Білім беру ұйымдарында тілінде кемістігі бар балалармен жаңаша жұмыс жасау турсынова Елена Каирбековна
жүктеу/скачать 20,8 Kb.
|
1 2
Байланысты:3 Турсынова Елена Костанай (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланған әдебеттер
| В. Сухомлинский
ҚР Конституциясына 30-бабына сәйкес, еліміздің барлық азаматтары мемлекеттік мекемелерде, сондай-ақ жоғары оқу орындарында конкурстық негізде тегін орта білім алуға құқылы. Бірақ, соңғы уақытқа дейін мүмкіндігі шектеулі балалар қарапайым білім беру мекемелерінде оқи алмады. Олар үйде оқытуға немесе мамандандырылған орталықтарға жіберілді, бұл әлеуметтенудің, балалардың қоғамға бейімделуінің қажетті деңгейін қамтамасыз етпеді. Мәселе Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамытудың басталуымен қозғалды. Инклюзивті білім нені білдіреді деген сұраққа жауап іздейтін болсам, мектеп жасындағы қарапайым балалар мен мүмкіндігі шектеулі балаларды бірлесіп оқыту. Яғни, инклюзивті білім беру балалардың денсаулық жағдайына қарамастан білім берудің барлық қажеттіліктері мен қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін тең құқықтар мен мүмкіндіктерді қамтиды. Бұл қадамдардың барлығы инклюзивті білім беруді дамытуға арналған, осылайша ерекше балалардың көпшілігі болашақта өздерін шеттетілген емес, қоғамның толыққанды және толыққанды қатысушылары ретінде сезінеді. Қазақстандағы инклюзивті білім берудің болашағы және әлемдік тәжірибе инклюзивті білім беру-қазіргі өмір сұранысы және халықаралық стандарт. Қазақстанда инклюзивті білім беруді қажет ететін 160 мыңнан астам мүмкіндігі шектеулі балалар бар. Олардың тек 23% - ы ғана осындай білім беру процесіне қатысады. Уақытпен қатар жүру үшін инклюзивті білім беруді енгізу жолында Қазақстан қиындықтарды еңсереді және туындаған проблемаларды, оның ішінде халықаралық тәжірибені енгізу арқылы шешуге тырысады: шетелдік, қазақстандық мектептерде педагог-ассистент — тьютор лауазымы енгізілді. Қазақстан Республикасының Білім және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес, 2025 жылға қарай мектептердің, балабақшалардың 100% - ы және колледждер мен ЖОО- лардың 70% - ы инклюзивті білім беру үшін жағдай жасауы тиіс. "Инклюзия" термині және инклюзивті білім беру принциптері 1994 жылы Саламанкадағы (Испания) ерекше қажеттіліктері бар адамдарға білім беру жөніндегі дүниежүзілік конференцияда Халықаралық қолданысқа енгізілді. Қазіргі кезеңге арнайы сабақ беру саласындағы әлемдік білім кеңістігіне ұмтылуға байланысты жасалынып жатқан талпыныстар жан-жақты дамыған тұлғаны қалыптастыруды талап етеді. Сондықтан оқушылардың дербестігін және танымдық қабілеттерін дамытып, өмірдің жаңа жағдайларында пайдалана білуге үйретудің қажеттілігі туындайды. Соңғы жылдары психикалық дамуы кешеуілдеген балалардың танымдық қабілеттерін дамыту-түзету жұмыстарының, сондай-ақ арнайы мамандарды дайындаудың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр. Бірінші сыныптың немесе мектепке дейінгі балалардың сөздерінің мағыналық жағы көп жағдайда жетіле қоймайды, сөздің мәнісін түсінуі нақты болмайды.Сондықтан әрбір мұғалім бірінші күннен бастап-ақ балалардың сөз бен сөйлемді өз мәнісінде дұрыс қолдануды қадағалау тиіс. Тілді дамытуда монологты сөйлеудің пайдасы мол, ол баланың ойын, сөзін бөлмей аяғына дейін тыңдап, соңынан әңгіменің кемшіліктерін түзетіп отырған тиімді.