Өзіндік дайындалуға арналған сұрақтар: 1. Қосылыстардың құрылымдық формулаларын жазыңыз және оларды рационалды IUPAC номенклатурасы бойынша атаңыз: а) 2-метилпентанол; б) 2,2,4-триметилпентанол-3; в) 2-метилбутанол-1; г) 2-метилбутин-3-ол-2.
2. IUPAC жүйелі номенклатурасы бойынша құрылымдық формулаларды және атауларын жазыңыз: а) метилизобутилкарбинол; б) диизопропилкарбинол; в) изопропил-трет-бутилкарбинол; г) изобутил спирті; д) терт-бутил спирті; f) изопропилвинилкарбинол; ж) аллилкарбинол; з) триметиленгликоль; и) пиленгликоль.
3. С6 H 13 OH біріншілік, екіншілік және үшінші реттік спирттердің құрылымдық формулаларын жазыңыз. Оларды атаңыз.
4. Спирттерді Гриньяр реакциясы бойынша алыңыз, оның негізінде: а) формальдегид пен изопропил магний бромиді; б) ацетальдегид және екіншілік-бутил магний бромиді; в) метил этил кетон және пропил магний бромиді.
5. Сілтілік гидролиз нәтижесінде қандай спирттер түзіледі: а) екіншілік-бутил бромид; б) 1-йод-4-метилпентан; в) 3-бромобутин-1; г) этиоэнхлоридрин; д) 2,3-дибромобутан? Спирттерді атаңыз.
6. Молекулярлық дегидратацияның реакция теңдеулерін жазыңыз:
а) СН3 –СН2 –СН –СН2ОН б) СН3 –СН2 –СОН –СН –СН3
СН3 СН3 СН3
в) СН3 –СНОН –СН2 –СН2 –СН3 г) СН3 –СНОН –СН2ОН
Бір атомды спирттердің қайсысы үшін сусыздандыру оңайырақ жүреді? Қандай сусыздандыратын заттарды білесіз?
7. Түрлендіру сұлбаларын жазыңыз: а) 2-бром-3-метилпентанды 3-метилпентанол-3-ке; б) изоамилхлоридтен метилизопропилкарбинолға дейін.
8. Түрлендіруді жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңыз:
СН3 –СН2 –СН2 –СНВr2 СН3 –СНОН –СН2-СН3 9. C5 H12O затысірке қышқылымен қыздырғанда, ал аз мөлшерде H 2 SO 4 болған жағдайдаC7H12O2 қосылысын береді. Тотығудың бірінші сатысында ол C5H10O қосылысын, ал кейінгі тотығу кезінде сірке және пропион қышқылдарының қоспасын түзеді. C5H12Oзатының құрылымын анықтаңыз. Жоғарыда аталған барлық реакциялардың теңдеулерін жазыңыз.
10. Кез келген әдіспен 2,2,4-триметилпентанол-3 алыңыз. Оның реакция теңдеулерін жазыңыз: а) метилмагний йодидімен; б) гидробром қышқылымен; в) H2SO4 қатысында сірке қышқылымен.
11. Екі атомды спирттің тотығуынан триметилсірке қышқылы және метил изопропил кетон алынды. Спирттің құрылымдық формуласын жазыңыз. Оны IUPAC номенклатурасына сәйкес атаңыз.
12. Пентанол-2 сусыздану өнімі калий перманганатының сұйылтылған ерітіндісімен тотықтырылады (Вагнер реакциясы). Алынған гликоль сірке ангидридімен өңделеді. Реакция теңдеулерін жаз. Барлық қосылыстарды атаңыз (оптикалық изомерияны ескермеңіз).
а) СН3 –СН2 –СН2ОН; б) СН3 –СОNH2; в) СН3 –СН2 –СНО; г) СН3 –СН2 –NH –СН3; д) СН3 –SH; е) циклогексанон.