ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ЮРИДИЧЕСКОЙ НАУКИ 
 
42 
 
Однако  даже  с  учетом  предлагаемых  изменений  в  ГК  РК  правовое  регулирование  защиты 
прав слабой стороны договорного правоотношения от злоупотребления свободой договора нел ь-
зя признать достаточным. В казахстанском законодательстве полностью отсутствует понятие н е-
справедливых  условий  договора  и  средств  правовой  защиты  от них.  По мнению  ряда  казахстан-
ских цивилистов, следует принять Закон о недобросовестных условиях в договорах с потребит е-
лями. Кроме того, считаем, что в ГК РК должны быть включены общие положения о ста ндартных 
условиях договора. 
После  согласования  сторонами  всех  существенных  условий  договора  требуется,  как  уже 
отмечалось, облечь его в необходимую форму. 
Законодательство  содержит  специальные  нормы,  направленные  на  пресечение  недоб ро-
совестности стороны,  уклоняющейся от  участия в процедурах нотариального  удостоверения или 
государственной регистрации (ст.ст. 154,155 ГК РК). В то же время на практике нередко встреч а-
ется и уклонение стороны от подписания надлежащим лицом подготовленного письмен ного доку-
мента, оформляющего договорные отношения. Это может впоследствии создать стороне, испо л-
нившей свои обязательства, определённые трудности, а недобросовестной стороне впоследствии 
использовать отсутствие документов в своих интересах. Для подтверждения наличия до говорных 
отношений  участники  оборота  в  этих  случаях  нередко  ссылаются  на  п.  3  ст.  396  ГК  РК,  что  сп о-
собствует достижению баланса интересов сторон. 
Таким образом, гражданское право, в силу принципа свободы договора, предоставляет ст о-
ронам широкие возможности усмотрения при установлении взаимных прав и обязанностей по до-
говору.  Вместе  с  тем  большинство  правопорядков  ограничивает  свободу  договора  и  пресекает 
злоупотребления ей, выражающиеся в значительном нарушении баланса интересов сторон дог о-
вора. 
Анализ  законодательства  РК  и  зарубежных  стран  позволил  выделить  следующие  способы 
обеспечения баланса интересов на стадии формулирования условий договора:   
-  к  общим  способам  следует  отнести  установление  принципов  справедливости,  добро со-
вестности и иных общих ограничений свободы договора при формулировании его условий, приз -
нание недействительными договоров или их условий, нарушающих принцип эквивалентности, з а-
крепление  преддоговорной  ответственности,  понуждение  к  облечению  договора  в  надлежащую 
форму;  
 -  специальными  способами  являются  контроль  за  использованием  стандартных  условий 
договора,  в  том  числе  обеспечение  права  присоединяющейся  стороны  на  ознакомление  с  ними, 
установление  недействительности  условий  договора  присоединения,  нарушающих  баланс  инт е-
ресов  сторон,  предоставление  слабой  стороне  дополнительных  прав  и  возложение  на  ее  конт р-
агента дополнительных обязанностей. 
В целях защиты прав всех субъектов гражданского права от злоупотребления свободой д о-
говора предлагаем  дополнить п. 3 ст. 380  Гражданского кодекса РК абзацем следующего содер-
жания: «Условия договора, которые чрезмерно ограничивают существенные права или обязанн о-
сти одной из сторон, вытекающие из природы договора, с учетом необходимости обеспечить б а-
ланс  интересов  обеих  сторон  и  исходя  из  требований  разумности  и  справедливости  могут  быть 
признаны  судом  недействительными  по  иску  потерпевшей  стороны  договора  либо  судом  может 
быть отказано в их применении по иску стороны, по инициативе которой указанные условия были 
включены в договор». 
 
Литература: 
1. Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть), от  27.12.1994 г.  с изм. и доп. 
по состоянию на 24.11.2015 г.// http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1006061 
2. Гражданский кодекс Украины от 16 января 2003 года № 435-IV (с изменениями и допол-
нениями по состоянию на 23.12.2015 г.) // http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30418568  
3.  Закон  КНР  «О  договорах»  (принят  2-й  сессией  ВСНП  девятого  созыва  15  марта  1999  г.) 
[Электронный ресурс] URL: http://chinalawinfo.ru/civil_law/law_contract. 
4.    Фогельсон  Ю.Б.  Защита  прав  потребителей  финансовых  услуг  /  Отв.  ред.  Ю.Б.  Фогель-
сон. — М.: Норма, Инфра-М, 2010. С. 271. 
5.  Гражданский  кодекс  Республики  Молдова  [Электронный  ресурс]  URL:  http://www.gk-
md.rU/kn3_712_811/page/0.html. 
 

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ЮРИДИЧЕСКОЙ НАУКИ 
 
43 
 
ӘОЖ 343.1(574) 
 
ТЕРГЕУ СУДЬЯСЫ ӨКІЛЕТТІГІНІҢ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
  Нурханова Л.Т. – оқытушы, азаматтық және қылмыстық құқық және іс жүргізу кафедрасы, 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті 
 
    Бұл  мақалада  Қазақстандағы  тергеу  судьясы  жайлы  айтылып,  адам  құқықтары  мен  бос-
тандықтарын қорғау саласында жұмыс жүргізе бастаған жаңа бағыт сипатталған. 
   Негізгі ұғымдар: заң, ұлттық жоспар, кодекс, тергеу судьясы, құқық, бостандық. 
 
Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаев  Қазақстанның  мемлекеттілігін  нығайту  жолындағы  стратегиялық 
маңызды  мәселелерді  айқындап,  қоғам  мен  мемлекетті  түбегейлі  қайта  өзгертуге  бағытталған  бес 
институционалдық реформаны жүзеге асырудың 100 нақты қадамын белгілеп бергені баршаға мәлім. 
Аталған  Ұлт  жоспарында  адамның  және  азаматтардың  конституциялық  құқығын  шектейтін 
барлық тергеу қызметі жөніндегі өкілеттіліктің біртіндеп тергеу судьясына берілуі  арқылы сотта айып-
тау тарапы мен қорғау тарапының  арасындағы теңгерімді қамтамасыз ету қажеттілігі көрсетілген [1]. 
Бұл  мәселенің  маңыздылығы  туралы,  яғни  қылмыстық  процесте  айыптау  тарапы  мен  қорғау 
тарапының   арасындағы  жарыспалылық  қағидасын,  бұдан  әрі  дамыту  жөнінде  Қазақстан  Республи-
касының 2010 жылдан 2020 жылға  дейінгі кезеңге  арналған  құқықтық саясат Тұжырымдамасында да 
айтылған болатын. Әрине, қылмыстық процесте мұндай теңгерімді іске асыру үшін айыптау тарапына 
да, қорғаушы тарапқа да қатысы жоқ, қайсыбірінің жағын жақтамайтын, ешқайсысына да тәуелді емес, 
тек заңның мүддесін қорғайтын процессуалдық дербес тұлға  - тергеу судьясының қызметі ықпал етеді 
Қазақстанда  2008  жылы   «қамауда  ұстау»   және  «үй  қамақта  ұстау»  түріндегі  бұлтартпау 
шараларын  санкциялауды  прокуратура  құзырынан  алып  соттарға  беру  сот  өндірісінің  жаңа  моделін 
енгізудің  бастамасы  еді,  ұлттық  заңнаманы  жетілдіруге,  халықаралық  стандарттарға  сәйкестендіруге 
бағытталған озық қадам болатын. 
Ал  2015  жылдан  бастап  елімізде  қылмыстық  сот  өндірісіне  тергеу  судьясы  институтының 
енгізілуі   Қазақстанда   іс  бойынша  тараптардың   теңдігі  және  жарыспалылығы  неғұрлым  толық  іске 
асырылуын,  азаматтардың  құқықтары  мен  бостандықтарын  пәрменді  қорғалуын  қамтамасыз  етуде 
жалпықабылданған халықаралық стандарттарға бейімділігінің куәсі. 
Сотқа дейінгі өндірісте, соттың бақылауын кеңейту және қылмыстық процесте, жеке адамның 
құқықтары  мен  бостандықтарының   тиісті  кепілдіктерін  құру   тергеу  судьясының  қатысуынсыз  мүмкін 
емес.  Осыған  дейін  түрлі  тергеу  әрекеттеріне  санкция  беру  прокурордың,  яғни  айыптау  тарапының 
құзырында болған еді. 
Тергеу  судьясы  –  бірінші  сатыдағы  сот  судьясы.  Ол  сотқа  дейінгі  іс  жүргізу  барысында 
Қылмыстық-процестік  кодексте  көзделген  өкілеттіктерді  жүзеге  асырады.  Және  тергеу  судьясын  сот 
төрағасы  тағайындап,  реті  келгенде  орнын  алмастырып  отырады.   Жаңа  лауазымның  азаматтардың 
құқығын қорғауда тиімділігі қандай? Оның сот саласына берері не? Сотқа дейінгі іс жүргізу барысында 
прокурорлық  қадағалау  мен  тергеу  судьясы  лауазымының  қолданылуы  көп  түйінді  шешуге  көмек-
теседі.  Ең  бастысы,  сот  бақылауын  жүргізу  –  азаматтардың   конституциялық  құқықтары  мен  бос-
тандықтарын  мемлекет  тарапынан  қорғалуына  тиімді  әсерін  тигізетіні  сөзсіз.  Тергеу  судьясы  істерді 
тексеру  кезіндегі  жұмыс  сапасын  көтереді.  Өйткені,  оған  тергеуші,  анықтаушының  іс  барысындағы 
жағымсыз әрекетіне немесе әрекетсіздігіне бақылау жасап, шешу мәселесі жүктелген [2]. 
ҚР ҚПК-нің 55-бабында тергеу судьясының өкілеттіктерін белгілеген нормалар бекітілді. Тергеу 
судьясының жаңа процессуалдық кодекс бойынша өкілеттіктері кеңейді. Олар: 
1) күзетпен ұстауды санкциялау;   
 
