Бас редактор с. Ж. Пірәлиев а

41

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

ӘОЖ 372.4

М.О.Өрісбаева

Бастауыш сынып мұғалімі

«Қарашілік орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен»

коммуналдық мемлекеттік мекемесі

БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҚАБІЛЕТТЕРІ МЕН 

ДАРЫНДЫЛЫҚТАРЫН АНЫҚТАУ

Бастауыш мектеп – оқушы тұлғасы мен сапасының дамуы қуатты жүретін ерекше құнды, 

қайталанбайтын кезең. Сондықтан да баланы басынан бақылап, дұрыс білім беру керек. Бұл 

мақалада,  1-сынып  жетекшісі  өз  сынып  оқушыларының  қабілеттерін,  дарындылықтарын 

эксперимент жасап анықтаған. Мұғалімнің өзіндің көзқарасы жазылған.

Түйін сөздер: оқушы, қабілет, дарынды, бастауыш сынып, мектеп

Начальная школа – особо значимое, неповторимое время, в котором интенсивно развива-

ется личность и качество учащегося. Поэтому, необходимо изначально следить и давать пра-

вильное знание. В этой статье классный руководитель 1-го класса определил способности, 

одаренности своих учеников по эксперименту. Написано о собственном взгляде учителя.

Ключевые слова: ученик, способность, одаренный, начальный класс, школа

Primary school – especially significant, unique time in which rapidly developing personality 

and quality of the student. Therefore, it is necessary initially to monitor and provide the right 

knowledge. In this article, the form-master of 1st form defined abilities, giftedness of their students 

on the experiment. Written about own view of teacher.

Keywords: pupil, ability, gifted, grade school, school

Республикамыздың  егемендікке  қол  жет кі-

зіп,   өзінше  дербес  мемлекет  болуына  бай ла-

ныс ты  қоғамның  мектеп  алдына  қойып  жат-

қан   талап-тілектері  түбірінен  өзгерді.  Бұл   өз-

ге ріс   мектепке  барынша  прогрессивті  оқы ту  

әдістерін ендіруді талап етеді.

ҚР  «Білім  туралы»  Заңының  8-бабын да:-

«Білім  беру  бағдарламаларын  меңгеру  үшін 

жағдайлар  жасау,  жеке  адамның  шығар ма-

шы лық,  рухани  және  дене  мүмкіндіктерін 

дамы ту,  жеке  басының  дамуы  үшін  жағдай 

жасау арқылы интелектісін байыту» делін ген. 

Сондықтан бүгінгі таңда әрбір оқу шы ны  жеке 

тұлға  ретінде  жан-жақты  дамыған,  білім ді 

азамат етіп тәрбиелеу біздің пары зы мыз. 

Жас ұрпақ – ел тірегі, ертеңіміздің ке пі-

лі.  Президенттің  халыққа  жолдауында  да  

айтылғандай,  мектеп  оқушыларын  отан-

сүй гіш тік ке,  шығармашылыққа,  ақыл-

ойын  жан- жақ ты дамытуға, саналы білім 

бере  оты рып,  тәр биелей  отырып,  қазіргі 

өмір  тала бы на  сай   адам  етіп  шығару 

көзделген.

Бастауыш  мектеп  –  оқушы  тұлғасы  мен 

сапа  сының  дамуы  қуатты  жүретін  ерекше 

құн  ды, қайталанбайтын кезең.

В.А.Сухомлинскийдің  айтуы  бойынша 

«ба ла  өз  күшіне  деген  сенімін  ешқашан  да  

жоғалтпауы,  өзінің  қолынан  еш  нәрсе  кел-

мей ті нін  сезінбейтін  болуы  –  тәрбиешінің 

педо гогтық  көрегендігі  болып  табылады. 

Әр бір жұмыс оқушы үшін аз да болса ал ға 

қарай  ілгерілеу  болуы  қажет»  десе,  «Бала-

ның білместігін құрметтей біліңдер!» - деген 

по ляк педагогы Янум Коргактың осынау сөз-

де рі нің мұғалім үшін маңызы зор.

