналық оқытуда объектілерді жіктеу, оқиғаның пайда болу ықтималдығын анықтау және т. б. үшін қолданылады.
Қаржылық талдау: акциялар бағасының немесе басқа қаржы құралдарының өзгеру ықтималдығын анықтау үшін қолдануға болады.
Дауыс беру: алдыңғы сайлаулардың нәтижелері мен сауалнамалардың пікірлеріне сүйене отырып, кандидаттың сайлауда жеңіске жету ықтималдығын анықтау үшін пайдалана аламыз.
Сонымен,қорыта келе Байес формулалары-белгілі бір оқиғаның алдын ала ақпаратқа немесе алдыңғы оқиғаларға негізделген болу ықтималдығын анықтау үшін қолданылатын математикалық формулалар екенін мысалдарды талдай отыра көз жеткіздік. Байес теоремасының ерекшелігі-оны практикалық қолдану үшін көптеген есептеулер қажет, сондықтан Байес бағалары компьютерлік және желілік технологиялардағы төңкерістен кейін ғана белсенді қолданыла бастады. Бүгінгі таңда ол машиналық оқыту мен жасанды интеллект технологияларында белсенді қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |