Ғибратты ғұмыр иелері
42
Өмірбаянымызды айтамыз
Барыс септігі
Кімге? Неге?
Асқар інісіне хабарласты.
- Асқар кімге хабарласты?
Айман Әлменқызы сіңлісіне хат жазды.
- Айман Әлменқызы кімге хат жазды?
Олжас пен Айнаш танысқанына қуанышты.
- Олжас пен Айнаш неге қуанышты?
Кімге
беру
жазу
тілек тілеу
айту
жауап беру
хабарласу
әкеме
Айжанға
нағашыма
анама
құрбыма
әпкеме
Барыс септігі
Атау септігі
Барыс септігі
студент
студент
ке
сабақ
сабақ
қа
мұғалім
мұғалім
ге
теңіз
теңіз
ге
қыз
қыз
ға
нағашы
нағашы
ға
әкесі
әкесі
не
баласы
баласы
на
дәптері
дәптері
не
әкем
әке
ме
балам
бала
ма
апаң
апа
ңа
інім
іні
ме
Жіктеу есімдігі барыс септігінде
Мен –
маған
Сен –
саған
Сіз –
сізге
Ол –
оған
Біз – біз
ге
Сендер – сендер
ге
Сіздер – сіздер
ге
Олар – олар
ға
26. а) Сіз не деп жауап бересіз?
Сіз телефонмен жиі хабарласасыз ба?
Кімге жиі хабарласасыз?
Кімге сирек хабарласасыз?
Сіз құттықтауды жиі жазасыз ба?
Құттықтауды, әдетте, кімге жазасыз?
Сіз жиі сыйлық жасайсыз ба?
Кімге жиі сыйлық сыйлайсыз? Кімге сыйлықты сирек сыйлайсыз?
Сіз адамдарға жиі көмектесесіз бе?
Кімге жиі көмектесесіз?
Әдетте, кімдерге жиі табыс тілейсіз?
43
б) Кім немесе кімге?
Сіз кеше
__________________
хабарластыңыз?
__________________
таңертең телефон шалды ма?
Саған мұны
__________________
айтты?
Мынаны сен
__________________
айттың?
Мұны оларға
__________________
айттың ба?
Мұны
__________________
олар айтты ма?
Сізге үйде
__________________
көмектеседі?
Саған сабақ оқуға
__________________
көмектеседі?
Оған осы әдемі раушанды
__________________
сыйлады?
Ол
__________________
гүл сыйлады ма?
Барыс септігі және жатыс септігі. Жас мөлшерін айту
Ол қаншаға толды?
Ол жиырма бір
ге
толды. Бес
ке
толды. Отыз бес
ке
толды.
Ол жиырма бес
те
. Ол отыз
да
. Ол бес
те
. Ол бес жас
та
. Батырбек он бес
те
немесе Батырбек он
бес
ке
толды.
Ол, олар қанша жаста деп ойлайсыз?
27. а) Бәріміз бірге жұмыс істейміз. Кім қанша жаста?
Кестені толтырамыз.
Мысалы:
– Алтынай, сен қай жылы дүниеге келдің?
– 1983.
– Сонда қанша жастасың?
– 35 жастамын.
– Алтынай оған 31 жаста екенін айтты, ал сен Бақыт, қанша жастасың?
№ кім?
туған жылы
қанша жаста?
1 Алтынай
1983
35 жаста
2
3
4
5
6
б) Тобыңыз туралы айтыңыз. Кім қанша жаста?
в) Отбасыңыз туралы айтыңыз. Кім қанша жаста?
44
28. Әңгімелеуді үйренеміз.
Он жасымда, ол он беске толғанда, он сегізге толған кезімде, менің қызым үш
жасқа толғанда, ….
–
Менің балам бар. Ол кішкентай болатын. Үш жаста еді. Ол ағылшын тілін үйрене бастады.
–
Балам үш жасқа толғанда, ағылшын тілін үйрене бастады.
–
Менің досым студент болатын. Ол 19 жаста еді. Ол ғарышкер болғысы келді.
–
Менің інім бар. Ол – оқушы. Ол қазақ тілін үйренуді бастады.
29. Сіз « биологиялық сағат» туралы білесіз бе?
Ғалымдар жас мөлшері дегеніміз – адамдардың өмір сүрген жылдарының саны емес, – дейді.
Барлығын оның биологиялық жасы шешеді. Биологиялық жас мөлшері баста, жүректе, адам
денесінде жұмыс істейді.
Кейде сіз «жап-жас, алайда сексендегі кәрідей» дегенді естисіз. Немесе керісінше, «ол жас емес,
бірақ жас жігіттердей, ширақ» дегенді де естиміз.
Сіздің биологиялық сағатыңыз не айтады?
30. Қазақ елінде балалар 16 жасқа толғанда паспорт алады. Сіздер де ше?
Бізде балалар
__________________
толғанда паспорт алады. Мысалы, мен паспортымды он алты
жасқа толғанымда алдым.
31. Дұрысы қайсысы? Осы сөздерді кім айтуы мүмкін? Қалай ойлайсыз?
Жақында ол он жеті
________________
толады. Не сыйласам екен?
Жақында
________________
10 жасқа толады. Бірінші мерейтойы. Не сыйласам екен? Не тілесем екен?
Иә, ол кезде
________________
жиырма бесте ғана едім. Біз жап-жас едік.
________________
отызға толды, әлі үйленген жоқ.
Кешіріңіз,
________________
қанша жастасыз?
________________
енді кішкентай емессің. Жақында
________________
сегізге толасың. Кіммен достасуды,
кіммен араласуды өзің шешуің керек. Сіз
________________
не айттыңыз? Факсты алу үшін не керек?
32. Олар не айтты? Сан есімнен кейінгі сөзді дұрыс тұлғасында жазыңыз.
Үлгі:
Асқар:
–
________
12
________________
болатынмын. Менің офицер болғым келді.
– Асқар 12 жасқа толған кезінде офицер болғысы келгенін айтты.
Жеңіс:
–
22 … болатынмын. Мен
ақын Мұхтар Шахановпен кездестім.
–
___________________________________________________________________________________________________________
.
Ардақ Болатұлы:
Мен 41 … болатынмын. Менің немерем дүниеге келді.
–
___________________________________________________________________________________________________________
.
45
Қарлығаш:
–
Мен алты
________________
болатынмын. Мен мектепке бардым.
–
___________________________________________________________________________________________________________
.
Достарыңызбен бөлісу: |