Сөздік қоры дұрыс дамымаған баланың жазба жұмыстары да дұрыс болмайды. Баланың сөйлеу тілінің барысында көптеген кемшіліктер көп мөлшерде көрінсе, оның танымдық іс-әрекетінің әрбір түріндегі ақаулықтары соншалықты көрінеді. Әрине психикалық дамуы кешеуілдеген балалар естиді және көреді. Алайда дыбысты шығарудағы жетіспеушіліктен, олардың сөйлеу тілдері кейде түсініксіз болады, сондықтан олармен қарым-қатынасқа түсу қиынға соғады. Бұл баланың эмоционалдық және тұлғалық сферасының дамуына кері әсер береді. Олар тұйық болады, айналасындағылармен көбінесе ренжісіп отырады. Сондықтан балалардың қарым-қатынас шеңбері тарылып, сөйлеу тілі шектеледі. Логопедияда жалпы педагогиканың принциптері мен тәсілдері кеңінен пайдаланылады. Сөйлеу тілі күрделі функционалды жүйе,оның құрылу компоненттері бір-бірімен тығыз байланысты. Сондықтан, сөйлеу тілі бұзылыстарын зерттеуде және түзетуде нормадан ауытқыған бала дамуының ерекшеліктерін және жалпы даму заңдылықтарын ескерген жөн. Дамытушылық принцип логопедиялық жұмыс барысында баланың «жақын» даму аймағына байланысты міндеттерді, қиыншылықтарды, кезеңдерін ажыратуды болжап, сөйлеу тілі кемістігі бар балаларды зерттеп, олар мен логопедиялық жұмысты ұйымдастыру баланың негізгі іс-әрекетін (заттық-тәжірибелік, ойын, оқу) ескере отырып жүзеге асырамын. Логопедиялық сабақта мультимедия технологиясын қолдану оқу әрекеттерін қалыптастырудың барлық кезеңдерінде пайдаланылады. Бұл ретте оқушылар үшін дербес компьютер әртүрлі функцияларды орындайды: ақпарат көзі, мұғалім, жұмыс құралы, көрнекі құралдар, тренажер, ойын ортасы, диагностика, бақылау құралдары және т.б. болып табылады. Логопедиялық сабақта мультимедия технологиясын қолдану оқу әрекеттерін қалыптастырудың барлық кезеңдерінде пайдаланылады. Бұл ретте оқушылар үшін дербес компьютер әртүрлі функцияларды орындайды: ақпарат көзі, мұғалім, жұмыс құралы, көрнекі құралдар, тренажер, ойын ортасы, диагностика, бақылау құралдары және т.б. болып табылады. Бұл балаларды табысты әлеуметтендіру үшін жағдай жасауға ерекше назар аударудың бір түрі. Осыған байланысты балалардың қажеттіліктерін ескере отырып, компьютерді пайдалана отырып,ойын жинақтау мүмкіндігі оны түзету-білім беру саласында қолданудың маңызды артықшылығына жатады. Өз тәжірибемде ақпараттық технологияны логопедиялық сабақтарымда пайдалануым тек оқыту тиімділігін арттыруға ғана емес, сонымен қатар мұғалім-логопед ретінде уақыты мен күшін тиімді және үнемді пайдалануға мүмкіндік беретіндігін атап өткім келеді. Сөйлеу патологиясы бар баланы оқыту процесі ұзақ уақытты талап етеді және баладан көп күш жұмсауды қажет етеді. Уақыт өте келе оның ло-гопедпен сабақтарға деген қызығушылығы жоғалады, мотивация жоғалады, өйткені сөйлеу бұзылыстарын түзету-көп еңбекті қажет ететін процесс. Компьютерлік құралдарды пайдалану түзету-дамыту компьютерлік ортаны моделдеу жолымен түзету сабақтарын өткізуге балалардың мотивациялық деңгейін едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Менің логопедтік сабақтарымда оқытудың компьютерлік технологиялары оқушылардың ауызша және жазбаша сөйлеудің бұзылуын түзету кезінде өз қолданылуын тапты. Осы мақсатта мен әртүрлі компьютерлік тапсырмалар, дамытушы және оқыту ойындарын, мультимедиялық презентацияларды сабағымда қолданамын. Логопедтік сабақтарда инновациялық технологияларды қолдану педагогикалық үдерісті оңтайландыруға, сөйлеу шеберлігі бар балаларды оқытуды дараландырып қана қоймай, сондай- ақ сабақ барысында балалардың сөйлеу тілдерін түзетуге ықпал етеді, логопед мұғалімінің жұмысының тиімділігін айтарлықтай арттырады. Пайдаланған әдебеттер: 1. Руководящие принципы политики в области инклюзивного образования. Париж, ЮНЕСКО, 2009г 2. Бгажнокова И.М. «Школа для детей с нарушениями интеллекта: тенденции перспективы развития» Дефектология 2004ж [125-стр.] 3. Жарықбаев Қ. Жалпы психология, 2000 [96-стр.] 4. Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы. ҚР 2002ж №343 заңы 5. Қазақстан Республикасының Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарына арналған мемлекеттік бағдарламасы. -Астана, 2010. 6. Саламан Декларациясы ЮНЕСКО 1994 жүктеу/скачать 20,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2