– БӨЛІМ Ажарлағыш білдектер және ажарлаумен өңдеу технологиясы

7.1. Ажарлау білдектерінің негізгі түрлері және олардың белгіленуі.

Металкескіш білдектер дайындамаларды қажақты құралмен өңдеу үшін топты құрайды. Ол ажарлау, жалтырату, жетілдіру және қайрау білдектерінен тұрады. Ажарлау білдектері өңделетін беттің Ra1,25...0,02 мкм кедір бұдырлығын қамтамасыз етеді. Ажарлау білдектеріне өңдеуге минималды әдіппен алдын ала механикалық және термиялық өңдеуден кейін өткен дайындамалар келеді.

Ажарланатын дайындама бетінің пішініне және ажарлау түріне байланысты бөледі: дөңгелек сыртты ажарлауға (орталықты және ортаықсыз) арналған дөңгелек ажарлағыш білдектер; дөңгелек іштерді ажарлауға (орталықты және ортаықсыз) арналған ішкі ажарлағыш білдектер; ажарлау дөңгелегін шетімен және бүйірімен өңдеуге арналған жазықажарлау білдектер.

7.1 – суретте ажарлау білдектерінің негізгі түрлерінің жалпы түрі көрсетілген.

ЭНИМС жіктегіші бойынша қажақты құралдармен жұмыс жасайтын білдектер үлгісі сандар мен және әріптер мен белгіленген. Ажарлау білдектерінің тобы 3 санымен белгіленген. (бірінші санмен үлгі көрсетілген). Екінші сан білдек түрін көрсетеді: 1 – дөңгелекажарлау білдектері; 2 – ішкі – ажарлау білдектері; 3 – сыдыра – ажарлау; 4 – арнайы ажарлау білдектері; 5 – қарастырылмаған; 6 – қайрау; 7 – тікбұрышты немесе дөңгелек үстелді жазықажарлау; 8 – тегістеу және жылтырату; 9 – қажақты құралмен жұмыс жасайтын арнайы білдектер.

Егер қаралатын білдектің құрылымы ерекшеленген және білдектердің жаңа ұрпағына жататын болса, онда шартты белгілеуге әріп қосамыз (мысалы, 3А64). Үшінші сан білектің негізгі білдектің негізгі техникалық сиппатамасын көрсетеді.

Сериялық өндірісте жасалатын білдектерден басқа білдек жасаушы зауыттар арнайы білдектер шығарып, оларға шартты зауыттық номерлер береді – білдектің шифрі, бұл білдек туралы нақты мағлұматтар бермейді, сондықтан білдектің паспортінде берілген қосымша ақпараттар керек.

Ажарлау білдектерінде басты кесу қозғалысы ажарлау дөңгелегінің айналуында. Оның айналу жылдамдығы V(басты кесу қозғалысының жылдамдығы) м/с (2 – ші тарауда көрсетілген), V=35...60 м/с, жоғары жылдамдықта ажарлау барысында V=80...120 м/с.