2) үйқамақты санкциялау;  
3) лауазымынан уақытша шеттетуді санкциялау;  
4) жақындауға тыйым салуды санкциялау;     
5) экстрадициялық қамақты санкциялау; 
6) күзетпен ұстау, үйқамақ, экстрадициялық қамақ мерзімдерін ұзарту;  
7) кепілді қолдану;  
 
8) мүлікке тыйым салуды санкциялау;  
9)  күзетпен  ұсталмайтын  адамды  сот-психиатриялық  және  (немесе)  сот-медициналық  сарап-
тама жүргізу үшін медициналық ұйымға мәжбүрлеп орналастыру;    
10)  бұрын  өзіне  қатысты  күзетпен  ұстау  қолданылған  адамның  психикалық  ауру  фактісі 
анықталған  кезде,  оны  ауруларды  қатаң  оқшаулау  жағдайында  ұстауға  лайықталған,  психиатриялық 
көмек көрсететін арнаулы медициналық ұйымға ауыстыру;    
11) мәйітті эксгумациялау;  
 
12) күдіктіге, айыпталушыға халықаралық іздеу жариялау мәселелерін қарайды. 

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ЮРИДИЧЕСКОЙ НАУКИ 
 
44 
 
Күшін жойған кодекспен жаңа қабылданған кодексті салыстырғанда жаңа ұғымдар пайда бол-
ғанын  көреміз.  Мысалы:  ескі  қылмыстық  кодексте  қылмыс  термины  ғана  қолданылса,  ал  жаңа  қыл-
мыстық кодексте бұл ұғым екі түрлі нысанда қолданылады. Қылмыстық құқық бұзушылықтар қоғамға 
қауіптілік  және  жазаланушылық  дәрежесіне  қарай  қылмыстар  және  қылмыстық  теріс  қылықтар 
болып  бөлінеді.  Мысалы:  қылмыс  жасағаны  үшін  адамдарға  бас  бостандығынан  айыру  жазалары 
қолданылса,  қылмыстық  теріс  қылық жасағаны үшін адамдарға бас бостандығынан  айыру жазалары 
қолданылмайды.  Қылмыстық  теріс  қылық  жасаған  үшін  адамға  айыппұл  салу,  түзеу  жұмыстары, 
қоғамдық  жұмыстарға  тарту,  қамаққа  алу  түріндегі  жаза  көзделген.  Ал  қылмыс  жасаған  адамдарға 
қосымша жаза түрлерімен бірге бас бостандығынан шектеу немесе айыру жазалары көзделген.  
Тергеу  судьясы,  аса  ауыр  қылмыстар  туралы  істерді  қоспағанда,  күзетпен  ұстау  түріндегі 
бұлтартпау  шарасын  санкциялау  туралы  қаулы  шығарған  кезде  күдіктінің,  айыпталушының  осы 
Кодекстің 140-бабының  үшінші  бөлігінде  көзделген  міндеттерді  орындауын  қамтамасыз  ету  үшін 
жеткілікті болатын кепіл мөлшерін айқындауға міндетті. 
Тергеу судьясының, соттың қаулысында кепіл енгізілген жағдайда күдіктіге, айыпталушыға осы 
Кодекстің 140-бабында көзделген міндеттердің қайсысы жүктелетіні, оларды орындамаудың салдары, 
кепіл мөлшерін таңдаудың негізділігі, сондай-ақ оны қолдану мүмкіндігі көрсетіледі. 
Күдікті,  айыпталушы  не  басқа  тұлға  кепілді  кез  келген  уақытта  тергеу  судьясының,  соттың 
күзетпен ұстау түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы  қаулысында белгіленген мөлшерде 
енгізуге құқылы. 
Тергеу судьясы тәжірибесінде аталған норма басшылыққа алу барысында, сот күзетпен ұстау 
түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы қаулыны шығарған кезде, кепіл түріндегі мөлшерін 
анықтайды. 
Алайда  нақты  кепіл  салымынан  кейін,  тергеуші  өз  еркінше  қайтадан  бұл  сұрақтарды  шешіп, 
көбінесе бұндай бұлтартпау шарасынан бас тарта салады. 
Мұндай кезде тергеу судьясы кепіл мөлшерін және өз қаулысында қандай міндеттер, осы Ко-
декстің  140-бабында  көрсетілген,  яғни  күдіктіге  жүктелген,  айыпталушының  кепіл  енгізу  жағдайында, 
