Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Аққошқарова Қ. «Физика эксперименттік есептер »
2. Ж.Абдуллаев, «Жалпы физика курсы», Алматы, Ана тілі, 1991.
3. Б.Арызханов, «Физика курсы», Алматы, Мектеп, 1988.
4. Б.Ғ.Ахметова, Ә.Х.Әбділдаев, «Физика», Алматы, Мектеп, 1987.
5. «Шың» кітабы, «Репетитор» журналдары.
Гравитациялық (тартылу) күш бүкіләлемдік тартылыс заң бойынша тартылатын екі дененің массаларына тура пропорционал, олардың ара қашықтығының квадратына кері пропорционал және осы денелер арқылы өтетін түзудің бойымен бағытталған.
Радиусы Жер радиусымен шамалас дөңгелек орбита бойымен айнала қозғалу үшін дене белгілі бір ??????1 жылдамдыққа ие болуға тиіс. Ньютонның екінші заңы бойынша ??????1=,????????????.=8*103м/с
Демек, бірінші ғарыштық жылдамдық деп, радиусы Жер радиусымен шамалас дөңгелек орбита бойымен Жерді айнала қозғалу үшін қажет жылдамдықты айтады.
Екінші ғарыштық жылдамдық деп, Жердің тарту күші әсерінен шығып кету үшін
??????1=,2????????????.=11*103м/с
Күштердің әсерінен дене деформацияланады, яғни оның өлшемі мен формасы өзгереді. Егер күштердің әсері тоқталғаннан кейін дене алғашқы өлшемі мен формасына қайтып келетін болса, онда деформация серпімді деформация деп аталады. Дененің серпімді дефо...
Дененің бастапқы жылдамдығы нөлге тең немесе денеге түсірілген айнымалы серпімділік күшіне параллель бағытталғанда, дене тербелмелі қозғалыста болады,ал серпімділік күші дене қозғалысының бастапқы жылдамдығына перпендикуляр бағытталса, ол күш ден...
Қатты денелер бірінің бетімен бірі қозғалғанда олардың арасында пайда болатын үйкелісті құрғақ үйкеліс деп атайды, ол тыныштық және сырғанау үйкелістеріне бөлінеді.
Кедергі күші дене газ немесе сұйықта қозғалған кезде пайда болады, ол дененің ортаға қатысты жылдамдығына пропорционал, ал бағыты қозғалыс бағытына қарама-қарсы: Fk=????????????, мұндағы ??????-кедергі коэффициенті, ол дененің өлшемі мен формасына, оның бетінің ...
Материалдық нүктенің импульсі (Р, кг*м/с) деп массаның жылдамдыққа (m??????),ал күш импульсі деп күштің уақытқа көбейтіндісі (Ft) тең векторлық шамаларды айтады: F=ma=d(m??????)/dt=dP/dt
Демек, уакыт бойынша алынған материалдық нүкте импульсінің туындысы нүктеге әсер ететін барлық күштердің тең әсерлі күшіне тең t уақыт аралығындағы импульстің өсімшесі мынаған тең:
∆Р=P2-P1=Fdt
Егер F=const болса, онда P=F*t. Жүйенің импульсі оны құрайтын бөлшектердің импульстерінің векторлық қосындысы тең:
Р=P1+P2+....=Рі.
Ішкі күштер деп берілген денеге жүйенің қалған денелері әсер етуін, ал сыртқы күштер деп жүйеге енбейтін денелердің әсерін айтамыз. Егер жүйеге сыртқы күштер әсер етпесе, онда тұйық жүйе деп аталады.
Уақыт бойынша алынған жүйе импульсінің туындысы жүйеге әсер ететін барлық сыртқы күштердің векторлық қосындысына тең
Импульстің сақталу заңы: тұйық жүйенің импульсі, осы жүйедегі нүктелердің өзара әсерлесуі кезінде тұрақты болып калады.