К.Д.Ушинский оқушыларды сабаққа тар-

та  білу,  олардың  қызығушылығын  арт ты-

рып,  білімге  құштарлығын  арттырып  қа на  

сапалы білімге қол жеткізуге болады. Еш бір 

42

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

қызығусыз,  тек  зорлықпен  берілген  бі лім, 

жүргізілген оқу, керісінше, оқушы бой ын да-

ғы  білім алуға деген құштарлықты жояды.

Неміс  педогогы  И.Ф.Гебарт  өзінің  оқы-

ту  теориясының негізіне әр саладағы қы зы -

ғушылықты  алған.  Адам  бойындағы  қы зы-

ғушылықтар қоршаған дүниені танып білу-

ге  немесе  қоғамдық  өмірге  араласуға  бай-

ланысты болады. Сондықтан әр мұғалім өз 

білімін жан – жақты жетілдіре отырып, өзі-

нің  бойындағы  жақсы  қасиеттерін,  өне рін,  

білімін көрсете, үлгі ете отырып, оқу шы лар-

ды  тарта,  қызықтыра  отырып  оқытып,  тәр-

бие леуі қажет.

Мен  оқушыларымды  1  класқа  қа был да-

ған да қай баланың қандай екендігін бақылап, 

ата-анасымен  сөйлесіп,  әр  оқушыға  жеке 

дәп  тер ар надым. Дәптерге төмендегідей бет-

тер  ар налып толтырылады:

1 Аты – жөні, туған жылы, айы, күні

2 Мінез – құлқы

3 Көпшілік ортада өзін ұстауы 

4 Қызығушылығы

5 Қабілеті

6 Дарындылығы

(I  кластан  бастап  (II  ж,ж.)  зертеу 

жұмыстарын  жүргізіп,  осы  дәптерге 

түсіріп отырдым)

I. Бақылау, зертеу, анықтау қор тын ды сы.

I класс

Оқушыларды қабілеттеріне қарай топқа бөлу.

1. Математикаға

қабілетті

2. Тіл сабағына қабілетті

3.Өнерге қабілетті 

(ән, би, сурет, қол өнер)

Айым

Адай

Нұрдос

Айсара 

Назерке

Ділнұр

Шырын

Еркеғали

Айым

Алмас

Шырын

Гүлзат

Нұрдос

Айдана

Айнұр

Назерке

Серікбол

Айсара

Ділнұр

Айым

Алмас 

Айнұр

Шырын

Гүлзат

Нұрдос

Заңғар

Нұралы

І.  Ерекше  қабілеттілер  тобына  жата-

тындар:

1. Айым 2. Шырын 3. Нұрдос

II.Қабілеттілер тобына жататындар:

1.Айнұр 2. Назерке3. Айсара 4 Ділнұр 5. 

Гүлзат 6. Алмас

IIІ.  Оқушыларды  білім  деңгейлеріне 

қа рай топқа бөлу:

А  топ:  Өз  беттерімен  жұмыс  жасайтын-

дар.

1. Айым 2. Шырын 3. Нұрдос

В топ: Аздап көмек қажет ететіндер.

1.  Айнұр,  2.  Адай,  3.  Айсара,  4.Назерке, 

5. Ділнұр, 6. Гүлзат, 7.Алмас, 8. Айдана, 9. 

Серікбол, 9. Еркеғали.

С  топ:  Мұғалімнің  басшылығымен 

жеке жұмыс жүргізуді қажет ететіндер

1.Олжас 2. Айдар 3. Заңғар 4. Нұралы

IV. Өзара көмек топтарын құру.

43

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

I топ

II топ

1

Айым – топ басшысы

1

Шырын– топ басшысы

2

Адай

2

Ділнұр

3

Айдана

3

Гүлзат

4

Айсара

4

Заңғар

5

Олжас

III топ

IV топ

1

Нұрдос – топ басшысы

1

Айнұр– топ басшысы

2

Серікбол

2

Нұралы

3

Айдар

3

Алмас

4

Назерке

4

Еркеғали

Дарындылық_қасиет.__Бір_адамның_бойынан_табылытын__ерек_ше_қасиеттер'>Дарындылық қасиет.

