Дискiж‰ргiзушiсiнiњ ж±мыс iстеу принципi

Компакт-диск технологиясы лазерлiк сєулелердiњ шаѓылуы жєне ыѓысуы негiзiнде ќ±рылѓан. Пластикалыќ дискiнiњ бiр бетiн ж±ќа етiп алюминиймен ќаптайды. Ол лазерлiк сєуленiњ шаѓылуын ж‰зеге асыратын айна ролiн атќарады.

Жања компакт-дискiге аќпарат лазерлiк сєулелердiњ кµмегiмен дискi бетiне микроскопиялыќ ойыќ жол т‰сiру арќылы жазылады жєне лазерлiк сєулелердiњ кµмегiмен аќпаратты оќу ж‰зеге асырылады.

Компакт-дискiден аќпаратты оќу кезiнде CD-ROM (Compact-Disk- Read Only Memory) дискiж‰ргiзушiнiњ микропроцессорынан алынѓан б±йрыќтар бойынша лазерлiк сєулелер ойыќ жолдарѓа кiшкене б±рыш жасау арќылы т‰седi де, дискiнiњ ќорѓаѓыш ќабатынан µтiп, шаѓылдырѓыш айнаѓа т‰седi. Онан єрi шаѓылдырѓыш айнадан шаѓылып, шашыратќыш линза арќылы фотодетекторѓа келiп т‰седi. Дискiге мєлiмет жазу кезiнде пайда болѓан ойыќ жолѓа т‰скен лазерлiк сєуле ыѓысады да фотодетекторѓа т‰спей ќалады. Фотодетектор осы кезде импульстi тiркейдi де, дискi айналысќа т‰сiп, лазерлiк сєулелер дискiнiњ ‰ст‰њгi ќабатына орын ауыстырады. Фотодетектор жарыќ µзгерiсiн екiлiк сигналѓа айналдырады. Лазер сєулесi ойыќќа т‰ссе, фотодетектор екiлiк нµлдi тiркейдi, ал жолдыњ тегiс бетiне т‰ссе бiрдi тiркейдi. Сандыќ аќпарат компакт-дискiден осы принцип бойынша оќылады.

CD-ROM дискi ж‰ргiзушiсiнiњ ж±мыс µнiмдiлiгi мєлiмет жiберу жылдамдыѓы мен мєлiметке ќол жеткiзу уаќыты арќылы сипатталады. Дискi ж‰ргiзушiнiњ ж±мыс µнiмдiлiгiн арттыру ‰шiн оларды ќосымша буферлiк жадымен жабдыќтау (512, 1024 Кб) ќолѓа алынѓан. Буферлiк жады дискiден оќылѓан мєлiметтi азѓана уаќытќа саќтап, процессорѓа жiберу ‰шiн ќолданылады. М±ндай буферлiк жады дискi ж‰ргiзушiге мєлiметтердi процессорѓа топтап жiберуге м‰мкiндiк бередi.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Дискіжүргізушілердің жұмыс ұстанымы қандай технологияға негізделген?
   
2. 
   Фотодетектор дегеніміз не?
   
3. 
   Дискіжүргізушінің жұмыс өнімділігі қалай сипатталады?