оның  орындалмау  салдары,  кепіл  мөлшері  негізді  қолданылуы,  сондай  ақ  оның  қолдану  мүмкіндігі 
белгілеу мәндері түсініксіз. 
ҚПК-нің 153-бабының 5-бөлігіне сәйкес тергеу судьясы санкциялаған күдіктіні, айыпталушыны 
күзетпен ұстау, үйқамақ түріндегі бұлтартпау шарасының күшін жою немесе оны өзгерту, прокурордың 
келісуімен  қылмыстық  қудалау  органының  уәжді  қаулысы  негізінде  жүргізіледі  делінген,  бұл  норма 
мүлдем қисынсыз. 
ҚПК-нің  жаңа  жобасын  әзірлеушілері  145-бабын  2-бөлігінің  нормасын  дұрыс  ойластырмаған. 
Осы  нормаға  сәйкес  кепіл  түрі  тек  прокурордың  санкциясымен  немесе  тергеуші  судьяның 
санкциясымен қолданылады. Осы тұрғыда кепіл жөніндегі сұрақты қай жағдайда сот немесе прокурор 
қолдану  керектігі  түсініксіз.  Прокурор  тәжірибеде  өзіне  тиесілі  жағдайларды  ескере  отырып,  қандай 
істер бойынша өз еркімен кепіл санкциясын қолдану керектігін немесе сотқа жүгіну керектігін анықтап 
отырады. Сондай-ақ, тергеу судьясы санкциялау материалын қарау барысында қатаң түрдегі шараны 
қолдану кезінде сұрақтарын шешу барысында, яғни үй қамақ немесе кепіл шарасын қолдану кезінде 
негізсіз шектелген деп санауға болады. 
Тергеу  судьясы  үй  қамақ  санкциясын  қолдану  туралы  материалын  қарау  кезінде  нақты  бір 
шешімін  қабылдау  тиіс,  яғни:  үй  қамақты  санкциялауға  немесе  санкциялаудан  бас  тартуға  шешім 
қабылдайды.  Осы  шешімдердің  ешқайсысы  істің  мәні  бойынша  ауыр  немесе  аса  ауыр  қылмыс 
мәселесі  туындағанда  қамауға  алу  түрін  ғана  қолдану  керектігін  білеміз.  Алайда,  судья  ҚПК-нің 
талаптарын сақтай отырып, санкциялаудың жеңіл түрін қолдануға, яғни үй қамауын қолдануға мәжбүр 
болады. 
Осыдан  көретініміз,  ҚПК-не  сәйкес  тергеу  судьясының  уәкілеттігі  шамалы  және  сот  билігінде 
бақылау  барысындағы  тұлғалардың  құқықтарын,  мүлікке  қол  сұғушылықтан,  жеке  мүліктік  және  жеке 
басының құқықтарын қорғауға кепіл бере алмайтынын көруге болады. 
Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде бұлтартпау  шарасының 
көбі 
қылмыстық  процесті  жүргізетін  органның  құзыретіне  жатқызылған.  Мәселен,  ҚПК-нің  137-бабында 
көзделген  жеті  шараның  тек  екеуі  ғана  тергеу  судьясымен  санкцияланады.  Бұл  –  үй  қамақ  және 
күзетпен  ұстау.  Күзетпен  ұстау  түріндегі  бұлтартпау  бас  шарасын  қолдану  туралы  ұсыныстан  бас 
тартқан кезде ғана судья кепіл түріндегі бұлтартпау бас шарасын қолдана алатыны шындық. 
Ал  «ешқайда  кетпеу  және  тиісті  мінез-құлық  туралы  қолхат,  жеке  кепілдік,  әскери  қызметшіні 
әскери  бөлім  басшысының  бақылауына  беру,  кәмелетке  толмағанды  қарауға  беру»  бұлтартпау 
шаралары  айыптау  тарабымен  қолданылады.Айыптау  тарабына,  сотқа  емес,  бапта  көзделген  бес 
қосымша шараны қолдануға мүмкіндік берілген [3]. 
Өкінішке  орай,  Қазақстан  Республикасының  Қылмыстық-процестік  кодексінде  тергеу 
судьясының  негізгі  юрисдикциялық  қызметінің  бірі  болып  табылатын,  тұлғалардың  конституциялық 
құқықтары  мен  бостандықтарын  шектейтін,  тергеу  әрекеттерінің  өндірісіне  жедел  сот  бақылауын 
қамтамасыз ететін нормалар жоқ. Барлық жасырын тергеу әрекеттерін санкциялау(адам  мен орынға 