Бір  адамның  бойынан  табылытын 

ерек ше қасиеттер:

1.  Ақыл – ой деңгейінің жоғары болуы

2.  Өнер саласындағы шығармашылық

3.  Жоғары мативация, табандылық

4.  Нақты  іс  әрекетте  байқалатын 

ерекшелік

5.  Шығармашылық қасиет

6.  Практикалық

7.  Теориялық

8.  Ойын

9.  Спорт

10 Комуникативтік

11 Рухани құндылық

Дарындылық

 I. Қалыптасу дәрежесі бойынша

1. Өзекті (пәндік) 

2. Әлеуметті (жоғары көрсеткіш).

 II. Айқындалу өлшемі бойынша 

    1.айқын 

 

2. жасырын

дарындылық 

 

дарындылық

 III. Көріну деңгейі бойынша 

 

 

1. жалпы дарындылық (ақыл – ой)

2. арнайы дарындылық (өнер сала)

 IV. Жас ерекшеліктері бойынша  

1.ерте байқалатын дарындылық (вундеркинд)

2. кеш байқалатын дарындылық 

Дарындылық модель

I.  Шығармашылық қабілет: шығар ма шы лық  

шеберлік, шығармашылық дәлелдік.

 II. Физиологиялық интеллектуалдық модель: 

отбасы, мектеп.

 III. Мультфакторлық модель: қоршаған орта.

 IV. Көп факторлық модель: қоршаған орта.

Дарынды баланы анықтау

1.Баланың  мінез-құлқын,  іс-әрекетін 

кешенді  бағалау,  оған  әр  түрлі  ақпарат 

көздерін пайдалану, оның қабілетін кеңірек 

бағалауға мүмкіндік беру. 

2. Даму, өзгеру барысында дарындылықты 

айқындау  тәсілін  қолдану:  болжау  –  зеттеу, 

ұзақ – зерттеу.

3.Болжамдық  тәсіл:  баланың  жалпы 

және психологиялық даму деңгейін, жалпы 

және  арнайы  қабілеттің  дамуын,  оның 

дарындылық деңгейін анықтап қана қоймай, 

баланың оқуын, дамуын болжамдау.

4.Баланың 

мінез-құлқын, 

оның 

бейімділігін, қызығушылығын анықтау 

5.Әр  пән  бойынша  қызығушылығын 

анықтау

6.Психологиялық 

диагностика: 

іс-

әрекетін  талдау,  бақылау,  әңгімелесу,  ата  – 

аналарымен пікірлесу, эксперимент. 

7.Тест алу.

8.Мектеп бағдарламасынан тыс қосымша 

оқу материалын табу, таңдай білу.

9.Дарынды 

оқушылар 

үшін 

шығармашылық,  зертханалық  жұмыстар 

мен тапсырмаларды таба білу.

10.Жаңа  білім  беру  техналогиясын 

пайдалану.

11.Дарынды  балалардың  нақты  ерекше 

қабілеттеріне қарай жеке бағдарлама жасай 

білу.

1.Білімін нақты бағалай білу.

2.Ата – анасына әдістемелік көмек беру.

44

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

Дарынды оқушылар

І. Сөйлеу қабілетіне қарай

II. Ақыл – ой дамуына қарай

1

Сөйлеу 1, 1,5 жас

Ақыл-ойы үлкендерден асып түсуі

2

Күрделі синтаксистік 

конструкциялары бар бай сөздік қор.

