ББЖМ - 9 сынып - 5 нұсқа Химия
К онцентрациялы күкірт қышқылы — түссіз, ұшпайтын, май тәріздес, суда жақсы еритін, сұйық зат. Тығыздығы 1,84 г/см3, массалық үлесі 98%. Ол 280°С-та қайнайды, ал 10,4°С-та кристалданады. Концентрациялы күкірт қышқылы H2SO4 металдардың кернеу қатарында сутектің оң жағында орналасқан металдармен де әрекеттеседі. Бұл жағдайда сутек бөлінбейді. Күкірттің тотығу дәрежесі +6 болатын сульфат-ионы SO4 есебінен тотықтырғыш болады, нәтижесінде SO2 түзіледі. Күкірт қышқылының тұздары 2 типті болады: орта және қышқыл тұздар. Орта тұздар — сульфаттар, қышқыл тұздар — гидросульфаттар. Көпшілік сульфаттар суда жақсы ериді, ал ерімейтіндерге және аз еритіндерге BaSO4, SrSO4 жатады. Kөп қолданылатын тұздары: натрий сульфатының кристал-гидраты Na2SO4*10H2O, оның минералын мирабилит деп атайды.
1. Күкірт қышқылы металдармен әрекеттеcкенде не түзіледі.
А) окситтер және су В) реакция тусмейді
С) түз және сутек D) түз және су
E) металл оксиді және сутек
3. Күкірт қышқылы сілтілермен реакцияға түскенде 2 типті тұздар түзіледі. Олар...
А) Орта тұздар — сульфаттар, қышқыл тұздар — гидросульфаттар.
Б) сульфиттер және гидросульфиттер С) сульфидтер және гидросульфидтер
D) ешкандай түз түзілмейді Е) сілті және су
4. Массасы 5,6 г калий гидроксидін бейтараптауға қажет күкірт қышқылының массасын есептеңдер.
А) 9,8 Б) 4,9 С) 19,6 D) 10 Е) 13
Х имиялық активтігі азотқа қарағанда жоғары болғандықтан фосфор табиғатта бос күйде кездеспейді. Ол жер қыртысында 200-ге жуық минералдар тұзеді, солардың ішінде практикалық маңыздыларына кальций фосфаттары— фосфорит Ca3(PО)2, апатит Саз(РО4)2 Са(ҒС1)2 жатады. Фосфор барлық тірі организмдердің — өсімдіктің, жануардың, адамның белогынын, құрамына кіреді., Мысалы, ересек адамның қанқасында 600 г, еттерінде 56 г, миында 5 г фосфор болады. Академик A. E. Ферсман фосфорды «тіршілік және ой элементі» деп атады. Біздің елімізде фосфор кендерінің бай қоры бар. 1924 ж. академик А. Е. Ферсман Кола түбегінде апатиттың өте көп қорын ашты. Фосфориттың аса көп мөлшері Қаратауда ашылды. Фосфордың екі аллотропиялық түрі бар: ақ және қара фосфор, алайда олардың арасында-күлгін, қызыл түрлері бар.Фосфордың атомдары Р2, Р4, не Р2∞ полимерлі молекула болып бірігеді.
1.Фосфордың Қазақстанда кең тарған минералдарын көрсетіңіз.
А) Р2О3, РСІ3, РСІ5 Б) Р2О3, РСІ3, Са(ҒС1)2
C) Н3РО4, Саз(РО4)2, Са3Р2 D) Ca3(PО)2, Саз(РО4)2 Са(ҒС1)2
Е) Ba3(PO4)2, H3PO4, Ca3P2
2. Фосфордың қанша аллотропиялық түрі бар.
А) 1 Б) 3 С) 2 D) 4 E) 5
3. Фосфорды «тіршілік және ой элементі» деп атаған ғалым.
А) A. E. Ферсман Б) Берселиус С) Д. И. Менделеев D) М. В. Ламоносов E) Бутлеров
4.Массасы 19,6 г фосфор қышқылы бар ерітіндідегі натрий гидроксидінің артық мөлшерімен әсер етті. Түзілген тұздың массасы анықтаңдар.
А) 1,55 В) 2,8 С) 1,7 D) 2,6 E) 3,1