3.1.1.1.  Антибиотиктерді  алу  технологиялары

3.1.1.1. 
Антибиотиктерді  алу  технологиялары
Өнеркәсіптік жолымен  медицинада,  ветеринарияда,  ауыл  ша- 
руашылығында  және  ғылыми  зерттеулерде  кеңінен  қолданыла- 
тын  антибиотиктерді алады. 
Антибиотиктер
 -  микроорганизм- 
дерді  таңдамалы  зақымдайтын  немесе  жоятын  эсер  көрсететін, 
табиғи биологиялық, химиялық қосылыс болып табылады. «Анти­
биотик» терминін  1889 жылы А.  Вьюимен, ал  1942 ж.  3.  Ваксман 
ұсынды.  Микроорганизмдерде  антибиотиктер  түзілетін  процесс 
антибиоз  деп  аталады.  Антибиоз  процесін  қолданбалы  пайдала- 
ну мүмкіндігі туралы идеяны Л. Пастер мен П. Мечников ұсынды. 
А. Флеминг антибиоз үдерісін зерттеп  1928 ж. 
Репісііііит поіаіит 
зең саңырауқүлақ колониясынан стафилококтьщ өсуіне эсер ететін 
пенициллинді анықтады. Пенициллин, стафилококк, стрептококк, 
пневмококк,  гонококк  және  күл  ауруы  таяқшаларының өсуін те- 
жейді,  бірақ 
Е.соіі
 мен  іш сүзегі таяқшаларына эсер  етпейді.  Пе­
нициллин  -   кең  қолданбалы  пайдаланатын  бірінші  антибиотик 
болды. 
, 
- 
НЙ|  . 
.
Микроб текті  антибиотиктер тагам  өнеркәсібінде  қолданыла- 
ды және инфекциялық ауруларды емдеуде қажет.  Кейбір антиби­
отиктер  тамақ  өнеркәсібінде  тез  бүзылатын  өнімдерге  консер­
вант  ретінде  қолдынылады.  Антибиотиктердің  түзушілері  саңы- 
рауқүлақтар,  эубактериялар,  актиномицеттер  және  баска  микро­
организмдер.  Кейбір  микроорганизмдер  антибиотиктердіц  көп 
түрлерін синтездейді, мысалы филаметозды сацырауқүлақтардыц 
6
 туысы антибиотиктердің 
10 0 0
 шамасындай түрін, соныц ішінде 
пеницилин мен цефалоспориндер, ал актиномицеттердің 
3
 туысы 
3000  түрін  синтездейді.  Актиномицеттердің  ішінен  антибиотик- 
тердің  қорына  ең  жоғары  салымы 
Зігеріотусез
 
микроорганизм-
дердіц,  мысалы  актиномицеттердің 
5.%гІ8еш
 
түрі  50-ден  астам 
антибиотиктерді  синтездейді.
Ғалымдар көптеген микроорганизмдердің ішінде антибиотик- 
терді  синтездейтін  микроорганизмдерді  табу  үшін  сүрыптау  жү- 
мыстарын  үнемі  жүргізеді.  Нәтижесінде жыл  сайын 
1
00-200-дей 
жаңа  антибиотиктерді  ашады.  Жаңа  антибиотиктерді  іздеп  табу 
қажеттілігініц  себептері:  белгілі  антибиотиктермен  емделмейтін 
аурулар бар;  жыл сайын белгілі антибиотиктерге түрақты микро- 
организмдердіц  түрлері,  штамдары  көбейеді.
Антибиотиктерге  ең  бай  көзі  ретінде  өмір  сүретін  организм- 
дер  топырақта  кездеседі.  Медицина  практикасында  қолданыла-
64

тын  антибиотиктер  актиномицеттермен  (сәулелі  саңырауқүлақ- 
тар;,  зеңді  саңырауқұлақгармен,  сонымен  қатар  кейбір  бактерия- 
лармен өндіріледі. Бұл топтың препараттарына синтетикалық ана- 
логтар мен табиғи антибиотиктердің туындылары да жатады. Жаңа 
антибиотиктердің  тобына  жартылай  синтетикалық  және  химия- 
лык, гендік-инженерлік модификацияға үшыраған табиғи антиби­
отиктер  кіреді.  Антибиотиктерді  зерттеу  антибиотикке  тұрақты 
микроорганизмдердің  және  антибиотикке  тәуелді  штамдардың 
пайда  болатынын  анықтады.  Сонымен  қатар,  антибиотиктерді 
ретсіз  пайдалану  адамдарда және  жануарларда  кандидомикозды, 
стафило-  және  стрептококкты  аурулардың  пайда  болуына  және 
ас  қорытудың  бұзылуына  алып  келеді.  Осы  мәліметтерге  орай, 
антибиотиктерді қолданудан шығару туралы пікірлер туды. Бірақ,
қазірп  таңда 
антиоиотиктерді  алмастыратын  ешқандаи  дәршік 
препарат  жоқ.
Көбіне  бактерияларға  эсер  ететін  антибиотиктер  келесі  топ- 
тар түрінде ұсынылған:
• құрылымында 
/3
 