Мәселені шешуде қалыптан тыс ешкімге 

ұқсамайтын айырмашылық, ойлау қабілетін

таныту

3

Сұрақ қоя білуі.

Жауапты жылдам табу.

4

Сөздік ассоциациялардың 

ерекшелігі мен жылдамдығы.

Жинақталған білімді қолдана білу, 

қорытынды шығару.

5

Шешендік, өзін-өзі ұстай білу.

Шығармашылық қабілеті

6

Жылдам оқу (мин. 100 – 200 сөз)

Сурет салу, музыка, техника, қөлөнер, т.б.

арнайы сабақтармен әуестену.

Айым

Пәнге қызығушылығын анықтау

бал а н а 

тілі

Қ а з а қ 

тілі

матем Дүние

тану

Бейне

леу

еңбек ән 

күй

Д е н е 

шынықтыру

О р ы с 

тілі

5

4

3

2

5 - өте жақсы көремін.

4 – жақсы көремін.

3 – ұнатамын .

2 – оқығым келмейді.

Бақылау,  зерттеу,  анықтау  жұмыстарын 

жүр гі зе  отырып,  оқу  жылы  ішінде  жүр гі зі-

ле тін оқу – тәрбие жұмыстарын жос парлап, 

орын дап,  істеген  жұмыстарды  жинақтап 

отыр дым.

Осындай  жұмыстардың  нәтижесінде  сы-

ныпта  ешнәрсеге  тартылмай,  шетте  қалған 

оқу шы болған жоқ. Біреулері барлық пән бой-

ынша үздік оқуларымен көзге көрінсе, енді 

біреу лері сурет, біреулері еңбек, біреулері ән 

– күй, біреулері өлең шығару, т.с.с. әр салада 

өзде рі нің бір нәрсеге қабілеті бар екендігін, 

басқа  балалардан  дараланып  тұратын  да-

рынды екен дік терін көрсете білді.

Бұл  бақылау,  зерттеу,  анықтау  жұ мыс-

та рының  нәтижесі  «Дарын»  атты  білім 

сай ыс тарын да,   «Шеберлер»  атты  жылдық 

қо ры тынды  көрмеде,  «Айналайын»  өнер 

бай қауында,  «Абай»,  «Ілияс»,  «Мұқағали» 

оқуларына  қатысып,  өздерінің  шығарған 

өлеңдерін  оқуы,  мектепішілік  өт кіз ілген 

жарыстарда 1, 2 орындарға ие болуы, «Жас 

суретші»  көрмелеріне  қатысуларынан,  т.б.  

жұмыстардан айқын көрінеді.

45

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

ӘОЖ 37. 02

Р.Ж.Базарбекова 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің МжДИ

оқытушысы, п.ғ.к.

МЕКТЕПТЕ ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ

ЖАҢА ФОРМАЛАРЫ

Бұл мақалада мектепте оқу үдерісінде тәрбие жұмысын тренинг түрінде ұйымдастырудың 

формалары ұсынылып отыр. Тәрбие жұмысын тренинг түрінде ұйымдастыру оқушылардың 

арасында  жиі  кездесетін  психологиялық  кедергілерді  жеңуге  көмектеседі.  Тренингтер, 

ойын түріндегі сайыстар оқушыларға бірлескен таным процесіне белсенді араласуға, өзара 

түсіністікке, проблемаларды бірлесе шешуге мүмкіндік береді.

Түйін сөздер: тәрбие, тренинг, шоу-технология, қызмет, мазмұн, жоспар.

В этой статье предложены формы организации воспитательных работ в виде тренингов 

в учебном процессе школы. Организация воспитательных работ в виде тренингов помога-

ет преодолевать психологические препятствия, которые часто встречаются среди учеников. 

Тренингы, конкурсы в виде игр дают возможности ученикам активно участвовать в позна-

вательном процессе, взаимопониманию, совместному решению проблем.

Ключевые слова: воспитание, тренинг, шоу – технология, служба, содержание, план.

