Басқарылытын тізбекті реакция. Ядролық реактор. Термоядролық синтез жəне оның жүруінің шарттары

Атом реакторларындағы ядролық реакциялар басқарылатын жолмен іске асырылады,

ал  атом  бомбаларында  басқарусыз  жарылыс  түрінде  орындалады.Ең  бірінші  қолдан

басқарылатын  ядролық  реактор  АҚШ-тың  Чикаго  қаласының  іргесінде  Э.  Фермидің

басшылығымен 1942 жылдың 2 желтоқсанында іске қосылды. Екінші реактор, бұдан үш

жыл  өткен  соң,  КСРО-да  Москва  түбіндегі  Серпухов  қаласында  И.  В.  Курчатовтың

басшылығымен салынды.Тізбекті реакция үздіксіз орындалуы үшін ядролық материалдың

(уран,  плутоний)  белгілі  бір  массасы  болуы  керек.  Егер  ядролық  отынның  массасы  аз

болса,  онда  нейтрондар  өз  жолында  жеткілікті  мөлшерде  жарылатын  ядроларды

кездестірмейді де, сыртқы ортаға тарап кетеді. Сөйтіп, ядролық тізбекті реакция жүрмей

қалады.