Білім беру бағдарламасы бойынша білім алушылар үшін pp 2228 Педагогикалық психология пəні бойынша
жүктеу/скачать 3,74 Mb. Pdf көрінісі
|
| БАРЛЫҒЫ
30 Қосымша А Туғаннан жасөспірімдік шаққа дейінгі дамудың жалпы үлгісі Жастық кезең Дамудың әлеуметтік жағдайы Жетекші іс- әрекет Жаңадан пайда болған сапалар Маңызды жаңадан пайда болған сапалар Қоршаған ортаға көзқарастың қалыптасуы 1 2 3 4 5 6 Жаңа туған бала (1-2 ай) Анасына толықтай биологиялық тәуелділік - - Жадырау комплексі Алғашқы тіршілік (қарапайым және жеңіл) әлемінің сақталуы Нәресте (1 жасқа дейін) Баланың анасымен бірге өмір сүруі («Біз» жағдайы) Анасымен тікелей және әсерленгіштік қатынас орнату Үлкендермен қарым-қатынас қажеттілігі Дифференциалды түйсік және эмоционалды күй. Затты қабылдаушылық. Дербес сөйлеу. Әрекетке байланысты ойлаудың алғашқы үлгілері. Затқа аз уақыт көңіл бөлушілік Ішкі әлемде қиыншылықтың пайда болуы. Дамудың қарапайым және күрделі түрлерге бөлінуі Ерте балалық (1-3 жас) Қоршаған заттарды тану, үлкендермен бірлескен әрекет Заттық – манипуляциялық әрекет «Мен» өзім түсінігінің пайда болуы Заттар мен жағдаяттарды (аффектілі) әр түрлі қабылдау. Белсенді сөйлеудің дамуы. Ойлау. Білу және еске түсіру Екі ерте бөлінген даму сызықтарының жалғасуы. Баланың бақытымен қарапайым және күрделі өмірлік әлемнің онтогенезді сызықтарының өсуі. Мектепке дейінгі балалық (3-7 жас) Адамзат қатынасы және олардың еліктеушілігін тану Сюжетті – рольдік ойындар Өзіндік таным. Себептердің бірлесуі Шығармашылық елес. Дұрыс сөйлеудің қалыптасуы. Еріксіз естің дамуы, ерікті естің дамуының басталуы. Ішкі әлемде күрделіліктің пайда болуы. Ересек адамда әр түрлі әлемнің болашағына жеткізуші онтогенез сызықтарының бөлінуі, қиын және күрделі әлемнің даму сызықтарына ие болу. Кіші мектеп жасы (7-11 жас) Оқушының әлеуметтік тұлғасы Оқу әрекеті Еріктілік. Жете білушілік сезімі Ерікті ойлы ес. Ерікті зейін. Оқу себептері. Өзін-өзі бағалау. Ауызша-логикалық ойлау. Мектепке дейінгі балалық онтогенез сызығының оқу себептерінің дамуының бөлінуіне бекітілуі Жасөспірім дік жас (11-15 жас) Үлкендерден және топтан оқшаулану Ересектік сезімнің пайда болуы (кішкентай жасөспірімдік жас) «Мен – концепциясы» (үлкен жасөспірімдік жас) Құрдастарымен сырластық- жеке тұлғалық қарым- қатынас Теориялық рефлекстік ойлау. Ес және қабылдаудың интеллектуалдығы. Жеке тұлғалық рефлексияның пайда болуы Дамудың типтері ретінде онтогенез сызықтарының жинақталуы. Қосымша Ә Баланың интеллектуалдық дамуы ( Ж.Пиаже бойынша) Кезеңдер Дамуы Жас аралығы І. Сенсомоторлық кезең (0-2 жас аралығы) 1. Туа пайда болған рефлекстер (ему, жыпылықтау, түшкіру рефлекстері) 2. Қарапайым әдеттер, алғашқы айналма реакция (баланың қоршаған ортамен байланысы нәтижесінде шартты рефлекстердің қалыптасуы. Мысалы, емізігі бар бөтелкені ұстап алу) 3. Екінші айналма реакция (сылдырмақты сылдырлату үшін ұстау) 4. Тәжірибелік интеллектінің басы (баланың әрекеті мақсатқа жетуге бағытталуы) 5. Үшінші айналма реакция (Кездейсоқ жаңалық. Стол бетіндегі жапқышты өзіне тарту арқылы столдың үстіндегі затты алуға болады) 6. Іс-әрекеттік үлгінің басы (жаңа шешім ойлап табу) 0-1 ай аралығы 1-4 ай аралығы 4-8 ай аралығы 8-12 ай аралығы 12-18 ай аралығы 18-24 ай аралығы Репрезентативті интеллект және нақты операциялық кезең (2-11 жас аралығы) 1. Операцияға дейінгі кезең (бейнелі- символикалық ойлау) 2. Нақты операцияның бастапқы кезеңі (объектілерді размерінің кішіреюі және оларды жүйелеп орналастыру қабілеті пайда болады, материалды сақтау туралы көзқарас қалыптасады) 3. Нақты операцияның қалыптасқан кезеңі (зат массасының, көлемінің уақыттың, жылдамдықтың сақталуы туралы көзқарас қалыптасады) 2-5 жас аралығы 5-6 жастан 7-8 жасқа дейін 8-11 жас аралығы Формальды операция кезеңі (11-12 жастан 15 жасқа дейін) Ойлау операциялары нақты тірек болмаса да жүзеге асады, ұғымдық және абстрактілі ойлау қалыптасады. 11-15 жас аралығы |