Білім беруді дамыту орталығЫ

Сабақ 4-5 
 
Ньютонның үшінші заңы. Инерциялық санақ жүйесінде екі дене біріне-бірі түзу 
бойымен, модулі бойынша тең және бағыты жөнінен қарама-қарсы бағытталған, 
табиғаттары бірдей күштерімен әсер етеді. 𝐹 = −𝐹 
Ньютонның үшінші заңы-Әрекет етуші күшке әрқашан тең қарсы әрекет етуші күш 
бар болады. Басқаша айтқанда, денелердің бір-біріне әрекет етуші күштері модулі 
бойынша өзара тең және бағыттары қарама-қарсы: 
Өзара әсерлесудің гравитациялық, электромагниттік, күшті және әлсіз өзара әсерлесу 
деп аталатын түрлері бар. 
Гравитациялық (тартылу) күш бүкіләлемдік тартылыс заң бойынша тартылатын екі 
дененің массаларына тура пропорционал, олардың ара қашықтығының квадратына кері 
пропорционал және осы денелер арқылы өтетін түзудің бойымен бағытталған. 
мұндағы G-гравитациялық тұрақты. Әрқайсысының массалары m
1
=m
2
=1кг 
центрлерінің бір-бірімен қашықтығы 1м болатын екі дене өзара F=6,67*10
-11
Н-ға тең 
күшпен тартылады. Тартылыс күші өзара әсерлесуші денелердің орналасуына,яғни 
олардың координаттарына тәуелді. Масса әр түрлі екі заңда: Ньютонның екінші заңында 
және бүкіл әлемдік тартылыс заңында қатысады. Бірінші жағдайда ол дененің инерттілік 
қасиетін, ал екіншісінде гравитациялық қасиетін, яғни денелердің бірін-бірі тарту қасиетін 
сипаттайды.
Сэр Исаак Ньютонның
 физика саласындағы жаңашыл жұмысы алғаш рет 1687 жылы 
«The Principia» деп аталатын «Табиғат философиясының математикалық қағидалары» 
кітабында жарық көрді. Онда ол гравитация және қозғалыс туралы теориялар туралы 
баяндады. Оның физикалық 
заңы ауырлық күшінің
объектісі басқа объектіні олардың 
біріккен массасына тікелей пропорционалды түрде тартатындығын және олардың
9 

жүктеу/скачать 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: