Өз білімін тексеру сұрақтары

1. Қандай шаруашылық операциялар сатып алу кезеңін құрайды?

1. 
   Өндіріс кезеңі шоттарының өзара байланысы және аудитінің бағыттары
   

1. 
   Өндіріс кезеңі шоттарының өзара байланысы және аудитінің бағыттары
   

Өндірістік цикл сатуға арналған материалдық құндылықтармен байланысты. Оны тексеру күрделі және көп уақытты талап етеді. Аудиторлық дәлеледемелердің басым бөлігіне экономикалық субъектілердің өздері жасаған ішкі құжаттар жатады, бұлар аудит жүргізуде аудиторлар үшін құнды дәлелдеме болып саналмайды. Сондықтан тексеруді ойдағыдай жүргізу үшін аудитор клиенттің бизнес ерекшеліктерін, өндіріс процесінің мәнін, жүргізу мен өндірістік ғимараттармен қоймаларды қарау қажет.

• 
  аяқталмаған өндірістегі енбек ақы материалдық қорлар ж.т.б. негізсіз көлемі жоғарылатылған (төмендетілген) шығындарға;
  
• 
  өндіріс шығындарына, заң актілеріне сәйкес арнайы көздердің есебіне жатқызылған негізсіз енгізілген шығындарға;
  
• 
  калькуляциялау объектісіне жатпайтын шығындарға;
  
• 
  есепті кезеңнің өндіріс шығындарына негізсіз енгізілген сатылмаған тауардың қалдықтарына тасымалдау шығындарына;
  
• 
  өндіріс шығындарына ендірілген негізгі құралдарға салынған күрделі қаржыға;
  
• 
  өндірістік сипаты жоқ өзіндік құнға негізсіз енгізілген шығындарға;
  
• 
  негізгі құжаттары жасалмаған және растаушы бастапқы құжаттары жоқ өзіндік құнға енгізілген шығындарға;
  
• 
  құжаттары мен расталмаған материалдық емес активтердің өзіндік құнға енгізілген амортизациялану сомасына;
  
• 
  жеке тұлғаларға жалға берілген негізгі құралдардың өзіндік құнға енгізілген шығындарына;
  
• 
  өзіндік құнға енгізілген өндірістік емес, негізгі құралдарды сақтау шығындарына.
  

• 
  тексеру кезеңінің басында белгіленген шығындар есебінің әдісінің түрақтылығын, оның нормативтік құжаттарға сәйкестігін;
  
• 
  есепті кезеңдер бойынша өнімнің өзіндік құнына жатқызылған шығындарын шектеудің сақталғанын;
  
• 
  материалдық шығындарының өнімнің өзіндік құнына дұрыс таратылып жатқызылғандығын;
  
• 
  негізгі құралдарға дұрыс тозу есептелгендігін;
  
• 
  өндіріс шығындарына енгізілген материалды емес активтерге есептелген, амортизациялану сомасының дұрыстығын;
  
• 
  үстеме шығындар сомасының объектілері бойынша таратылу әдістерінің негізділігін.
  

• 
  технологиялық үрдіске қатынасы бойынша – тапсырыстарға және процестерге;
  
• 
  калькуляция объектісі бойынша – тетіктерге, бөліктерге бұйымдарға, біртекті бұйымдар топтарына, үрдіске, процестерге, өндіріске, тапсырысқа;
  
• 
  шығындарға бақылау жасауды қамтамасыз ететін ақпараттарын жинау әдісі бойынша;
  
• 
  алдын ала бақылау әдісі бойынша - нормативтік әдіске және күнделікті бақылаудағы ағымдағы шығындар есебіне.
  

1-сызба. Өндіріс кезеңінің бухгалтерлік есеп шоттарының өзара байланысы

Сызба өнімді өндіру кезінде пайда болатын негізгі шығын түрлері мен оларды бухгалтерлік шоттарға жатқызылуын және жабылуын көрсетеді. 8100, 8200,8300 және 8400 бөлімшелерінің шоттарының уақытша болғандықтан, олардың соңғы қалдығы 1320 «Дайын өнім» немесе 1340 «Аяқталмаған өндіріс» шоттарына жатқызылады. Ал есепті кезеңнің соңында негізгі өндіріс шоттары дайын өнімнің өзіндік құнына жатқызылады, ал кезең шығыстары қорытынды пайданың кемуіне әкеледі де, 5610 «Қорытынды кіріс (қорытынды залал)» шотымен жабылады.