"Аквариум" - диалог формасы, онда бірнеше оқушы шеңбер ішінде ситуацияны жасырады, ал қалғандары оларды бақылап тұрып әрекеттеріне талдау жасайды. Шеңбер ішіндегі оқушылардың проблема бойынша диалогтарын шеңбер сыртындағы оқушылар көрермен ретінде қарайды. Бұл әдіс-тәсілдің «Аквариум» аталуының өзі осыдан шыққан.
Осы ұйымдастырылған әдіс-тәсіл мектеп оқушыларына өз құрбыластарын сырттай, бір қырынан көруге мүмкіндік береді:
- олар қалай қарым-қатынас жасайды,
- басқалардың ой-пікірін қалай қабылдайды,
- туындаған дау-дамайды қалай шешеді,
- өз ойын қалай жеткізеді т.б.
Броундық қозғалыста оқушылар бүкіл сынып ішінде қозғала жүріп берілген тақырыбы бойынша ақпарат жинайды.
Есептеу ағашы – сынып сандары бірдей 3 немесе 4 топқа бөлінеді. Әр топ өз сұрақтарын талдап, ағаштың өздеріне тиісті тармағына (ватман парақ) жауап жазады, содан соң топтар орындарын ауыстырып, көршісінің ағашына өз идеяларын жазады.
«Өз қағидаңды ұстан» - деп аталатын интеграцияның да пайдасы бар. Қандай да бір ұйғарым, көзқарас оқылады, содан кейін оқушылар «Иә» немесе «Жоқ» деген аймаққа бөлінген тақтаға (плакатқа) барады. Мүмкіндігінше олар өз ұстанымдарын түсіндіргені дұрыс.
Мұғалім мен оқушының интерактивті шығғармашылығы шектелмейді. Оны қойылған мақсатқа дұрыс бағыттай білудің маңызы зор. Бүгінгі шығып жатқан әдістемелік инновациялар оқытудың интерактивті әдісімен байланыстырылған.
Сабақта интерактивті әдістерді пайдалануда мынадай шарттар орын алуы тиіс: Мақсатты нақты белгілеу. Мұғалім оқушылардың топпен жасалатын жұмыстарының мәнін, ережесін түсініп, топпен жұмыс жасауға дайын екендіктеріне толық көз жеткізуі керек.
Сабақта интерактивітік оқытуды ұйымдастыру ережесі. Бірінші ереже. Жұмысқа шамасына қарай барлық қатысушылар (оқушылар) қатыстырылуы тиіс. Осы мақсатта барлық қатысушыларды талқылау үрдісіне қатыстыруға мүмкіндік беретін технологияларды қолданған пайдалы. Екінші жағынан, мұғалімнің белсенді оқыту әдістерін меңгеруі қандай да бір форманы тікелей енгізбейінше мүмкін еместігін ұмытпаған жөн. Белсенді оқыту әдістері туралы көптеген әдебиеттерді оқуға болады, бірақ оларды тікелей қолдануы, яғни өзінің ойынға, пікірталасқа т.б. қатысуы арқылы үйренеді
Екінші ереже. Қатысушылардың психологиялық дайындығын да ойластырған жөн. Яғни, оқушылардың осы әдіспен жұмыс жасауын психологиялық жағынан дайындау қажет. Сабақққа келген оқушылардың барлығы бірдей қандай да бір жұмыс формасына «тікелей енуге» психологиялық тұрғыда дайын болмайтынын ұмытпаған жөн. Осыған орай қатысушыларға өздерін еркін сезінуі үшін түрлі жаттығулар жасатып, сабақтағы қандай да болсын жетістіктерін жиі мадақтап, оқушының өз-өзінен ашылуына мүмкіндік беру пайдалы
Үшінші ереже. Интерактивтік технологияны қолдануда оқушылар саны көп болмауы, яғни 30 адамнан аспауы тиіс. Осы шартты ұстанғанда ғана шағын топтың жұмысы нәтижелі болады. Өйткені топ мүщелерінің әрқайсысының қарастырылған мәселе бойынша пікір айтуға, сөз сөйлеуге мүмкіндігі болуы тиіс.