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ЮРИДИЧЕСКОЙ НАУКИ 
 
45 
 
аудио  және  бейнебақылау  жүргізу,  байқау,  сөйлесулерді  тыңдау  мен  жазу,  барлық  құрылғылардан 
ақпараттарды  алу,  пошталық  және  басқа  жөнелтілімдерді  бақылау,  тұрғын  және  басқа  да  жайларға 
кіру  және  тағы  басқалар)  прокурорға  қалдырылған.Бұл  тұлғалардың  конституциялық  құқықтары  мен 
бостандықтарын  шектеумен  байланысты  әрекеттерді  жүргізуге  мемлекеттік  айыптау  тарабы  ретінде 
прокурорға  құқық  берілгені  түсінікті,  басқа  тарап  тұрғысынан  -  қорғаушы  тарап  тұрғысынан,  айыптау 
мен  қорғау  тарабының  жарыспалылығы  және  тең  құқықты  қағидасына  сәйкес  келмейді.Тұлғалардың 
конституциялық  құқықтары  мен  бостандықтарын  шектейтін,  тергеу  әрекеттерінің  өндірісіне  соттың 
өкілеттігін  кеңейтуден  бас  тарту,  қылмыстық  қудалау  органдарының  азаматтардың  құқықтарын 
бұзудың кең өріс алуына ықпал етуі мүмкін.   
 
 
 
 
 
Осыған  орай,  айта  кететін  мәселе,  іс  жүзінде  барлық  елдерде,  Қазақстан  Республикасының 
жаңа  Қылмыстық-процестік  кодексін  әзірлеу  кезінде  тәжірибелері  пайдаланылған  елдерде  де, 
жасырын тергеу әрекеттерін жүргізу соттың рұқсатынсыз мүмкін еместігін айту қажет. 
Тергеу  судьясының  өкілеттілігі  болашақта  кеңейе  түспек,  мұның  өзі  азаматтардың  құқығын 
шектейтін тергеу әрекеттеріне,  заң бұзушылыққа жол бермеуге ықпал етеді. 
Өйткен,  тергеу  судьясының  өкілеттілігін  кеңейту  Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаевтың  заңның 
үстемдігін  қамтамасыз  ету  жолындағы   Ұлт  жоспары  —  бес  институционалдық  реформасын  жүзеге 
асырудың бір бағыты. 
 
