Бижан бижан Ж.Қ. Павлодар, 2015

с

Бижан Ж. Қ.______________

байқалады.Сондықтан, Заң жобасын жасауға қабілетті емес. Жеке

адамға Заң жобасын дайындауға әлі тәжірибе керек.

Кадрде 

жүргізуші: 

Облыс  көрөрмөндөрінө  Парламөнттің 

қызметі жайында өте мазмұнды ақпараттар бердіңіз деп ойлаймын. 

Рахмет.  халыққа  қызмет  көрсету  жолында  Парламентгің  жоғары

жетуіне

РежиссерI Зәру Алшагырова 

Режиссердің кемекшісі Күлтай Әбішееа 

Операторы Александыр Колесников

5.10.1994 ж

I

I 

(сұхбат-пікір)

Кадрде  жүргізуші: 

Сәлеметсіздер  ме,  қүрметті  теледидар 

керермендері.  Қоғамдық  құрылыстың  жаңа  сипаты  жайында 

пікірін  білу  мақсатында  философия  ғылымдарының докторы,  ҚР 

ҒА  академигі  Ғарифолла  Есімовке  жолығып  сухбат  беруін  етініп

едім. Академик үсынысымды қабыл алды.

Ғарифолла  Есімұлы,  қазіргі  заманғы  қазақгардың,  еліміздегі 

басқа  ұлт  өкілдерінің  жаңа  Қазақстанды  дамытуға  қатысты

көзқарасы қандай деп ойлайсыз?

Кадрде Ғ.  Есімов: 

Қазақстанда жаңа  қоғам  орнатуға әрқилы

көзқарастың  болуы  жақсы  емес.  Бұл  ретте  орыс тілділерміз деп

Конституцияға  басқаша  пікір  айтып  жүргендер  дүрыстық  жасап

жүрген  жоқ.  Біріншіден,  орыс тілділер деген термин дұрыс емес.

Орыс  халқы  бар,  оның  басқа  елдерде  тұратын  үсақ  этностарды

орыс тілдіге  бапайтын  болсақ,  онда  қазақтардың өздерін  де  сол

орыс тілдінің қатарына  қоямыз.  Сондықтан,  Қазақстанда тұратын

барлық этностар ездерін  Қазақстан  азаматы деп  сезінетін  болса,

азаматтықты  мойындайтын  болса  тәуелсіздікке  оң  кезімен

қарайды.  Бүл  қоғамды жаман деу,  әр азаматтың өзіне сын. Адам

бір  қоғамда  өмір  сүріп,  отырғандықган  оның  жамандығын  да,

жақсылығын  да  бастан  кешіреді.  Қоғам  қиын  бағытқа  түссе,  сол

қоғам  мүшелері  ез  ақыл-ойларымен  соны  дүрыстауға  жүмсауы

тиіс.

Кадрде  жүргізуші: 

Ал  қоғам  дамуына  үлкен  бөгет  болатын

қымбатшылықгы қалай тоқтатуға болады?

КадрдеҒ. Есімов: 

Бүлөтекүрделіүдеріс. Бүрын бір орталықтан 

басқаруға  икемделген  Қазақстан  шикізат қоры  ретінде ортапыққа 

берік  тәуелді  болған.  Инфляцияны  тоқтатудың  басты  жолы  -  

тауар өндіретін  кәсіпорындар санын  кебейту. Жалпы  арзан деген 

не,  қымбат деген  не?  деген  сауалға  жауап  беретін  болсақ,  мен 

мына төмендегідей пікір айтамын. Біз бүрынғы Одақ кезінде арзан 

емір  сүрдік.  Дүниедегі  тауарлар  арзан  болды.  Бәрін  орталықган 

жоспарлап,  әкеліп  отырды.  Осыдан  бүл  тауарлар  бәрімізге 

езінен-езі  келетін  көрінді.  Оның үстіне  халық дөстүрінің негізінен 

айырыла бастадық. Ал қазіргі жағдайда  базарда тауарлар қымбат

Ой толқыны (I белім)

КҮНДЕЙ Н¥РЛЫ  ЕЛ БОЛАМЫЗ

Бижан Ж. Қ.

дейміз.  Сол  қымбатшылыкган  қорқып,  оның  мәнісін  түсінбей  өз 

күш-жігерімізді,  ақыл-ойымызды  жұмсамай  отыра  берсек,  жаңа 

экономикалық  қатынастың  дамуына  өз  үлесімізді  қоса  апмаған

боламыз.

Қоғамды

отыр?

КадрдеҒ. 

Есімов: 

Қоғамныңбірқапыпты дамуы экономиканың, 

қоғам  мүшелерінің  игілігі  үшін  пайдаға  асуы  үшін,  апдымен, 

Қазақстанда тұртын барлық этностардың ынтымағы,  бірлігі  қажет. 

Біз  бұдан  бұрын  Кеңестер  Одағының  идеологиясына  табынып 

келдік.  Идеология  бірқалыпты  бағынуды  талап  втөді.  Адамды 

басқаша ойлауға  мойын  бүрғызбайды.  Сондықтан,  жаңа  қоғамда 

идеология емес, 

идея

 керек. ҚРтүңғыш Президент!' Н.Э. Назарбаев 

айтып жүргендей  Қазақстанда 

жаңа қоғамды дамытудың идеясы 

керек.  Ал  Мемлекеттік  идеологияны  қазіргі  жағдайда  орнықгыру 

қиынға  түседі.  Сондықтан,  бірнеше  этностардың  ортақ  мүң- 

мүддесін етейтін идеяны қолдауымыз орынды.

Кадрде  жүргізуші:  Сіздің  осы  ойыңыздан  ұлттық  санаға

байланысты пікір туындайды.

Кадрде 

Ғ.  Есімов: 

¥лттық сана  бұл  әр  адамның бойындағы 

қоғамдық  сананың  негізі.  Ол  -   Қазақстан  ез  алдына  тәуепсіз  ел 

болып  отырғанда,  оны  әлемдік  елдер  деңгейінде  еркениетті  ел 

қатарына  шығаруға  сүйеніш  болатын  фактор.  Конституцияны

меитін тас бауырлардың үлттық с 

Олар Отанымыз деп Қазақстанды

Белоруссияны

Отанымыз  деп  санайды.  Олардың  үлттық  санасында  ез 

Отандарын  еркендету  құштарлығы  бар.  Алайда,  олар  Қазақстан 

туған Отанымыз дей  отыра  қайткен күнде  Қазақстан тәуелсіздігін 

мойындағысы келмейді. Әрине, осылай ойлайтындар Қазақстанда 

аз.  Професшіл  адамдар  қазақтардың  тәуелсіз  мемелекет  қүру 

жолындағы 

талпынысын, 

ізденісін 

қолдайды, 

тәуепсіздікті

нығайтуға ездерінің сана-сезімін жұмсайды.

Кадрде  жүргізуші: 

Қазақстан  тәуелсіздігін  мойындағысы

келмейтіндер  қазақтар  елдің  тыныштығын  сақтап,  кеп  үпт

біртүтас

жүр

Кадрде Ғ. 

Есімов: 

Өркениетті ел қатарынажетудегеніміз-сол

елдің

Ой толцыны (I бөлім)

дәстүрін, мәдениетін жетік біліп, жалпы мәдениеттті байытуға үлес 

қосуы  азаматтық  парыз  болып  санапады.  Қазақстанда  тұратын 

өзге  этностар  қазақтың өткен тарихын  білмесе,  мәдениетін жетік 

танымаса,  сондай-ақ,  қазақтар  да  солай  болса  өркениетке  жету 

оңайға түспейді. Ақ пейілді ынтымаққа жету дегенміз Қазақгандағы 

барлықұлт өкілдерінің бір-біріне деген берік сенімдерінің болуынан 

орнығады.  Сондықтан,  елдегілер  сапты  аяққа  ас  қүйып  отырып, 

сабынан қарауыл қарап, сенімсіздікке бой алдырмауы  қажет. 

