70
2. Денсаулық-басты құндылық
2.1. Кешенді тапсырма «Шай»
Мәтінді оқып, 1-5-тапсырмаларды орындаңыз.
Барлығымыздың сүйікті сусынымыз шайды шай өсімдігінен
алады. Оның жас жапырақтары шай дайындауға пайдаланылады.
Шай құрамында 300-ден астам заттар бар.
1-кесте
Заттар тобы
Заттар
Заттардың
қасиеті мен қызметі
Ыстық
шайда
еритіндер
Дубилді заттар-
таниндер
Шайға өзіндік дәм береді.
Шай
құрамындағы ең құнды
заттар.
Олардың
бактерияға қарсы
қасиеттері бар.
Қан тамырларын
жақсартып,
дәрумендердің сіңуін
жақсартады
Алкалоидтар
Ең бастысы – кофеин, аз
мөлшерде қабылдау жүйкеге
сергіткіш әсер етеді, ал көп
мөлшері – жүйкенің тозуы, қан
қысымының көтерілуі мен
жүрек
соғысының төмендеуіне
әкеледі.
Витаминдер,
амин
қышқылдары,
пигменттер
және басқалары
Шайға хош иіс, түс береді және
басқа да пайдалы қасиеттері
бар.
Суда
ерімейтіндер
Ферменттер
Шай
жапырақтарындағы
химиялық
реакциялар
катализаторы. t ≤50
0
С кезінде
белсенді,
ал
жоғарырақ
температурадаа
белсенділігін
жоғалтады.
Көмірсулар
Крахмал
мен целлюлоза-шай
өсімдігі жасушаларының
құрылыс материалы.