-лактамды сақинасы бар антибиотиктер 
(пе- 
нициллиндер,  цефалоспориндер,  карбапенемдер,  монобактам-
дар);
•
  макролидтер -   кұрьілымында  макроциклдік лактонды  сақи- 
насы  бар  антибиотиктер  (
эритромицин
)  және  азалидтер  (
азит-
ромицин)',
•
  тетрациклиндер  -   қүрылымдык  негізі  4-конденсациялық  6 
мүшелі циклдан түратын антибиотиктер (
тетрациклин, окситет- 
рациклин,  жартылай  синтетикалық — миноциклин,  метациклин 
және т.б.у
.;
• диоксиамино-фенилпропан туындысы -  хлорамфеникол 
(ле- 
вомицетин,  синтомицин)',
•  аминогликозидтер  -   молекуласында  амин  қантгары  бар  ан­
тибиотиктер  (
стрептомицин,  неомицин,  канамицин,  гентамицин 
және т.б
.);
•  циклдік  полипептидтер  тобының  антибиотиктері  (
полимик
- 
синдер В, 
Е, 
М
 );
•  линкозамидтер  (
линкомицин,  клиндамицин және т.б.);
•  гликопептидтер  (
ванкомицин,  бацитрацин.  ристомицин)\
•  полиен  антибиотиктер  жөне  рифамициндер  (нистатин,  ам- 
фотерицин  В,  рифамицин,  рифампицин,  рифак);
Антибиотиктер әсеріне байланысты  екі топқа бөлінеді:  бакте- 
рицидтік  және  бактериостатикалық.  Бактерицидтік  антибиотик-
5-559
65

тер  микроорганизмнің  өлуіне  әкеледі.  Бактерияларға  қарсы  бак- 
терицидтік  антибиотиктердің  тобына  жатады:  (3-лактамды  анти- 
биотиктер (пенициллиндер,  цефалоспориндер,  монобактамдар,  в- 
лактамазалардың  тежегіштері),  аминогликозидтер  (гентамицин, 
амикацин).  Бактериостатикалық  антибиотиктер  микроорганизм- 
дердің  ұрпақтануын тежейді,  әсері  белгілі  бір  микробтың түріне 
ғана  бағытталған.  Бактериостатикалық  антибиотиктердің  тобы­
на: макролидтер, тетрациклин тобы, левомицитин тобы, линкоми- 
цин және т.б.  жатады.
Эсер ететін спектрі бойынша антибиотиктер 3 топқа бөлінеді:
•  тек  қана  грам  оң  бактериялардың  өсуін  тежейтін  антибио­
тиктер;
• тек қана грам теріс бактериялардың өсуін тежейтін антибио­
тиктер; 
• 
' 
, I 
V-  ■
'
•  кең  спекторлы  антибиотиктер  -   грам  оң  және  грам  теріс 
бактериялардың  өсуін  тежейтін  антибиотиктер;
Антибиотиктердің 
эсер  ету молекулярлъщ механизмі  бойын­
ша
 
мынадай топтарға бөлінеді:
•  бактерияның  жасуша  қабығына  эсер  ететін  антибиотиктер 
(
пенициллиндер,  цефалоспориндер)',
•  ақуыз  синтезін  бүзатын  антибиотиктер  (
тетрациклиндер, 
левомицитин,  аминогликозидтер  және  т.б.);
•  генетикалық  кодтың тәртібін  бүзатын  антибиотиктер;
• нуклеин қышқылының синтезін бүзатын антибиотиктер (мы­
салы, 
рифампицин
);
цитоплазмалық
(мысалы, 
полимиксиндер)
тү
алып
алмастырып
ру  қажет.  Ш   үшін  антибиотиктердщ  продуценті  болып  табыла- 
тын  микроорганизмдерді  табу  к ер ек ^І 
нтибиотик-продуцент- 
терді табудың негізгі кезеңдері:
-
  топырақтан  микроб  антагонистерді  анықтау;
— антагонистік спектрін және белсенділігін  анықтау;
продуценттерін
тазалау
физикалық-химиялық  және  фармакологиялық  қасиеттерін
анықтау;
терапевтикалық
66