Кадрде  жүргізуші: 

Осы  тұста  адам  қүқығы  деген  не  дейтін

сауал ойға келеді.

Кадрде 

Ғ.  Есімов: 

Адам  құқығы  деген  -   үлкен  ұғым.  Кеңес

Одағы  кезінде  әйелдер  теңдігі  деген  ұранмен  әйел  мен  еркектің

қүқығы  бірдей  дедік.  Қазақ  саптында  да,  орыс  салтында  да  ер

адам  құқығы  жоғары  болу  керек.  Егер  баласы  әкесінің  айтқанын

тыңдамай,  менің  қүқығым  сенімен  бірдей  деп  отырса,  ол  бала

кімнен тәрбие апады, кімді тыңдайды? Әрине, әр адамның құқығы

бар.  Бірақ,  отбасында  әкенің  қүқығы  жоғары  болса,  балалар

тәрбиесі  түзеледі.  Алайда,  әке  адамгершілік  деңгейінде  тәрбие

бере  алса  солай  болады.  Бүп  ойым  қоғамдық  қатынасқа  да

қатысты  деп  санаймын.  Әр  азаматтың  санасы  елін  байыту,  оны

қорғау ниетінің ықпалында қоғамдық санаға үласады.

Кадрде жүргізуші: 

Рахмет. Отағасының ел болу, кісілік қасиеті

жоғары болса, сонымен қатар, шаңырақтың алтын қазығы -  отана

да  парасатты  болса  елін  сүйетін  урпақ  тәрбиелейтіні  ақиқат

қой.  Соңғы  кездері  Конституцияны  толық  деңгейде  орындаудан

жалтарып,  оған  өзгерістер  енгізуді  қүптайтындар  бас  көтере

бастады.  Олар  Конституцияға  енгізілген  мемлекеттік тіл  -   қазақ

тілімен  бірге,  орыс  тілін  де  мемлекеттік тіл  етіп  енгізуді  ұсынып

жүр. Осыған қалай қарайсыз?

Кадрде Ғ. Есімов: 

Адамгершілік, қүқықдеп отырмыз ғой. Соның

ең жоғарғы дәрежесі Конституциядан орын апады. Қазақстандағы

Конституция  негізінде  шетел  мамандарынан  ең  демократиялы

Конституция  деген  жоғары  баға  алған.  Үқыптап  оқып,  зерттеген

адамға  шынында  солай.  Орыс  тіліне  ешқандай  қысымшылық

жасапып отырған жоқ. Ол ұлтаралық тіл ретінде еркін қолданылып

Жаңа 

түсінуі керек. Ал

түсіруге

Кадрде  жүргізуші:  Сұхбатыңызға  рахмет,  халық  игілігі

жолындағы еңбегіңіз жемісті болсын.

Құрметті  теледидар  керермендері,  осымен  сүхбат-пікіріміз

аяқгалды Хош, сау болыңыздар.

Режисері Зәру Алшағырова 

Режиссердің көмөкиіісі Күлтай  Әбішева

Операторы Солтан Жолдасов

12.10.1994 ж.

Бижан Ж. Қ.______________

ПАРАСАТТЫ  ПРЕЗИДЕНТ, 

ч 

КЕМЕҢГЕР КӨШБАСШЫ 

(сухбат-портр ет)

Қазақстан  тәуелсіздігінің  21  жылдығы  қарсаңында  1990- 

95  жылдар  аралыгында  Қазақ  КСР-ның  Жоғарғы  Кеңесінің,  ҚР 

Парламентінің  Сенат  және  Мәжіпіс  сессияларына  қатысып, 

«Көзқарас»  айдарымен  репортаждар  дайындап,  Павлодар

  ! 