In this article are presented forms of organization of upbringing work as trainings in the edu-

cational process of the school. The organization of upbringing work as trainings helps to get over 

psychological barriers which are often met among the schoolchildren. Trainings, game competi-

tions give possibility children to active participate in the cognitive process, to decide collective 

problems. 

Keywords: education, training, show-Technology Service (activities), the contents of the plan.

Тәрбие – күрделі әрі ұзақ үдеріс. Тәрбие жұ-

мы сын ұйымдастыру үшін белгілі бір  дәрежеде 

білім, тәжірибе, шеберлік қа жет.  Сондықтан да, 

тәрбие жұмысын шығар ма шы лық жұ мыс та ры-

ның жемісі деп қара уы мыз  қажет.

Тәрбие  үрдісін  ұйымдастыру  фор ма ла ры-

ның  негізгі қызметін ұйымдастырушылық, рет-

теушілік, ақпараттық деп қарастыруға бо ла ды.

Ұйымдастырушылық  қызметі:  Кез  келген 

тәр бие  жұмысы  белгілі  бір  міндетті  шешуге 

құры лады.  Ұйымдастырушы  рөлінде  мұ ға лім  

немесе оқушы болуы мүмкін.

Реттеушілік  қызметі:  Тәрбие  жұ мы-

сы ның  қандай  түрі  болмасын  мұғалім  мен 

оқу шы  арасындағы,  оқушы  мен  оқушы 

ара сын да ғы  қарым-қатынасты  реттеуге 

көмектеседі.  Тәр бие  жұмысы  балалардың 

әлеуметтенуіне кө мектеседі.

Ақпараттық  қызметі:  Тәрбие  жұмы-

сы ның жаңа формалары арқылы оқушыға 

бір жақты ақпарат беріліп қана қоймайды, 

олар дың өзіндегі бар білім жаңартылып, 

өз  бетінше  ізденуге,  өзін-өзі  дамытуға 

мүм кін дік беріледі.

Ұжымда белгілі бір жағдайға байланысты 

тәрбиелік  іс-шаралар  ұйымдастырылатыны 

белгілі. Оған өнер шығармаларымен танысу, 

жол ережесімен танысу, белгілі бір тақырыпта 

лекция оқу, қауіпсіздік шараларымен та ны -

су, белгілі бір мамандармен кездесу, се ру ен-

ге шығу т.б. жатады. Ойын түрлеріне рөл дік 

ойын, іскерлік ойын (оқу ойындары, өн ді ріс-

тік  ойындар, зерттеу ойындары) жатады.

Қазіргі замандағы өзгерістерге сәйкес тәр-

бие   үдерісін  мынадай  тренингтік  формада 

ұйым дастыруға болады:

46

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

1. Ұжым болып жоспар құру

2. Сиқырлы орындық 

3. Пікірлер парағы

4. «Өз ойының» («Своя игра»)

5. Таланттылар аукционы 

6.Шоу-технология  (мысалы:  Аспаздық 

шоу)

7. Көңілді конкурс

8. Тренинг

«Ұжым  болып  жоспар  құру».  Ұжымдық 

жос парды  құру  оқу  жылының  аяғында  жүр-

гі зі леді. Бір апта бұрын мектептің немесе сы-

ныптың  тәрбие  жұмысын  ұйымдастыруға 

арнал ған  «ең  озық  жоспар  конкурсы»  өте-

ті ні  туралы  жариялайды.  Конкурс  нақты 

қай   күні  болатыны  белгіленеді.  Балалар   ша-

ғын  топтарға  бөлінеді.  Олар  өткен  жыл ғы  

жүргізілген іс-шараларды талдайды.  Қай сысы 

жақсы ұйымдастырылды, қандай кем ші ліктер 

болғаны айтылады. Шағын топтан оқу шылар 

шығып, өздерінің ұсыныстарын ай тады.

