Иммундық жүйенiн орталык органдары, сүйек кемігі және айыр ша без немесе тимус олар иммундык жуйе жасушаларын кайта өндiрушi және сұрыптаушы органдар. Сүйек кемігі сүйектердің (жұмыр сүйектер, тес, кабыргалар т.б.) борпылдак (губка тәріздес) заттарында орналасады. Бұл жерде полипотентті бағаналы жасушалар (ППБЖ) орналасады, олар каннын барлык формалык элементтерiнiн, сонын iшiнде, иммунды компонентті жасушалардың бастамашысы болып табылады. Сүйек кемiгiнiң аркауында (стромосында) В- және Т-лимфоциттердiн iзашарлары калыптасады, олар кейiннен макроорганизмнің тиісті В-аймағына және тимуска миграцияланады. Фагоциттер және кейбiр дендриттi жасуша лар да сүйек кемiгiнде пайда болады.
Айыршабез, тимус немесе жемсаулык без төсартылык кеңістіктің жоғарғы жағында орналасады. Бұл агза айрықша морфогенезімен ерекшеленеді. Тимус жатырішілік дамуы кезінде калыптасады. Туылған сәтте тимус салмағы 10-15 г жетедi, бес жаска жеткенде актык жетілуі, ал максималды мөлшері 10-12 жаста калыптасады (массасы 30-40 г). Жыныстык жетiлу кезеңiнен кейiн агзанын инволюциясы басталады - лимфоидты тiндер майлы және дәнекер тіндермен алмастырыла бастайды.
Иммундык жүйенiн шеткейлік (перифериялык) органдарына көкбауыр, лимфа түйiндерi, бауыр, аппендикс, жуткыншак айналасынын бадамшалары, топтык лимфатикалык фолликулалар, кан, лимфа т.б. жатады. Бул агзаларда иммуногенез аткарылады - иммунды компоненттi жасушалардың ізашарларынын көбеюi және актык жетiлуi жүредi және иммунологиялык кадағалау аткарылады.
Көкбауыр - ол бүкiл кан сүзiлетiн (фильтрден ететін) орган. Ол сол жактык мыкын аймағында орналасады және бөлек үлестік кұрылым болады, лимфоидты тін ак пульпасын курайды. Курылымында бiрiншiлiк, периартериялык лимфоидты фолликулалар (артериялардын бойын коршап турады) және бiрiншiлiк фолликулалардың шекара сында орналаскан салдарлык фолликулалары болады. Бiрiншiлiк лимфоидты шоғырларда көбiнесе Т-лимфоциттер, ал салдарлыктарда - В-лимфоциттер және плазматикалык жасушалар орналасады. Олардан баска, кекбауыр аркауында (стромасында) фагоциттер және ретикуляр лы дендриттi жасушалар табылады. Бауыр иммундык жүйеде ерекше кызмет атқарады. Ол жерде барлык тiндiк макрофагтардын жартысынан астамы және табиғикиллерлердiн көпшілік бөлігі орналасады. Бауырдын лимфоидты популяциялары тагамдык антигендерге толеранттылыкты камтамасыз етедi, ал макро фагтар иммундык кешендердi, соның iшiнде, картайган эритроциттерді сорбциялайды, утилизациялайды.
25. Иммунитет түрлері – түрлік, бейспецификалық (туапайдаболған), спецификалық (жүрепайдаболған): ұғымдарға анықтама, негізгі қасиеттері, мысалдар. 26. Бейспецификалық иммунитет: физикалық, химиялықжәнемеханикалықкедергілер, бейспецификалық иммунитет факторлары.
бейспецификалық иммунитет - спецификалық емес антиденелер мен иммундық жасушаларды қолданатын көптеген шетелдік антигендерге қарсы алғашқы иммундық жауап.
27.Спецификалық (жүрепайдаболған) иммунитет – антимикробты және антитоксикалық: ұғымдарды, механизмдерді, мысалдарды анықтау. Спецификалық иммунитеттің гуморальдық реакциялары.
Қорғаныштық қызмет ретінде микроорганизмдердің түрінееһ байланысты әртүрлі антигендер бөлінеді.
Олар антимикробты және антитоксикалық болып бөлінеді