төлестудиясы  арқылы  эфирден  иіығарған  тележурналист, 

Қазақстанның  Құрмотті  журналисі,  С.  Торайғыров  атындағы 

ПМУ профессоры Жүмасейт  Қоғабайұлы  Бижаннан  тәуелсіздік 

мерекесі  таяган  уақытта  өткеннен  қозғап,  тарихи  сәттерді

жаңгыртуды өтінген едік.

А.Ә. 

Жұмасейт Қогабайүлы, өзіңіздің көз алдыңызда, тікелей

араласуыңызбен  тізбектеліп  өткен  бүрынгы  қундылықтар 

жаңарып-жаңгырган қазіргі қоғамда қаншалықты ескеріліп отыр

деп ойлайсыз?

Ж.Б. 

«Естіп  ап  үлкен  есті  кісілерден,  таңдап  айт  ұстамдыға 

кішілөрдөн»,  —  деп  Ж.  Баласағүн  айтқандай  өліміздің  өліара 

кезеңіндегі  ел  тағдырына  зөр  салу  мақсатында  1990-95  жылдар

I  арапығында  еліміздің  заң  шығарушы  органының  свссияларына 

қатысып, жаңа бағыттағы ақпараттар алуды өз міндетім санадым.

БұлойымныңісжүзінеасуынаПавлодартелерадиокомпаниясының

сол  жылдардағы  төрағасы  М.  Әбдірахманов,  төрайымдары  А. 

Мұқанова және К. Наурызбаевалар рухани қолдау жасады.

Басты  мақсатым  -   70  жылдан  астам  уақыт  мызғымыс  деп 

атапған  КСРО  атанған  ел  ыдырағаннан  кейін  Қазақстан  қандай 

бағыт  а лады  өквн  дөгвн  ойды  тиянақтау  вді.  Жалпы  КСРО-ның 

мызғымас ел деп аталуы да ол мемлекегттің алғашқы ұстанымына 

сай  болатын.  Жас  Кеңес  Үкіметі  алғашқьі  қадамға  баспастан 

бұрын-ақ,  атап  айтқанда,  Қазан  төңкерісіне  дайындалғаннан- 

ақ  әр  халықтар  өзін-өзі  басқаруға  қүқылы,  халықтар  төң  құқылы 

емір  сүреді,  халықтың  өзінің  басқару  институты  қүрылады 

дейтін үрандармен  іс-әрекеттер жасады.  Саясаттың бүл  пөрмені 

жүзеге  асты.  Әрине,  КСРО-ның  халықтардың  дамуына  өзіндік 

үлвсі  болған  жоқ  двп  үзілді-кәсілді  айта  алмаймыз.  Оған  біздің 

замандастармыздың  кезінде  білім  мен  мамандық  алу,  халықтар

ОЙ ТОЛҚЫНЫ (I бөлім)

Бижан Ж. Қ.

достастығының  маңызын  тәжірибе  жүзінде  аиғақтау,  елімізде

•

 •

өнідіріс  орындарының  ашылуы  сияқты  аса  мәнді  ішю  де  сыртқы 

дамудан  айқын  көреміз.  Солай  болғанымен,  әр  кезеңдегі  әртүрлі 

саяси  да  билік  басындағылардың  субъективті  де  деп,  тіпті, 

сол  кезеңдердегі  әлемдік  ағымның  ықпапындағы  объектиивті 

деп  атапған  жағдайларға  байланысты  саны  жағынан  басым 

халықтарды  бірінші  қатарда  ұстау  саясаты  белең  апып  тұрды. 

Соның  сапдарынан  халықтар  арасындағы  өнер,  спорт және т.  б. 

мәдени  сайыстарда сол сандық басымдықтағы халықтар өкілдері 

әлемдік деңгейге  шығып,  Одақ намысын  қорғады.  Бұл  тұста  өзге 

хапықтардың  есімдері  неге  аталмайды  дейтін  іштей  наразылық 

шықпасын  деген  бағытта  аса  дарынды  адамдар  ғана  әлемдік 

деңгейге санамапап көтерілді.

