Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары

Барлық оксидтерді тұз түзетін және тұз түзбейтіндерге бөледі.

Тұз түзбейтін (индифферентті) оксидтер – ол қышқылдармен және негіздермен әрекеттесекенде тұз түзбейтін оксидтер.

Тұз түзетін оксидтер – ол қышқылдармен және негіздермен әрекеттескенде тұз түзетін оксидтер. Мысалы,

K₂О+2HCl = 2KCl+H₂О

SО₃+2KОH = K₂SО₄+H₂О

Тұз түзетін оксидтер негіздік, қышқылдық және амфотерлік болып 3 топқа бөлінеді.

Периодтарда солдан оңға қарай (байланыстың полярлық дәрежесі азаюымен) оксидтердің негіздік қасиеті әлсірейді, ал қышқылдық қасиеті өседі.

Оксидтердегі оттек атомдары өзара байланыспаған және олар тек басқа элементпен байланыста болатындығын есте сақтау қажет. Мысалы,

О = C = О О = Al – О – Al = О

Оксидтерді алу әдістері:

1. 
   жай заттардың оттекпен әрекеттесуі:
   

4P + 5О₂ = 2P₂О₅

Бұл әдіс сілтілік металдар үшін жарамсыз ( себебі: олар мұндай тотығу кезінде пероксидтер түзеді).

2. 
   Оксидтерді ыдырату: 4CrО₃ = 2Cr₂О₃ + 3О₂
   
3. 
   Ерімейтін негіздерді ыдырату: Cu(ОH)₂ = CuО +H₂О
   
4. 
   Қышқылдарды ыдырату: H₂CО₃ = H₂О + CО₂
   
5. 
   Кейбір тұздарды ыдырату: CaCО₃ = CaО + CО₂
   
6. 
   Металл және бейметалмен қышқылдарды (тотықтырғыш) әрекеттестіру:
   

C + 2H₂SО₄(конц ) = CО₂ + 2SО₂ + 2H₂О

7. 
   Жоғарғы температурада аздау ұшатын оксидпен жақсы ұшатын оксидті ығыстыру:
   

Na₂CО₃ + SiО₂ Na₂SiО₃ + CО₂