Бактериялар Саңырауқұлақ Жасыл балдыр Итмұрын Қына
жүктеу/скачать 4,74 Mb. Pdf көрінісі
|
biologia 6 sinip
| Гүл формуласы
2-сурет. Қызғалдақ гүлінің жазып көрсетілген үлгісі. Формула дегеніміз гүл құрылысын дағы, гүл бөліктерінің атын бас әрпімен белгілеу. Халықаралық атауы: тостағаншасы– Са(Саlyx), күлтесі Со(Соrolla), жай гүлсерік Р(Реrіgonіum), аталық А(Аndroeceum), аналық G(Gynoeceum). Аталық гүл (Марс белгісі). Аналық гүл (Шолпан белгісі). 54 Қосжынысты гүл ; дұрысгүл немесе ; бұрысгүл немесе . Гүл бөлімдері біріккен болса саны жақшаға алынады, көп болса шексіз белгі қойылады. Гүл бөлімдері екі шеңбер бойына орналасса сандарының арасына қойылады. Мысалы, 4 күлтесі 2 шеңберге орналасса 2+2 деп жазылады. Мысалы: Қызғалдақ (тюльпан) гүлінің формуласы (2-сурет): Итмұрын: Картоп: Асбұршақ: немесе Гүл формуласы қазақша әріптермен былай таңбаланады: Т – тостағанша жапырақша; К – күлте жапырақша; А – аталық; Ж – (жатын) аналық. Мысалы: 1. Қызғалдақ (тюльпан) гүлінің формуласы: талдауы: дұрысгүл, қос жынысты жай гүлсерікті, күлтесі 6 – екі шеңбер құрып орналасқан, аталығы 6 – екі шеңберге орналасқан, аналығы біріккен 3 жеміс жапырақшасынан тұрады. 2. Итмұрын гүлінің формуласы: талдауы: дұрысгүл, қос жынысты, қос гүлсерікті, тостағаншасы 5, күлтесі 5. Аталық пен аналығы көп (шексіз). 3. Картоп гүлі: талдауы: дұрысгүл, қос жынысты, тостағаншасы мен күлтесі 5 біріккен, аталығы 5, аналығы біріккен 2 жеміс жапырақшасынан тұрады. 4. Асбұршақ гүлі: 55 немесе күлте саны 3+(2) деп жазылады. талдауы: бұрысгүл, қос жынысты, қосгүлсерікті, тостағаншасы біріккен 5, күлтесінің біреуі желкен, екеуі ескек, екеуі біріккен қайықша сондықтан 1+2+(2) деп жазылады. Кейде К 3+(2) деп алуға да болады. 10 аталығының тоғызы жіпшесінен біріккен, жақшаға алынады, бір аталығы бос А (9)+1 деп жазылады. СҰРАҚТАР 1. Бір гүлде аталық пен аналық болса: 2. Бір гүлде аталық немесе аналық қана болса: 3. Гүл құрылысындағы, гүл бөліктерінің атын бас әрппен белгілеу: 4. Қызғалдақ (тюльпан) гүлінің формуласы: 5. Итмұрын гүлінің формуласы: 6. Алма ағашы гүлінің формуласы: 7. Қияр аналық гүлінің формуласы: 8. Бақбақ гүлінің формуласы: 9. Аталық гүлдер бір өсімдікте, аналық гүлдер екінші өсімдікте дамыса: 10. Екі үйлі (қос үйлі) өсімдікті анықтаңыз: IV ТАРАУ. ГҮЛШОҒЫРЛАР, БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ Гүлшоғыр деп гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен орналасатын ұсақ гүлдер тобын (жиынтығын) айтады (1,2-суреттер). Гүлшоғырлар сабақтың ұшында дамиды. Өсімдік түріне байланысты бір гүлшоғырда гүлдердің саны екіден бірнеше жүзге дейін жетеді. Кез келген гүлшоғырдың негізгі сабағы, тарамдалған жанама сабақшалары бар. Негізгі сабағының бұтақтануына қарай гүлшоғырлар жай және күрделі болып екі топқа бөлінеді. жүктеу/скачать 4,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|