«Сиқырлы  орындық».  Бұл  тәсіл  оқу шы-

лар дың  бірін-бірі  жақсы  түсінісуіне,  өзіне 

деген сенімін арттыруға, олардың жеке тұлға 

ретін де қалыптасуына ықпал етеді.

Көбінесе 8,9 және 10 сынып оқушы лары-

мен бірге жүргізіледі. Ортаға орындыққа бір  

оқушы отырады, қалғандары сол оқу шы ның 

жағымды жақтарын айтады. Сосын  оқу шы-

мен кері байланыс, рейлексия жүргізіледі.

«Көңілді  конкурстар».  Көңілді  конкурс 

ретінде әртүрлі қызықты тақырыптар алуға 

болады. Мысалы кеңсе (канцелярлық) затта-

рын, сіріңкені, қағазды алып түрлі қызықты 

ойын түріндегі жарыстарды ұйымдастыруға 

бола ды.

Бастауыш  сынып  оқушылары  арасында 

кең се (канцелярлық) заттарынан мынадай кон-

курс түрлерін ұйымдастыруға болады: «Скреп-

кадан  ең  ұзын  шынжыр  жаса»,  «Кнопкамен 

сурет  сал»,  «Ручканы  құрастыр»,  «Жыл дам 

өшіргіш», «Степлер-чемпион»,  «Ең ұзын спи-

раль карандаш». Немесе тұр мыс тық заттарды 

пайдаланып, жарыстар жүр гі зуге болады. Мы-

салы,  балаларға  мына дай   қызықты,  балалар-

ды  ойландыратын  тап сыр ма  беріледі:13  тал 

сіріңкеден 1 метр құ рас тырыңыз.

«Өз ойының» («Своя игра») Ойынға 3 ко-

манда қатысады. Топ басшысы сұрақты оқы-

ған нан  кейін  кім  бірінші  қол  көтереді,  сол 

жау ап береді.

Әрбір сұрақ белгілі бір баллға сәйкес ке-

ле ді  –  10,  20,  30.  Дұрыс  жауап  берсе,  сол 

балл  командаға  беріледі.  Дұрыс  жауап  бер-

месе балл алынып тастайды. Оқушылар бұл 

ойынды жеке ойнауына және топпен ой нау-

ға болады. Егер «Адам және оның ден сау лы-

ғы»  тақырыбын  алатын  болсақ,  көк  раунд-

та ғы тақырыптарды былайша алуға болады:  

«Жеке  гигиена»,  «Дене  шынықтыру»,  «Та-

мақ  тану», «Сұлу сымбат», «Таза тістер».

Қызыл  раунд  тақырыптары:  «Темекіні 

тас та!»,   «Жүректі  сақтаңдар»,  «Алкоголь  – 

у!»,  «Наркотик – «ақ өлім», «Дені сау адам 

жә не қоғам».

«Пікір  парақтары».  Алдын-ала  аяқтал-

ма ған  бір  ой  (фраза)  карточкаға  жазылады  

да,   қатысушылар  сол  жазылған  фразаға 

қатыс ты өз ойын, пікірін айтады. Бұл пікір 

парақ тарында  мектептің  өзекті  мәселелері 

тал да нады, өмір туралы, бақыт, ар-ұят жай-

лы  философиялық  сұрақтар  талданады.  Ең 

бас ты шарт әрбір оқушының пікірі біз үшін 

«құн ды»,  маңызды  «дұрыс  –  дұрыс  емес» 

деп  ба ға беруге болмайды.

Мұғалім  пікірлер  парағы  ойынын  ата -

ана лармен  де  жүргізе  алады.  Ата-ана лар ға 

ба ланың  үй  тапсырмасын  орындау  мә се-

ле сі  бойынша  бір  сөйлем  жазылған  кар-

точ  ка  таратылып  беріледі.  Ата-аналар   оны 

ары  қарай  өз  пікірі,  көзқарасымен  жал ғас-

тырады.  Мысалы,  мектептегі  тәр бие  ісін 

ұйымдастырушыларға, сынып жетек ші ле рі-

не  мынадай карточкалар беруге болады:

-  Біздің  мектептегі  (сыныптағы)  тәрбие 

жұ мы сы...