Жалпы  даму  жоқ  деп  айтпағанымызбен  жеке  тұлғалардың 

басым  көпшілігі  респубикалық  деңгейден  ғана  көрінді.  Тіпті, 

экономика,  техника  жэне  т.  б.  салапардың  мамандары  мен 

ғапымдардың білімдік деңгейі езге елдердегіден темен саналды.

Қоғамдағы  осындай  саяси  тежеудің  тізгінін  қолға  апудың 

қисынын  табуда  горбачевтік  қайта  қүру  мен  жариялылық 

таптырмас  амалдың  бастауы  болды  десек  қателеспейміз  деп 

ойлаймын. Әрине, мұны алғашқыда шын мәнінде осындай астарлы 

теңсіздікпен  күресудің тікелей  амапы  деп  біреулер  ойлағанымен 

көпшілік бұқара жаппы қол жеткен табысқа қанағаттықпен қарады. 

Мұндай  рухани  күйзелісті  бұрынғы  одақтың қүрамындағы  барлық 

республикалар  басынан  кешті.  Сексенінші  жылдардың  соңында 

Қазақстанда  одақтық  жоспарлы  экономика  бұзылып,  дағдарыс 

үдерісі  бастапды.  Еңбекақы телеу қиындыққа түсіп,  оның есебіне 

азық-түлік талоны пайда болды. Халықгың әлеуметтік-тұрмыстық 

ахуалы  күрт  темендеді.  Орталықтағы  партия-шаруашылық 

басқарушылар  арасында  одақтық  республикаларды  жатсыну 

туды.  Енді  экономикалық  қызмет  орталығындағы  әміршілдіктен 

құтыл ып, одақтық министрліктерге қарайтын өндіріс орындарының 

тауарларын  шетел  нарығына  шығару  қажеттігі  бірінші  кезекте 

тұрды.  Республикапар  халықтың  тұрмысын  темендетпеу  үшін 

қоғамды түрақтандыратын жаңа  билік қүрылымдарын тәжірибеге 

енгізе бастады.  1990 жылғы 24 сәуірдегі сессияда Н.Э. Назарбаев 

Қазақ  ССР-ның  Президенті  болып  сайланды.  Президент  еліміз

КСРО  қүрамында  болғандықтан  одақгық  орталықпен  саяси,

Ой толқыны (I бөлім)

экономикапық  анағұрлым  тең  құқықга,  өзара  қарым-қатынаста 

болу  саясатын  ұстанды.  Осы  мақсаттта 

Н.Э.  Назарбаев  Қазақ 

ССР  Жоғарғы  Кеңесінде  Қазақстанның  егемендігі  туралы  құжат 

қабылдауды  ұсынды.  Ол  құжат  -   1990  жылғы  25  қазанда  «ҚР 

Егемендігі  туралы  декларациясы»  қабылданды.  Сөйтіп,  1990 

жылдан  бастап  Одақ  қүрамындағы  республикалардың  бәрі 

тәуелсіздік алудың тікелей амапдарын қарастыра бастады.

