«Биология» пәнінен тоқсандық жиынтық бағалауға арналған спецификация 10- сынып
жүктеу/скачать 2,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат 1(а) B 1 1(b) Тамақты оның иісімен бірге қабылдағанда дәм сезімі пайда болады. Қыртыстың дәм сезім аймағы зақымданған кезде, дәм сезу рецепторлары суда еріген заттың дәмін сезбейді. Сілекеймен немесе дәм сезу сұйықтығымен араласпаған құрғақ тамақтың дәмі сезілмейді. Тілдің әртүрлі бөліктерінде орналасқан рецепторлардан жүйке талшықтары қозуды мидың бөлігіне өткізе алмайды. 2 2 Сұр зат қимыл қозғалыс және аралық нейрондарды құрайды.Ақ зат май қабығымен миелинмен қапталған.Алдыңғы тамыршалары қимыл қозғалыс,артқы тамыршалары сезімтал талшықтарды құрайды. 1 Барлық жауапқа бір Балл беріледі. 3(a) 1 Сызықты толық бағдарша арқылы көрсетуі қажет. Бір Балл беріледі. 3(b) Біріншісі — тітіркендіргішке рефлекс доғасының жолымен жауап беру, яғни рефлексті , ал екіншісі — алшақ аймақтан жұлынға келген қозуды тек езі қабылдап қоймай, оларды миға жөне мидан қайтып алшақ аймақтағы мүшелерге өткізіп беру, яғни өткізгіштік қызметі бар. 1 4(а) 1.пресинаптикалық мембрана 2.синаптикалық саңылау 3. везикула 1 3 дұрыс жауапқа 1 Балл 4(b) Митохондрия пресинаптикалық нейронда орналасқан,өте көп кездеседі, себебі жүйке импульсінің берілуіне АТФ қажет. 2 5 1 1 6 Пачини денешігі қысымға жауап береді. 1 7 Бұлшықеттердің жиырылуы –оның сакромерлерінің қысқаруынан туады. Ол актиндік, миозиндік жіпшелердің бойымен М- пластинкасына бағытталып қозғалады. Ал актиндік жіпшелердің қозғалуы негізгі миофибрил белоктарының – миозиннің, актиннің, тропомиозиннің және тропониннің өзара әрекеттесуі 3 Үш дұрыс жауапқа бір Балл беріледі. 42 нәтижесінде іске асады. Саркомердің қысқаруы АТФ - тың гидролизі және Са² + қатысуымен жүреді. Нервтік импульс деполяризация → Са² + → тропонин → тропомиозин → актин → миозин →актомиозин → Са² ыдырауы Са² + АТФ- аза → эндоплазмалық ретикулум. Нервтік импульс мембрананың деполяризациясын туғызып Са² + эндоплазмалық ретикулумнан босап шығуына жағдай жасайды. Са² + тропонинмен байланысып оның конформациясын өзгертеді, бұл өзгеріс әрі қарай торпомиозинге және актинге жетеді. Миозинмен актин әрекеттесіп, АТФ гидролизге ұшырайды. Сонан соң Са² + босайды, тропомиозин актиннің миозинмен байланысуын тежейді. Соның арқасында бұлшықеттің жиырылуы тоқтап, қайтадан орнына келеді. Са² + цитоплазмадан қайтадан эндоплазмалық ретикулумге енуі АТФ- аза насосы арқылы іске асады. 8 А.Жылдам жиырылатын бұлшықет Саркоплазматикалық ретикулум жақсы дамыған. Митохондрия аз. В. Баяу жиырылатын бұлшықет Саркоплазматикалық ретикулум нашар дамыған Митохондрия көп. 1 Екі толық жауапқа бір Балл беріледі. 9 1 10 (a) A 1 |