Өнеркәсіпте  антибиотиктерді  алу  үшін  мынадай  әдістер  пай­
даланады: микробиологиялық биосинтез, жартылай синтетикалық 
әдіс (микробиологиялық синтезді химиялық реакциялармен бірік- 
тіргенде  пайда  болған  әдіс),  мутасинтез  (индуцирленген  мутаге­
нез), гендік инженерия әдісі.
Микробиологияльщ  биосинтез 
—
  бүл  микроорганизмдердің 
қатысуымен  ферментация  үдерісі  арқылы  антибиотиктерді  алу. 
Микроорганизмдердің тіршілік  әрекеті  кезінде  антибиотиктердің 
синтезі  ерекше  ферменттердің  қатысуымен,  ферментация  үдері- 
сінің нәтижесінде іске асырылады. Антибиотиктердің микробтық 
жасушаларынын  өсуі,  дамуы  негізгі  үдерістерге  қажетті  заттар 
емес,  сондықтан  екінші  реттік  метаболиттер деп  атайтын  алмасу 
өнімдерінің  тобына  жатады.  Микроорганизмдердің  (антибиотик- 
продуценттері) даму үдерісінің ережесі  бойынша екі кезеңдік си- 
паты бар.  Бірінші даму кезеңі1  
трофофаза
  немесе өсудің теңде- 
стіру  кезеңі  -   антибиотик  продуцентінің  дақылында  биомасса 
мөлшерінің  көбеюімен  сипатталады.  Ол  негізгі  субстрат  компо- 
ненттерін  (көміртегі,  азот,  фосфор  және  т.б.  көздері)  қолдану 
арқылы жүреді. Ортаның рН көрсеткіші төмендетіледі, нәтижесін- 
де  қышқыл  заттар  түзіледі.  Екінші  кезеңі  — 
идиофаза  —
  өсудің 
теңдестіру  емес  кезеңі,  барлық  биомасса  мөлшерінің  төмендеуі- 
мен сипатталады. Екінші кезең кезінде микроорганизмдердің өсуі 
байқалады  және  жаңа  жасушалар  түзіледі,  бірақ  дақылда  жалпы 
биомасса  мөлшерін  төмендетуге  әкелетін  автолитикалық  үдеріс- 
тердің  басым  болуы  көрініс  береді.  Орта  зат  алмасу  өнімдеріне 
және жасушаның автолиз өнімдеріне байланысты түседі, рН мәні 
өседі,  антибиотиктің биосинтез процесі  қарқынды болады.  Анти- 
биотиктерді дайьшдау  аяқталған  сон,  оларды тест-штамдарға қа- 
рым-қатынас  белсенділігін  тексереді.
Шығарьшатын  антибиотиктердің  көп  бөлігін  пенициллиндер, 
гентамицин,  цефалоспориндер,  тетрациклиндер,  стрептомицин- 
дер  және т.б.  қүрайды.  Антибиотиктердің  өнеркәсіптік  өндірісін 
пенициллин және гентамицин сульфатының мысалында қарасты- 
рамыз. 
Пенициллин
 
-  
Репісііііит  поіаіит
  көгеру  саңырауқүлақ- 
тардыц  микробиосинтезбен  алынатын  антибиотик.  Пенициллин 
синтезі  үшін  алғы  заттары  ретінде  І-а-амидоадипин  қышқылы, 
£-цистеин және Х-валин  қызмет  атқарады.
І-а-амидоадипин қышкылы, 
Ь
-цистеин және £-валин өзара әре- 
кеттеседі де,  үшпептид түзіледі.  Реакцияның өнімі А/-синтазаның 
қатысуымен  тотықтырғыш  конденсация  реакция  нәтижесінде  /V-
67