Атапған  қужатты  қабылдау  оңай  болған  жоқ.  Павлодар 

телестудиясынынан  келіп,  Қазақ ССР  Жоғарғы  Кеңес  мәжілісіне 

аккредитациядан  өтіп,  оның  мәжілістеріне  қатысуға  құқық 

апған  кезде  біз  осындай  оқиғалардың  куәсі  болдық.  Осы  құжат 

сессияның  кун  тәртібіне  қойылған  күннен  бастап  және  оның 

қаралған  күні  де  КПСС  ОК-нің  қыспағына  түсті.  Сол  мықты  деп 

жүрген  КПСС-тің  өзі  әлемдік  экономикалық  қыспаққа  түсуінің 

салдарынан  аса  зор  ықпалды  ұсыныстары  болмағанымен,  бұ- 

рынғы  билікті  сақгап  қалудың  қамын  жасап  бақгы.  Ол  кезде

Жоғарғы

Жоғарғы

БЛКЖО

газеттерінің

отыратын. Олар сессияда қаралған әрбір мәселенің қандай саяси 

бағыт  алып  отырғандығын,  ол  бағыттың  орталыққа  қаншалықты 

пайдасы  мен  зияны  барын  тиянақгы  жеткізді.  Меншікті  тілші- 

лердің  басылымдарға  жарияланған  материапдарында  орталық 

саясатына  тиімді  мазмұндар  ұсынылды,  Сонымен  қатар,  сессия 

мәжілісі демократиялық, жариялылық негізде ететін болғандықтан 

пікір  айтушылар  бір  ғана  емес  бірнеше  рет  репликаға  шығып, 

мәселені қарау, тапқылау ете тартысты өтті. «ҚР Егемендігі туралы 

декларацияның»  екі-үш  бапамасы  ұсынылды.  Ол  баламалар 

КПСС-тың бұрынғы саясатын ұстанған мазмунда болды. Олардың 

бәрі  жан-жақгы  талқыланды.  Әрбір  баламаға  пікірлер  айтылды. 

Н.  Ә.  Назарбаев  бул  мәселеге  өте  терең,  талдау  жасады.  Әр 

баламаның  мемлекегтің  болашағына  тиімді,  ұтымды  тұстары

таразыланды, сұрыпталды, іріктелді.

А.Ә. 

Әлгіндегі өзіңіз тілге тиек еткен Ж. Баласагунның:

«Әділ

  сөз 

пайдасы  көп  тебірентер»,  -   деген  де  сөзі  бар.

Сол шиеленісті сөссияның барысында қандай іс-әрвквтгпвр

туындаганын еске алыңызшы?

Бижан Ж. Қ.______________

Ж.Б.  Сессияның  үзілісі  кезінде  Президенттің  алғашқы 

Ц 

Баспасөз  хатшысы,  заманымыздың  аса  көрнөкті  журналисі 

Ғаділбек 

Минашулы 

Шалахметов 

Орталықтың 

баспасәз

конференциясын

қүжатты ң

тартты

орталық

беру саясатын ғана үстанатындығы^ жеткізді.

Нурсултан Әбішұл ы мықты республика жасауды дүрыс санады. 

Ол  үшін  бюджетке  түсетін  қаржының  60  пайызы  республикада 

қалуын  үсынған  еді.  Осылайша  республиканың  экономикапық 

және  әлеуметтік  жағдайын  кетеруге  мүмкіндік  туатындығын 

дәлепдеді.  Оның  бүп  үстанымы  ез  нәтижесін  берді.  Сессияда 

сейлеген  сезінде  Президент  Н.  Ә.  Назарбаев  сол  кезеңцегі 

экономикалық  ахуалға  жан-жақты,  дәйекті  түсініктемелер  жасап, 

кепшілік  дауыспен  «ҚР  Егемендігі  туралы  декларацияның» 

қабылдауына  қол  жеткізді.  Декларацияда  шаруашылықгың 

жаңа  институтын  енгізу,  солай  болғанда  республикадағы  кеші- 

қонды  реттеуге толық мүкіндік туатындығы және  республикадағы 

саяси,  экономикалық-әлеуметтік  мәселелерді  шешуде  қарама- 

қайшылық  болған  жағдайда  КСРО  Заңынан  Қазақ  ССР  Заңы

еліміздің

маңызды

сатысы

1990  жылғы  тамызда  КСРО-ның  алғашқы  және  соңғы 

Президенті  М.  С.  Горбачев  тақган  тайғаннан  соң  да  Н.  Ә. 

Назарбаев  ерекше  пайымды,  ақылды  саясат  үстанды.  Басқа 

республикалардың осы бағыттағы ұстанымдарын сараптап,  1991 

жылғы  16  желтоқсанда  бүрынғы  одақтық  республикалардың 

соңында  Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  тәуелсіздігі 

туралы  Заңға  қол  қойды.  Осы жылы Алматы  қаласында бүрынғы 

одақтық  республикалар  басшыларының  жиналысында  Н.  Ә. 

Назарбаев  ТМД  қуруда  да  езекгі  ұсыныс жасап,  оның  қүрылуын 

қүптады.  Бүл  ұсыныстың  саяси  қудіреті  бұрынғы  экономикалық 

байланыстағы  тізбекті  бүзбай,  бірыңғай  хапықтық  кешендік 

элементтерді сақтап, қолайлы жағдайларды үтымды пайдаланып, 

экономикалық  бірлестік  құруда  екендігі  қазір  айқын  керініп 

келеді.  «ҚР  Егемендігі  туралы  декларация»  -   Қазақстанның

Ой толқыны (I бөлім)

жж

құжаттың «17-тармағына сәйкес Декларация Одақгық шарт жасау, 

Қазақстан  Республикасының  жаңа  Конституциясын,  егеменді 

мемлекет ретінде  Республиканың статусын жүзеге  асыратын  заң 

актілерін  әзірлеу  үшін  негіз  болып  табылады»,  -   делінген.  Бұл 

қүжатты  қаблдаудан  Н.  Ә.  Назарбаевтың болашақты болжаудағы 

көрегендігі  ерекше сезіледі.  Құжатта Қазақстанның экономикалық 

тәуелсіздікке  бастайтын  өзін-өзі  қаржыландырудың  алғашқы

тұжырымдамасы жасалды.

А.Ә. 

Дербес ел болу, мықты

келеді гой...

қадамныңнәтижелері қазір дежалгасып

Ж.Б.  Әрине!  Тәуелсіз  ел  болғалы  жиырма  бір  жыл  уақыт 

аралығында  еліміздің  кешегі  тарихи  қадамдарының  бүгінгіге 

орасан  зор  ықпалы  барлығын  керіп  те,  айқын  сезіп  те  келеміз. 

Адам емірі  мен қоғам тынысына аса зор зейін  қойып  шолу жасап 

қарағанда  қазақ  қазақ  болғалы  ата-бабаларымыздың  ел  болу, 

кісітану дәстүріне ден  қоя  бастағанымызды  көреміз.  Елбасының 

керегендігі  мен  парасаттылығы  Қазақстанның дамуының  барлық 

сатыларыннан  байқалады.  Бастапқы  кезеңге  зер  салсақ,  Қазақ 

КСР-ыЖоғары Кеңесінің 1990-жылғы депутаттары республиканың 

ірі  енідіріс  орталықтарының  басшылары  мен  мемлекеттік  билік 

иелерінің  қатарынан  сайланды.  Депутаттар  арасында  қазақ 

епінің  тәуелсіздігіне  жетік  кеңіл  белмейтін  бүрынғы  коммунистік 

идеологияны  насихаттаушы  идеология  қызметкерлері  де  аз 

емес  еді.  Қоғамның  ауыспалы  кезеңінде  халықгар  арасындағы

ел

Қазақстанда  парламанттік  билікгің  мүмкіндігі  аз  оолды.  исыны 

аса  бір  үқыптылықпен,  ыждаТһатпен  зерделеген  Н.  Ә.  Назарбаев 

ел басқарудың Президенттік биілігіне кешу мәселесін дер кезінде 

ойластырғанының да куәсі болдық. Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінде 

Қазақ  ССР-ның  алғашқы  Президенті  болып  сайланған  Н.  Ә. 

Назарбаев  1990  жылғы  кезекті  бір  сессияда  сөз  алды.  Онда  ол 

езінің  қазақстандық  бүкілхалықтық  Президент  сайлауын  еткізіп, 

езінің  Президентке  кандидат  ретінде  сайлауға  баруы  женіндегі 

ойын  жариялады.  Ондағы  мақсаты  елдің  өркениетті  деңгейде 

дамытуға үлес қосу үшін халық алдында ез ой-түйіндерт, бағыты 

мен  үстанымын  айтып,  хапықтың  осы  бағыттағы  ой-тілектері

жүктеу/скачать 30,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: