Биохимия кафедрасы
жүктеу/скачать 1,68 Mb. Pdf көрінісі
|
|
12. В 12 витамині (кобаламин, антианемиялық витамин), химиялық табиғаты, биологиялық маңызы, авитаминоздары, табиғатта таралуы, тәуліктік қажеттілігі. Химиялық табиғаты. В 12 витамині басқа витаминдерден құрылысының күрделілігімен және молекуласында металл ионы – кобальттың болуымен ерекшеленеді. Кобальт порфиринтәрізді (коррин ядросы деп аталады) структураның құрамындағы 4 азот атомымен және 5,6-диметилбензимидазолдағы азот атомымен координациялық байланыс арқылы байланысқан. Биологиялық ролі. Осы уақытқа дейін В 12 витамині арқылы реттелетін 15 шақты реакция белгілі, солардың тек екеуі сүтқоректілердің жасушаларында жүреді: Метил В 12 - гомоцистеиннен метиониннің түзілуіне қатысатын кофермент. Сонымен қатар метил В 12 ДНҚ мен РНҚ-ң алғы заты – нуклеотидтер синтезіне қажет фоль қышқылының қатысуымен жүретін үрдістерге жағдай жасайды. -Дезоксиаденозилкобаламин коферменті ретінде тақ санды көміртек атомы бар май қышқылдарының және тармақталған тізбекті амин қышқылдарының метаболизміне қатысады. Авитаминозы. Жануарлар тіндерінде В 12 витаминінің жеткіліксіздігі Каслдың ішкі факторының синтезінің бұзылуымен байланысты. Касл факторы асқазанның кілегей қабатында түзіледі, химиялық табиғаты жағынан гликопротеин, кальций иондарының қатысуымен В 12 витаминімен байланысып, оның ішекке сіңірілуіне әсер етеді. Авитаминозының негізгі белгісі: моноцитарлық (мегалобласттық) анемия. Бұл аурудың негізгі белгілері: қанда үлкен эритроциттердің болуы, эритроциттер санының азаюы, гемоглобин концентрациясының төмендеуі. Қан жасушаларының бұзылуы ең алдымен қан жасау жүйесінің тез бөлінетін жасушаларындағы нуклеин қышқылдарының алмасуының, соның ішінде ДНҚ синтезінің бұзылуымен байланысты. В 12 витаминінің авитаминозына жүйке жүйесіндегі бұзылыстар тән, бұл тақ санды көміртек атомы бар май қышқылдары ыдыраған кезде жиналған метилмалонил қышқылының улылығымен, тармақталған амин қышқылы жиналуымен түсіндіруге болады. Табиғатта таралуы. В 12 витаминін жануарлар да, өсімдіктер де синтездей алмайды. Бұл – микроорганизмдер: бактериялар, актиномицеттер және көкжасыл балдырлар синтездейтін бірден-бір витамин. Жануарлардың тіндерінде бауыр мен бүйрек В 12 витаминіне бай. |