Төртінші ереже. Жұмыс жасайтын (сабақ өтетін бөлменің) орын талапқа сай болуы тиіс. Яғни, оқушылар топ, жұп құру үшін орындарын ауыстырғанда еркін жүріп-тұруға жағдай жасалуы қарастырылады. Қатысушылар бір-бірін таңдау, тақта, көрнекілікпен жұмыс жасау үшін еркін, ыңғайлы қозғала алатындай жағдайды алдын ала қарастыру. Шығармашылық жұмысқа қажетті құралдар немесе үлестірмелі материалдар алдын-ала дайындалып тұрғаны дұрыс.
Бесінші ереже. Қаралатын мәселелерді және атқарылатын жұмыстарды сабақтың ең басында талқылау қажет және оны бұзбауға тырысқан жөн. Мысалы, барлық қатысушылар кез-келген айтылған көзқарастарға шыдамдылық, сабырлылық танытып, әрқайсысысының сөйлеу құқығын құрметтеу қажеттігін келісіп алған дұрыс.
Алтыншы ереже. Қатысушыларды топтарға бөлу еркін таңдау негізінде құрылғаны дұрыс. Содан соң кездейсоқ таңдау принципін қолданған орынды.
Топтық жұмыс барысында мұғалім саналуан функцияларды орындайды:
топтағы жұмыс барысын бақылауды;
сұрақтарға жауап береді;
жұмыс тәртбін, қарсы пікірлерді не дау-дамайды реттейді;
қажет болған жағдайда жекелеген оқушыларға немесе топқа көмек көрсетеді.
Тәжірибе көрсеткендей, топтық жұмыс – іс-әрекетті ұйымдастыру формасы, ал ең бастысы топтың іс-әрекет мазмұны болып табылады. Сондықтан осы жұмыс формасын тиімді қолданғанда шешілетіндей мәселелерді қарастыру қажет, яғни ойлауды дамытуға арналған жағдай құру қажет, материалды «жеңілден күрделіге қарай» принципімен іріктеу керек. Топтық жұмыс үшін алғашқы біліктікті меңгергеннен кейін шығармашылық сипаттағы тапсырмалар қарастыру қажет.
Жұмыс барысында интерактивтік оқыту технологиясын жүйелі қолдану мүмкіндік береді –
оқушыға: тұлғалық рефлексияны дамытуға; ортақ жұмысқа саналы түсінстікпен араласуға; оқу іс-әрекетінде белсенді субьективті ұстаным қалыптастыруға; қарым-қатынас дағдысын дамытуға; адамгершілік нормалары мен ортақ іс-әрекет ережелерін қабылдауға; танымдық белсенділігін арттыруға.
сыныпқа: сыныпты топтық бірлік ретінде қалыптастыру; танымдық қызығушылықты арттыруға; топтық рефлекция кезінде талдау және өзіндік талдау дағдыларын дамытуға;
мұғалімге: білім беру үрдісін ұйымдастыруға деген стандарттан тыс көзқарасына; оқу ғана емес, басқа да жағдайларда тұлғааралық өзараәрекетке деген мотивациялық дайындығын қалыптастыруға.
Педагогикалық компьютерлік бағдарламалық құралдарды (ПКБҚ) құрастырып қолданамын деген мұғалім келесі талаптарды ескеру керек:
ПКБҚ базистік курстың бағдарламасын қамту керек;
ПКБҚ жүйелі түрде де, эпизодтық түрде де қолданылу керек;
ПКБҚ оқыту, бақылау, ізденіс функцияларын орындау керек;
ПКБҚ мазмұнының көлемі ресми оқулықтардың көлемінен асып түсу керек;
5. ПКБҚ дидактикалық мазмұнын компьютерсіз оқытуда да қолдану үшін, бағдарлама басып шығаратын өніммен қамтамасыз етілуі керек. [17]
Интерактивті оқыту әдістері оқушылардың өз өмір тәжірибесіне, біліміне сүйенуіне негізделген. Сондықтан да олар сабақта ынтымақтастық педагогикасының жүзеге асуына, бірлесіп әрекет етуге, сабақта жайлы да, жағымды психологиялық жағдай орнауына мүмкіндік жасайды. Бұл педагогикалық үрдісті демократияландыруға жол ашады. Оқыту нәтижесі оқушылардың бір-бірімен байланыс бірлігінен көрініп, оқушылар оқу нәтижесін бір-бірінің жауаптылығын сезінеді.