Батыс қазақстан облысы білім басқармасының мектепке дейінгі, жалпы орта
жүктеу/скачать 1,6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Есірткі
- Ішімдік
- Экологиялық жағдай
- Компьютерлік сырқат белгілері
Ӛкпенің қатерлі ісігімен ауыратындардың 80% темекі тартатындар. Бүкіл дүниежүзінде 1 миллиард адам темекі тартады. Темекі зардабынан жылына 25 мың адам қайтыс болады. Жүрек ауруына шалдыққандардың ӛлімі 20% . Қатерлі ісік ауруынан болатын ӛлім 30%, ӛкпе рагы 90% темекі зардабынан болады. Темекінің зардабын ӛкпеден артық тартатын ешбір мүше жоқ. Темекі шегетіндер демікпе, қатерлі ісік, бронхит, туберкулез сияқты тыныс жолдарының ауыр науқастарына шалдығуы мүмкін.Темекі шайыры ми мен жүрек тамырларын бұзады, ӛкпенің кӛпіршіктерін зақымдайды Темекінің адам ӛмірі мен денсаулығына тигізетін залалы
ЕсірткіДәрігерлердің айтуына қарағанда, есірткі миды құрғатып, кептіріп жібереді. Гашиш шеккен адамдардың жүрек соғуы мен тамыр соғуы артады. Созылмалы қан тамыр аурулары барларда (инфаркт) тамыр бітелу болды. Ұзақ уақыт апиын тартқандарда тыныс жолы аурулары пайда болады. Сонымен бірге жүрек, ми, бүйректерде де зиянды зардап туғызады. ІшімдікАлкоголъды арақтар әуелі тӛте тиген жерлеріндегі органдарды зияндайды. Мысалы, ауызда рак, ӛңеште қабыну, тіпгі қылтамақ рагы, асқазанда бастабында запыран, біртіндеп, асқазан жарасын майданға әкеледі. Тіпті асқазан тесілуіне де жолашады. Әрі, арақ ас сіңіру жүиесін бүзады. Ұйқы безін қабындырады. Дененің "химия зертханасы" сияқты болған бауырға арақтың тигізетін зияны ерекше. Бауырдың майлануына, ары қарай циррозға (бауырдың қабынуы), тіпті бауыр рагына апарып соғады. Цирроз дегенде ойыңызға бірден арақ келеді. Себебі цирроз ұзақ уақыт арақ ішкендерде жиі кездесетін, соны ӛліммен бітетін ауру. Экологиялық жағдайАдам денсаулығына қоршаған орта жағдайларының әсері зор.Адамға дем алатын ауаның, күнделікті пайдаланатын ауыз судың, тағамның таза болуының маңызы ӛте зор. Арал, Семей, Атырау ӛңірлерін атап кетуге болады. Компьютерлік сырқат белгілеріНегізінен, компьютердің алдында отырып, жұмыс істейтіндердің шағымданатын сырқат белгілері екі топқа бӛлінеді: Кӛздің кӛру қабілетінің нашарлауы. Бастың желке тұсының (қарақұсының), мойын мен иық, жауырын, білектің ауыруы. Кӛру қабілетінің нашарлауы оның бұлдырап, анық кӛрмеуі, ӛзіне түскен салмақтан күйген тәрізді ашып, қызаруы. Денсаулыққа жағымды әсер ететін факторлар бірнеше топка бӛлінеді. Бұлшықет қимылдарының белсенділігі. Адамның барлык тіршілік әрекеті түрлі кимыл-козғалыстар жиынтығынан түрады. «Қозғалыс – тіршілік тірегі» деген ұғымда зор мән бар. Қозғалыс белсенділігі жұмыс істеу қабілетін арттырады, түрлі ауруларға қарсы тұруына кӛмектеседі. Тыныс алу мүшелерінің жұмысын жақсартып, жүрек бұлшықеттерін шынықтырады, зат алмасудың қалыпты жүруін қамтамасыз етеді. Әсіресе спорт пен дене шынықтыру жаттығулары қозғалыс белсенділігін арттырады. Еңбек пен демалысты дұрыс ұйымдастыру. Бұлардың денсаулық үшін маңызы зор. Адам ӛмірінде еңбек басты орын алады. Еңбек ету арқылы адам ӛзіне қажетті жағдайларды жасап алады. Шектен тыс еңбек ету ағзаның қажуына әкеп соқтырады. Сондықтан да еңбек ету мен демалысты дұрыс үйлестіре білу қажет. Бұл адам ағзасындағы барлық мүшелердің жұмысын жақсартады. Адамның ұзақ ӛмір сүруіне де септігін тигізеді. Дұрыс тамақтана білу. Дұрыс тамақтанудың нәтижесінде асқорыту мүшелерінің жұмысы жақсарады. Адамның дұрыс ӛсіп дамуына, зат алмасу үдерістерінің қалыпты жүруіне жағдай жасайды жӛне т. б. Адамның ұзақ ӛмір сүруінде дұрыс тамақтана білудің рӛлі зор. Кӛбіне кӛкӛніс, жеміс-жидектерді пайдалану, тамақтану ережелерін мұқият сақтау. Майлы етті тағамдарды шектеп пайдалануды естен шығармау қажет. Дұрыс тамақтану адамның дене салмағының біркалыпта болуына жағдай жасайды. Артық салмақ аурудың пайда болуына әсер етеді. «Артык салмақ – аурудың белгісі» деген ұғым соны аңғартады. Адам денсаулығына халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрлері де жағымды әсер етеді. Мысалы, ораза ұстау – адам ағзасын қажетсіз заттардан тазартады. Балаларды сүндетке отырғызу – терінің таза болуына септігін тигізеді. Намаз оқу – тазалықты сақтап, буын қозғалыстарының белсенділігін арттырады. Әрбір адам ӛз денсаулығына қамқорлық жасап, үнемі кӛңіл бӛліп отыруы тиіс. Ұзақ ӛмір сүрудің негізгі шарты – денсаулықты сақтау мен нығайту екенін естен шығармауымыз керек. Адам денсаулығының басты үш кӛрсеткіші бар. Олар: біріншіден – адам ағзасының орта жағдайларына бейімделуінің жоғары дәрежеде болуы. Ол ағзадағы барлық мүшелер жүйесінің бірімен-бірінің үйлесімді жұмыс аткаруы аркылы байқалады. Екіншіден – адамның психикалық кӛңіл күйінің калыпты дамуы арқылы айқындалады, ойлау, есте сактау, зейін, дарындылық және т. б. қабілеттіліктерді қоғамның қажетіне жұмсай білу. Үшіншіден – жеке тұлғаның қоғамдағы ӛз орнын білуімен, жауапкершілігін сезінумен айқындалады. Бұл адамдардың бірімен-бірінің қарым-қатынасы аркылы білінеді жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|