Білім беруді дамыту орталығЫ

Сабақ 2 
 Тақырыбы: Нүктенің, қатты дененің кинематикасы 
Мақсаты: 1.Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигін пайдалана отырып, теңүдемелі 
қозғалыс кезіндегі орын ауыстыру формуласын қорытып шығару; 
2. Сандық және графиктік есептерді шығаруда кинематика теңдеулерін қолдану 
Берілген уақыт мезетіндегі нүктенің лездік жылдамдығы траекторияға жүргізілген 
жанама бойымен бағытталады. Түзу сызықты бірқалыпты қозғалыс деп нүкте бірдей 
уақыт аралықтарында бірдей орын ауыстырулар жасайтын қозғалысты айтады.
Тангенциал үдеу жырадлдамдықтың шама жағынан өзгеруін, нормаль үдеу жылдамдық 
бағытының өзгеруін сипаттайды. 𝜏 ,n жанама мен нормальдың бірлік векторлары, R-
траекторияның берілген нүктедегі қисықтық радиусы. Жылдамдығы кез келген тең уакыт 
аралықтарында бірдей өзгеретін қозғалысты бірқалыпты үдемелі қозғалыс деп атайды. 
Егер қозғалыста а=const және бастапқы радиус-вектор мен бастапқы жылдамдық белгілі 
болса, онда механиканың негізгі есебі мына тізбек бойынша орындалады.
Енді 
0

бастапқы жылдамдығы нөлге тең, ал үдеу оң таңбалы болсын. Мұндай қозғалыс 
кезіндегі жылдамдық формуласы: 
.
t
a
x
õ


Мұндай қозғалыстың графигі 
Бұрыштық жылдамдық векторының модулі d
𝜑/𝑑𝑡 -ға тең. Тұрақты бұрыштық 
жылдамдықпен айналатын қозғалысты бірқалыпты деп атаймыз, бұл жағдайда 𝜔=𝜑/t. 
Бұрыштық жылдамдықтың бағытына осы вектордың ұшынан қарағанда, дене сағат 
тіліне қарсы бағытта айналатындай бағыт алынған. Қатты дене бұрыштық жылдамдықпен 
айналған кезде дененің қозғалмайтын осьтен R қашықтықтағы А нүктесінің сызықтық 
жылдамдығы мынаған тең: 
𝜗 = 𝜔r sin𝛼=𝜔𝑅. 
Тұрақты бұрыштық жылдамдықпен (
𝜔 = const) айналысты бірқалыпты дейміз. 
Бұрыштық үдеу (𝜀,рад/с
2
)-векторлық шама, ол бұрыштық жылдамдықтан уақыт бойынша 
алынған туындыға тең: 
𝜀=lim
∆𝜔
∆𝘵
𝜀 векторлық бағыты d𝜔 векторымен бағыттас. Айналып тұрған дененің сызықтық үдеуі 
мынаған тең: 
a=
𝑑𝜗
𝑑𝑡
7 

жүктеу/скачать 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: