| 1.1.2. Мұнайдың реологиялық қасиеттері
Сұйықтың қасиеттеріне байланысты ағыстардың сипаттамасын реологиялық деп атайды. Құбырдағы ағыстың бағалық сипаттамасы үшін ең маңызды реологиялық қасиеттері. Градиент жылдамдығынан құбырдың радиусымен сұйықтың қатпарлы бетіндегі кернеудің үйкеліс күші тәуелділігі болып табылады.
Төмен дәрежедегі парафин және парафинистік мұнай үшін жоғарғы температурадағы Ньютонның тәжірибе жүзінде алынған судағы тәуелділікті қолданамыз:
Көптеген сұйықтарда көрсетілген τ тәуелділік dv/dr жылжымалы жылдамдықтан μ тұрақтысында Ньютондық деп аталады және олар үшін графикалық көрсеткіш осы тәуелділікте бастапқа координаталар арқылы өтетін түзуді (3) көрсетеді.
Жүргізілген көптеген сұйықтардың соның ішінде жоғарғы парафинді мұнайларда, салыстырмалытүрде жоғары емес температуралар Ньютон заңына сүйенбейді. Бұндай сұйықтарды Ньютондық емес деп атайды.
Парафинистік мұнай тәртібін қисық сызықты (2) деп бейнелеуге болады. Кең диапазонда псевдопластик үшін техникалық есептерден, кернеу дәреже тәуелділік ретінде жылжымалы жылдамдық мына түрде қолданылады:
мұндағы k, n – берілген сұйықтықтық үшін тұрақты коэффициенттер.
- жылжымалы жылдамдықтың өлшеусіз модулі.
N коэффициентін ағыс индексі деп, ал k – сипаттамасы деп атайды. Ньютондық сұйқтық үшін n=1, k=μ және (1.9) өрнектен (1.8)өрнекті аламыз.
шамасы кейде тиімділік тұтқырлығы деп аталады.
Псевдопластик сұйықтық үшін n<1 . Реологиялық сипаттамаларында уақыт бойынша өзгеретін сұйықтар кездеседі. Тұрақты жылжымалы жылдамдықта жалжымалы кернеудің уақыт бойынша өзгеруі, сұйықтың құрылымының бұзылуын түсіндіретін – тиксотропия, ал осы қасиеттерді қабылдайтын сұйықтар тиксотроптылық деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