-  Мектепте  (сыныпта)  тәрбие  жұмысын 

ұйым дастыруда тұлға тәрбиесіне ерекше кө-

ңіл  бөлген жөн...

- Біздің мектепте (сыныпта) тәрбие жұ мы-

сын  ұй ымдастыруда қиыншылықтар бар…

47

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

- Егер оқушылар…

- Іс-шараларға дайындық кезінде…

- Тапсырылған жұмысты орындамаса…

-  Мектепте  (сыныпта)  тәрбие  жұмысы 

был тырдан бері…

- Тәрбие үдерісін ұйымдастырудағы менің 

ұсы нысым...

«Аспаздық  шоу».  Аспаздық  шоуды   оқу-

шылардың  ата-аналарымен  бірге  ұйым дас-

тыруға  болады.  Адам  ағзасына  қажетті  же-

міс терден  және  көкөністерден  тамақ  әзір-

леу ден  конкурс  ұйымдастырылады.  Олар 

өз де рінің  жасаған  тамақтарын  жарнамалап, 

қор ғап шығуы тиіс. Аспаздық тақырыбында 

ән айтып, «Аспаздық эрудит» деп аталатын 

вик то риналық сұрақтарға жауап береді.

«Көңілді  сабақтар  мектебі»  деп  атала-

тын  шоуды  5-7-сыныптар  арасында  ұйым-

дас тыруға  болады.  Мұнда  әр  түрлі  пәннен 

қы зық ты сұрақтар, тапсырмалар беріледі.

«Таланттылар  аукционы».  Аукционға 

баға лы,  құнды  заттар  қойылады.  Балалар 

аук ционға  қойылған  затты  өздерінің  (өлең 

оқи ды, билейді, пантомимо көрсетеді, құла-

ғын  қимылдатады т.б.) қолынан келген өне-

рін көрсетіп сатып алуы керек. Жеке оқушы 

са тып алуына да болады немесе бір топ бо-

лып  өнер  көрсетіп  сатып  алуына  болады. 

Әділ қа зылар алқасы тағайындалады.

Тәрбие үдерісін ұйымдастырудың қазір гі  

кездегі ерекше формасы – тренинг. Тре нинг-

тің  жаңа  дағдыларға  үйрету,  іскерлік  қаты-

нас ты үйрету, көшбасшылық (лидерлік) т.б. 

же ке  дағдыларды  қалыптастыру,  видеотре-

нинг деген бірнеше түрлері бар.

Тренинг  мақсаты:  Үйлесімді  қарым-

қаты нас  жасай  алуға,  өзін  және  өзгелерді 

түсі ну ге, өзін басқара алуға, өзін тануға үйре-

нуге мүмкіндік жасау. Бұл жаттығуда оқу шы-

лар  әрқайсысы өзінің қарым-қатынас жасау 

дең гейі  қаншалықты  екенін  түсінеді,  оған 

өз пі кірін айтып, баға беруге үйренеді. Тре-

нингке қатысушылар алдын-ала оны жүргізу 

шарт тарын өзара келісіп алады: біріншіден, 

баға лау кезінде оқушының жеке басы баға-

лан байды, оның әрекетінің нәтижесі мен қа-

рым-қатынас жасау тәсілі бағаланады, мыса-

лы,  қарапайымдылық, мейірімділік, бір-бірі-

нің пікірін тыңдау, «сенікі дұрыс емес» деп  

кесіп  айтпау,  бір-біріне  сенім  білдіру,  екін-

ші ден,  әрбір  қатысушы  өзінің  тренингтен 

ал ған  әсерін  сынып  жетекшісіне  (тренинг 

ұйым дас тырушыға) айтуы керек.

жүктеу/скачать 5,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: