Биофизика курсы
Микроскопияның арнайы түрлері
жүктеу/скачать 186,5 Kb.
|
11. Көру биофизикасы. Биологиялық объектілерді микроскопия және поляризациялаудың арнайы әдістері.
| Микроскопияның арнайы түрлері.
- Стереоскопиялық бинокульды микроскоп объектінің үш өлшемді кескінін алу үшін пайдаланылады. Ол екі жеке микроскопиялық жүйеден тұрады, оның үлкейтілуі 100-ге дейін, ол хирургиялық операцияларда пайдаланылады. - Поляризациялық микроскоп. Жарық поляризациясы-жарықты электромагниттік толқын ретінде сипаттайтын құбылыстың бірі. Егер электр кернеулігі векторының электромагниттік толқындағы тербелісі бір жазықтықта болса, онда мұндай толқын жазық-поляризацияланған деп аталады. Толқынның таралу бағытынан өтетін жазықтық және осындай жазық-поляризацияланған электромагниттік электр кернеулігі векторы тербелісінің бағыты жарық толқынындағы поляризация жазықтығы немесе тербеліс жазықтығы деп аталады. Кейбір заттар (мысалы, турмалин) өзіне түскен табиғи жарықтың тек қандай да бір құраушысын өткізетін қасиетке ие. Осындай заттар-жүйелер (поляроид қабаттары, поляризациялық және екі рет сындырғыш призмалар және т.б.) поляризаторлар деп аталады. Егер поляризатордан шығатын сәуленің жолына екінші поляризаторды қойсақ, анализатор деп аталатын, онда жарық толқынының электр кернеулігі векторының тербеліс амплитудасы ұқсас жүйенің шығысында, екі поляризатордың (поляризатор және анализатор) поляризация жазықтықтарының бағыттарының арасындағы бұрышқа тәуелді болады. Е және Н векторлары белгілі бір жазықтықта жататын электромагниттік толқындарды жазық поляризацияланған деп атайды. Электромагниттік толқынның таралу бағытындағы электр векторы Е – нің бойында жататын жазықтық поляризация жазықтығы деп аталады. Жарық қарқындылығы тербеліс амплитудасының квадратына пропорционал болады: I = I0 cos2, мұндағы I0 — анализаторға түсетін жазық поляризацияланған жарықтың қарқындылығы ; I - анализатордан шыққан жарықтың қарқынылығы, -поляризацияланған жарықтың поляризация жазықтығы мен анализатордың негізгі жазықтығы арасындағы бұрыш. Бұл теңдеу Малюс заңын өрнектейді. Поляризациялық микроскоп микрообъектілердің поляризацияланған жарықпен өзара әсерін оқып үйрену үшін қолданылады. Онда оптикалық рұқсат етудің шегінің сыртындағы объектілерді көруге (бұлшықет ұлпасы) болады. Оптикалық микроскоптан ерекшелігі конденсор алдында поляризатор, ал тубустаға объектив пен окулярдың аралығында анализатор орналасады. Объект поляризациялық жарықпен жарықтандырады да анализатормен көреді. Егер поляризатор мен анализатор перпендикуляр орналасса, онда көру өрісі қараңғы болады. Поляризатор мен анализатордың поляризация жазықтықтарының бағыты өзара перпендикуляр болған жағдайда мұндай жүйеден жарық өтпейді. Егер поляризатор мен анализатордың ортасына (поляризация жазықтықтары өзара перпендикуляр) оптикалық белсенді заттың ерітіндісі бар ыдысты орналастырсақ, онда көру өрісі жарықталады. Қайтадан толық қараңғыланған көру өрісін алу үшін, ерітіндісі бар кюветадан өткенде жарықтың поляризация жазықтығының α бұрылу бұрышында анализаторды бұру қажет. Заттың меншікті айналуын және кюветаның ұзындығын біле отырып ерітіндінің концентрациясын анықтауға болады: - Люминесценттік микроскоп ультракүлгін немесе көк жарықпен үлгіні жарықтандырады. Бұл жарықты жұта отырып үлгі люминесценцияның көрінетін жарығын шығарады. бұл микроскоп медицинада диагностика үшін пайдаланылады. - Интерференциялық микроскопты интерференция құбылысын пайдаланылады. Микроскопқа түсетін әрбір сәуле қосарланады. Один из полученных лучей направляется сквозь наблюдаемую частицу, а второй мимо неё ( по дополнительной оптической ветви микроскопа). Микроскоптың окулярлық бөлігінде екі сәуле қосылады да, өзара интерференциаланады. Сонда тірі объектілердің зерттеудегі өте пайдалы ақпараттарды алуға болатын боялған кескіндер алынады. жүктеу/скачать 186,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|