Билет №1 Қозғыш тіндер
Сүйектік жəне ауалық өткізгіштігі зерттелуі
жүктеу/скачать 245,42 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 50 БИЛЕТ 1 Тамақтану
| 2 Сүйектік жəне ауалық өткізгіштігі зерттелуі
Сүйекті өткізгішті байқау үшін дыбыс шығарғыш камертонның аяғын зерттелушінің самайдың ортасына орналастырады. Зерттелуші екі құлағымен де дыбысты бірдей күшпен еститіндігін белгілейді. Содан соң бір құлаққа мақта тығып, тəжірибені қайталайды. Мақта тығылған құлақта дыбыс қатты естілетін сияқты болады. Бұл кезде дыбыс есту рецепторларына бассүйектің ең қысқа жолымен жеткендігімен түсіндіріледі. Əріқарай екінші зерттелушінің құлағын бірінші зерттелушінің мақта тығылмаған құлағын резеңкелі түтікпен жалғастырады. Екінші зерттелуші дыбысты дəл солай естиді, себебі дыбыс толқындарының кеңістікті бағанада таралуы жүреді. Сүйекті жəне ауалық өткізгіштікті салыстыру үшін сонымен қатар Ринне тəжірибесі жүргізіледі. Дыбыс шығарғыш камертонның аяғын самай сүйегінің емізікше тəрізді өсіндісіне тығыз жанастырады. Зерттелуші біртіндеп əлсізденген дыбыс естиді. Дыбыс өшкен кезде камертонды құлаққа апарады. Зерттелуші қайта дыбыс естиді. Секундомер көмегімен дыбыстың естілу уақытын анықтайды. Тəжірибе кезінде есту талдағышы бейімделмеуі үшін камертонды 0,5м алшақтатады, кішкене уақытқа қайта құлаққа əкеледі. 50 БИЛЕТ 1 Тамақтану Тагам организмнін жүмсаган энергиясын толықтыру, өлген жасуша мен тіндсрін қайта қалпына келтіру жəнс барлык дене қүрамына кіретін мүшелсрдің кызмстін реттеуді қамтамасыз етеді. Организмге қажетті энергия жəне қүрылыс (пластикалык) материадар тағам қүрамымен күндслікті үздіксіз сырттан түсіп тұруы шарт. Тамақтану үрдісі жүйке жəнс гуморалдық жолмен реттеледі. Осы өте күрделі тамактану үрдісгерімен катар организмнің сол тамақты іздеп табу тəртібін қамтамасыз ететін жүйе бар - оны қызметтік тамақтану жүйесі деп атайды. Жас ерекшеліктеріне, дсненін жалпы салмағына, жынысына, аткаратын қызметіне, қоршаган ортаға қарай, əр адамға тəн белгілі бір мөлшерде, құрамда қажетті белок, май, көмірсу, минерал заттары жəне вигаминдері бар тагам қажет қазіргі уақытта тагамның қүрамы жəне ондағы калория мөлшері жаксы зерттеліп анықталган, соның нəтижесінде əр адамга кажет тəуліктік гамақ молшерін жүмсалған энергия мөлшеріне сөйкестендіріи кабылдауға болады. Тамақтанудың қазіргі гылыми теориялық негізі ретінде MFA академигі А.А. Покровскийдің айтып ұсынган, теңдік концепциясын жаткызуға болады.Осы концепцияга байланысты тамақ қүрамында организм тіршілігі үшін қажетті мөлшерде, белгілі бір қатынаста энергия, белок, көмірсу, май, витамин, минерал заттары, су болуы қажет. Сонымен катар басты көңіл алмастырылмайтын тамақ курамына аударылады. Бұл тамақ қүрамы организмде ферменттер жүйесімен түзілмейді, сондықтан да олар желінетін аспен сырттан енгізілуі шарт. Тамақтын мүндай қоспасына алмастыруға болмайтын амин кышкылдарынан валин, лейцин т.б., май кышқылдарынан каныкпаған май кышқылдары жəне витаминдер жатады. Алмастыруға болмайтын амин кышқылдары арнайы белок синтезі үшін пайдаланылады, əрі түрлі гормондар жəне нейромедиаторлар синтезделетін бастапқы қоспа (тироксин, адреналин, ацетилхолин т.б.). Көп канықтырылмаған май қышқылдары (олеин, орохидон т.б.) биологиялык мембрана құрамына кіретін негізгі бөлік, олар простогландин, нейропептид т.б. биологиялық белсенді заттар жасалатын негізгі қажетті материал. Аткаратын жұмыс неғұрлым ауыр, əрі тез орындалса, соғүрлым гамақта коректік заттар мөлшері көп болуы қажет. Қүрамында арық калория мөлшері бар тамақ (дене қимылы томен болса), семіздікке əкеледі, соның нəтижесінде əртүрлі мүшелердін, жүйелердің жүмыс кабілеті төмендеп, тіпті уақытынан бұрын қартаюга əкеліп соғады. Тəуліктік тамақтанудың оңтайлы (оптималдық) мөлшері анықталған, онда жас ерекшелігі, жыныс, энергия жұмсалу мөлшері т.б. көрсеткіштер есепке алынган. Ересек адамдарда, салыстырмалы жеңіл дене қызметін жасағанда тəулігіне 80-100 г, орташа ауыр қызмет атқарғанда 110-120 г, ауыр дене кызметін атқарғанда - 130-160 г белок қажет. Балаларда қажетті белок мөлшері, олардың жас ерекшеліктеріне байланысты əртүрлі болады. Дене салмағыньщ 1 кг есептегенде ересек адамдардан гөрі белок əлдекайда көп пайдаланылады, өйткені бала организмінде даму, осу үрдісі, белок биосинтезі өте жоғары. Тамақ рационында тəулігіне 70-80 г, егер энергия жүмсапу мөлшері жогары болса - 100 г дейін май, жəне оның күрамында 50-60% жануар майы болғаны жөн. Тəуліктік көмірсу мөлшері адам тамағында 400-450 г дейін болуы қажет. Жүмыс жəне тұрмысты жагдайларга байланысты тамак құрамының озара катынасы өзгеріп түрады. Дені сау адам үшін оптималдык тамақгагы белок, комірсу, майдың өзара қатынасы 1: 1:4 жақын болады. Тамақ заттары жақсы сіңіріліп пайдаланылу үшін, онын құрамы жануар мен өсімдік тектес болғаны дұрыс. жүктеу/скачать 245,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|