Байланысты: Авторлық бағдарлама Ағылшын тілі грамматикасы
UNIT XV
WORD ORDER – СӚЗ ТӘРТІБІ
Ағылшын тілінде сӛздер қатаң тҥрде тәртіппен тҧрады.
Жай сӛйлемнің сӛз тәртібі:
Бастауыш (Subject)
Баяндауыш (Verb)
Толықтауыш (Object)
Пысықтауыш (Adverbial)
David bought a present yesterday.
(Бастауыш) (баяндауыш ) (толықтауыш) (пысықтауыш) ►Егер сӛйлемде екі толықтауыш келсе (тура және жанама), онда тура толықтауыш етістіктен кейін келеді.
David bought a present
►Жанама толықтауышы бар сӛйлемде, тура толықтауыш жанама толықтауыштан кейін келеді.
David bought Lena (жанама толықтауыш) a present (тура толықтауыш) yesterday.
►Кӛп етістіктер ӛзінен кейін жанама және тура толықтауышты керек етеді. Жанама толықтауыш тура толықтауыш пен етістіктің ортасында келеді.
David bought Lena a present.
He gave his wife a camera for Christmas.
Could you send me the bill?
Жанама толықтауышты керек ететін етістіктер:
bring
lend
promise
take
buy
make
read
teach
cost
offer
refuse
tell
get
owe
send
wish
give
pass
show
write
leave
pay
sing
► Қимыл-сын үстеуі әдетте етістіктен кейін келеді.
He drives slowly.
The sun shines brightly.
Егер етістік ауыспалы болса, онда ҥстеу толықтауыштан кейін немесе етістіктің алдында келеді.
Tom ate his breakfast quickly. NOT Tom ate quickly his breakfast.
We played volleyball yesterday. NOT We played yesterday volleyball.
We asked permission politely. NOT We politely asked permission.
►Мезгіл үстеулер: always, often, seldom, ever, never, just, usually, generally, sometimes, soon, once әдетте етістіктің алдында келеді, бірақ егер кӛмекші етістік немесе модальды етістік келсе, онда ҥстеу кӛмекші және модальды етістіктерден кейін қойылады.
My friend has just given me the book.
They usually have dinner at 7 o‟clock.
I once went there with my sister.
I really hate homework.
He is always late.
I don’t often go out in the evening.
The boss is usually in a bad temper.
You should never take unnecessary risks.
You must never got off the train when it is moving.
I can always help you.
►Yet, still және already. Yet үстеуі (әлі де) сҧраулы немесе болымсыз сӛйлемнің соңында келеді.
Vicky has got a present, but she hasn‟t opened it yet.
Wait a minute. I am not ready yet.
Have you read the newspaper yet?
Have you sent the letter yet?
► Хабарлы сӛйлемде still және already негізгі етістіктің алдында келеді, бірақ am, is, are, have, has, don‟t кӛмекші етістіктердің соңынан келеді.
Sarah isn‟t home yet. She is still at work.
We wrote a month ago, and we are still waiting for a reply.
There is no need to tell me. I already know.
I am already exhausted.
Сҧраулы сӛйлемде still және already бастауыштан кейін келеді.
Are you still waiting?
Has Tom already been on holiday?
► Мекен үстеулер әдетте сӛйлемнің соңында келеді.
Is there a phone box nearly?
►Мезгіл үстеулер сӛйлемнің басында немесе соңында келеді.