Әдебиеттер: 
1. Н. Назарбаев: Ұлт  Жоспары – “100 нақты қадам” // http://kazgazeta.kz/ 
2. Тергеу судьясы тәжірибеде // bagalau.kz/ 
3.  Қазақстан  Республикасының  2014  жылғы  4  шілдедегі  “Қазақстан  Республикасының  Қыл-
мыстық-процестік кодексi”(31.10.2015 ж. берілген өзгерістер мен толықтырулармен). 
 
 
 
 
ӘОЖ  343.13(574)  
 
ШЕТЕЛДЕРДЕГІ ДИФФАМАЦИЯМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ЗАҢНАМАНЫҢ ЖӘНЕ  
СОТ ПРАКТИКАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯСЫ 
 
Оразбаев Ө.С. - аға оқытушы, азаматтық және қылмыстық құқық және іс жүргізу кафедрасы, 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті 
 
   Мақалада  Қазақстан  Республикасы  Президентiнiң  2008  жылғы  29  тамыздағы  Жарлы-
ғымен  бекiтiлген  “Еуропаға  жол”  Мемлекеттiк  бағдарламасында  көрсетілген  басты  бағыт-
тардың бiрi ретiндегі  еуропалық озық тәжірибені пайдалана  отырып, қазақстандық институт-
тық-құқықтық  базаны  жетілдіру,  бұқаралық  ақпарат  құралдары(соның  iшiнде  диффама циямен 
байланысты  мәселелер)  туралы  заңнаманы  жетілдіру,  сот  жүйесі  мен  мемлекеттік  қызметті 
және өзге де салаларды реформалау сияқты мәселелер сөз болады. 
  Негізгі  сөздер:  диффамация,  сот  жүйесі,  шетелдердегі  диффамация,  құқықтар  туралы 
Хартия. 
 
Диффамациядан сот арқылы қорғау барысында туындайтын проблемалардың құқықтық, про-
цесстік, т.б. аспектiлерiн отандық юриспруденцияда зерттеу мәселесi Еуроодақпен жаңаша мазмұн-
дағы стратегиялық әрiптестiк қарым-қатынас контексiнде жаңаша серпiнмен жүзеге асырылатынына 
еш күмән жоқ. 
Осы  контексте  болашақта  басқа  салалар  сияқты  сот-құқық  саласында  да  тәжірибе  алмасу 
кеңінен жүзеге асырыла берері анық. Осы орайда қазақстандық соттардың диффамациямен байла-
нысты істерді қарауда Адам құқықтары жөніндегі  еуропалық соттың тәжірибесі теориялық та, прак-
тикалық та көмек болары сөзсіз, өйткені бұл тәжірибе ондаған жылдар бойы жинақталған тәжірибе 
болып  табылады.  Әрине,  әңгіме  шетелдік  тәжірибені  көзжұмбайға  салып,  көшіріп  алуда  емес, 
халықаралық-құқықтық институттарды және ұйымдарды халықаралық аренада Қазақстанның ұлттық 
мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында да пайдалану қажеттігіне де баса назар аударуда [1].  
Қазіргі  кезде  диффамациялық  құқық  нормалары  роман-германдық  құқықтық  жүйеге  жататын 
мемлекеттерде  де,  англо-саксондық  құқықтық  жүйеге  жататын  мемлекеттерде  де  бар.  Мысалы 
Ұлыбританияда 1966 жылы Диффамация туралы заң қабылданған болса(Defamation Act, 1996), ал  
Сингапурде 1960 жылы Диффамация туралы Ордонанс қабылданды [2]. 
Англияда  диффамациямен  байланысты  істер  соттарда  нақтылы  жүйелі  түрде  1966  жылы 
Диффамация туралы заң қабылданғаннан кейін қарала бастады. 

жүктеу/скачать 8,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: