Білім беру бағдарламасы үшін жылу энергетикасы Нұр- султан 021 тақырып. Энергетикалық кәсіпорындардың сипаттамалары
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар
жүктеу/скачать 261,58 Kb.
|
Д РІСТЕРДІ ЫС А КУРСЫ Жылу энергетикасында ы тиімділікті есепт
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұсынылатын әдебиет
- Түйінді сөздер
| Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар: энергожүйені жедел-диспетчерлік басқару процесін ұйымдастыру ерекшеліктері. Электр энергетикадағы жедел-диспетчерлік басқарудың негізгі принциптері?
Ұсынылатын әдебиет: 3,5,6,8 Тақырып 11. Энергетикадағы техникалық-экономикалық есептеулер Дәріс мақсаты: келтірілген шығындар әдісін және инвестициялық жобаларды бағалауды талдау әдісін зерттеу. Түйінді сөздер (терминдер): әдістер, талдаулар, есептер, инвестициялық жобалардың рентабельділігі 1 Келтірілген шығындар әдісі Практикада басқа нұсқалармен салыстырғанда неғұрлым ұтымды, экономикалық тиімді қандай да бір мәселені техникалық шешудің бірнеше ықтимал нұсқаларынан таңдау мәселесі жиі туындайды. Бұл жағдайда нұсқаларды техникалық-экономикалық салыстырудың әртүрлі әдістерін қолданады. Экономикалық бағалаудың қазіргі әдістерін отандық практикадағы олардың жаңашылдығы бойынша дәстүрлі және қазіргі заманға бөлуге және олардың уақыт факторына – оны есепке ала отырып және оны есепке алмағанда қарым-қатынасына бөлуге болады. Әр түрлі нұсқаларды кез келген техникалық–экономикалық салыстыру кезінде олар салыстырмалы шарттарға келтірілуі тиіс. Бұл: 1. өнім мен сапаның бірдей санының шығуы; 2. нұсқалардың тең техникалық деңгейі болуы тиіс; 3. нұсқаларда тек күрделі және ағымдағы шығындар ғана емес, сонымен қатар жобаның басқа да шығыстары ескеріледі; 4. опциялар аймақтың экологиясына тең әсер етуі тиіс; 5. нұсқаларды техникалық-экономикалық бағалау салыстырмалы бағаларда жүргізілуі тиіс. Уақыт факторын ескерместен күрделі салымдардың салыстырмалы тиімділігінің дәстүрлі әдісі және инвестициялаудың жобалау алдындағы және жобалық сатыларында қолданылатын – бұл келтірілген шығындар әдісі. Бұл әдіс өткен ғасырдың ортасынан бастап Одақта халық шаруашылығының барлық салаларында қолданылған және оның негізгі ережелері (аймақтар бойынша электр энергиясы мен отынға жұмсалатын шығындарды жабатын экономикалық тиімділіктің нормативтік коэффициенті) КСРО Министрлер Кеңесімен бекітілген. Ресейде келтірілген шығындар әдісі қазіргі уақытта да қолданылады және энергетика экономикасымен байланысты барлық оқулықтар мен кітаптарда көрініс тапты. Қазақстанда қазіргі уақытқа дейін тек энергетикада ғана емес, сонымен қатар ұлттық шаруашылықтың басқа да салаларында техникалық шешімдер қабылдаудың түрлі нұсқаларын салыстыру әдістемесі бойынша реттеуші органдардың жарияланымдары немесе ұсыныстары жоқ. Келтірілген шығындар-бұл өндіріс шығындарының және келтірілген капиталдық салымдардың сомасы( Ен∙К), нұсқа тиімділігінің өлшемі келтірілген шығындардың ең аз мөлшері болып табылады: З=И∑ + Eн∙К И∑= Ип + Ик- өндірістік + күрделі құрамдас бөлік Ип= ИТ+ ИЗП+ ИР+ ИЭ+ Ив+ Ипр Тиісінше, отын, жалақы, жөндеу, энергия шығындары, қосалқы материалдар мен су және басқа жалпы өндірістік шығындар Ик = Иа+ И% - амортизациялық аударымдар + бастапқы капитал салымдарының сомасы алынған несие бойынша банктік сыйақыны төлеу. Бұл соманы банктен алуға болады (қарыз қаражаты), бірақ меншікті қаражаттан алуға болады. Ен – экономикалық тиімділіктің нормативтік коэффициенті , где Тн - срок окупаемости Ен коэффициенті әр уақытта әртүрлі болып қабылданды, алдымен энергетикада ол 8 жыл, содан кейін – 6,7 жыл (0,15) болды. Халық шаруашылығының кейбір салаларында өзінің өтелу мерзімі болды (электроника – 4,3; 2,5; 2 жыл). Бұл жаңа техниканың жылдам өсуімен түсіндіріледі. К ейбір жағдайларда Еф экономикалық тиімділік коэффициентін пайдалану ыңғайлы, яғни шығындарды үнемдеудің қосымша күрделі салымдарға қатынасы: (теңге/Жыл/теңге), ол кері шама болып табылады Шығындарды үнемдеу қосымша пайда болғандықтан, Еф ұсынуға болады: Бұл көрсетеді: – әрбір теңгеге қосымша қаржы салуға қанша теңге пайда алынуы мүмкін,яғни қосымша салынған капиталдың кірістілігі; бұл интерпретацияда мойын тамшы шөгінділерінің рентабельділіккөрсеткішімен толық ұқсас. Әлбетте, толық негіздегі экономикалық тиімділіктің нормативтік коэффициенті ретінде капитал кірістілігінің орташа мөлшерін – акциялар мен бағалы қағаздар бойынша орташа дивиденд немесе орташа банк пайызы ең танымал көрсеткіш ретінде пайдалануға болады. Ен =Р и жыл Егер күрделі салымдардың рентабельділігі инвестицияланатын қаражаттың әрбір теңгесін қандай пайда беретіндігін ескерсек, онда негізгі активтердің рентабельділігі қолданыстағы жобаланатын кәсіпорын үшін қабылданатын шешімдер тиімділігінің өлшемі ретінде болуы мүмкін. Кәсіпорын ең жоғары экономикалық тиімділік алуға ұмтылғандықтан, рентабельділік барынша мүмкін болуы тиіс: rн – жаңа объект немесе өзге іс-шара енгізілгеннен кейін кәсіпорынның рентабельділігі; mн – барлық нұсқалар үшін бірдей пайда бөлігі; Кн – негізгі активтердің барлық нұсқалар үшін бірдей бөлігі. Түрлендіруден кейін біз: Егер Δmi қосымша пайдасы өспелі амортизациялық аударымдар шамасына азайтылуы тиіс екенін ескерсе α∙ΔКi , онда экономикалық тиімділіктің нормативтік коэффициенті: Ен =α+rи , мұнда α- нормасы АҚ жүктеу/скачать 261,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|