СбН5СН2-СО-ІЧН
Бензилпенициллин 
( С
  пенициллин)
18-сурет.
  Бензилпенициллин  антибиотиктің  формуласы
изопенициллинге  айналады.  Бұл  реакция  барысында  молекула 
қүрамында  (3-лактам және тиазолин  сақиналары тұйықталынады. 
ТУ-изопенициллин пенициллинацилаза ферментінін әсерінен 
6
-ами- 
нопенициллан қышқыльша дейін гидролизденеді.  Биосинтез про- 
цесінің келесі сатысында 
6
-аминопенициллан қышқылы фенилсі- 
рке  қышқылымен  әрекеттеседі,  реакцияньщ  өнімі  -  бензилпени­
циллин немесе О пеницилин 
{18-сурет).
Антибиотиктердің түзілетін мөлшері  микроорганизм өмірінің 
ақырғы кезеңінде оган керек мөлшерінен әлдеқайда жоғары. Сон- 
дықтан  антибиотиктің  артық  мөлшері  ортага  бөлініп  шыгады. 
Антибиотиктердің  синтезі  микроорганизм  штамм-продуцентері 
өсу үшін пайдаланатын ортаның күрамымен реттеледі. Сондықтан 
антибиотиктің  шығымын  белгілейтін  негізгі  фактор  — қоректік 
ортаның құрамы,  оптималды құрамы  болғанда шығымы  жоғары- 
лайды.  Мысалы, 
С
  цефалоспорин  өндірісте  көміртек  атомьшьщ 
көзі ретінде сахарозаны пайдаланады. Сахарозаны глюкозаға ауыс- 
тырғанда  цефалоспориннің  шығымы  төмендейді.  Мұның  себебі, 
глюкозаны  микроорганизмдер  тез  пайдаланады  да,  микроорга- 
низмдердің жасушалық популяциясының өсу жылдамдығы жоға- 
ры,  ал  сахарозаның  сіңіруі  баяу,  сондықтан  идиофаза  тез  баста- 
лады. Әр антибиотиктің синтезі ерекше ферменттік жүйенің көме- 
гімен  іске  асады.  Биосинтез  үдерісінің  эр  сатысьш  ерекше  фер­
мент катализдейді. Пенициллин биосинтезі кері байланыс принцип 
арқылы Ь-лизинмен реттеледі. Себебі пенициллин мен лизин син­
тез! барысында а-аминоадипин қышқылы аралық зат ретінде түзі- 
леді. Лизин бірінші ферментті, гомоцитратсинтазаны, тежейді де, 
а-аминоадипин қышқылының жетіспеушілігі пайда болады, нәти- 
жесінде  пенициллиннің  шыгымы  төмендейді.  Көптеген  анти- 
биотиктердің алғы заты ретінде алмасу процесінде түзілген бірін- 
ші  реттік  метаболиттер  қызмет  атқарады.  Сондықтан  қоректік 
ортаға  а-аминоадипин  қышқылын  қосса,  ол  пенициллинніц био-
68

синтезін тездетеді  және лизиннің әсері  жойылады.  Қазіргі  күнде 
микробиологиялық  әдістің  барлық  сатылары  — табиғи  пеницил- 
линнің  биосинтезі,  ацилаза  катаггаздейтін  гидролиз  және 
6
-ами- 
нопенициллан  қышқылының  экстракциясы  үздіксіз  технология- 
лык үдеріс түрінде  іске асырылады.
Антибиотиктерге  микроорганизмдердің  төзімділігін  (резис- 
тентілігін) жеңу үшін  микробтық синтез арқылы алынған табиғи 
антибиотиктер ді өзгертеді, ягни антибиотик молекуласыньщ қүры- 
лымына  химиялык  реакция  арқылы  өзгерістер  енгізеді  де,  анти- 
биотиктің жаңа түрін алады.  Өнеркәсіпте пенициллиндер мен це- 
фалоспориндердің  жаңа  түрлерін  микробиологиялық  биосинтез 
бен химиялық синтездің біріктірілген әдісін, ягни 
жартылай син- 
тетикалық әдісті
 қолданып алады. Жартылай синтетикалық пе­
нициллиндер  мен  цефалоспориндер  түрлерінің  айырмашылығы 
бетта-лактамды сақинамен байланысқан бүйірлік тобының түріне 
байланысты (1-кесте). Жартылай синтетикалық пенициллинді алу 
әдісі екі сатыдан қүралады. Бірінші сатысында микробиологиялық 
биосинтез арқылы 
6
-аминопенициллан қышқылын апады.  Екінші 
сатысында 
6
-аминопенициллан  қышқылының  амино  тобының 
ацилдеу реакциясын жүзеге асырады. 
6
-аминопешщиллан қышқ- 
ылына ацил тобын қосып, ациламинопенициллинді, пенициллинің 
туьшдысын алады. Ациламинопенициллин бета-лактамазаның әсе- 
рінен өзінің белсенділігін жогалтпайды  сондықтан бета-лактама- 
за  ферментті  синтездейтін  бактериялар,  мысапы,  стрептококтар, 
қоздыратын  ауруларды  тиімді  емдейді.
1-кесте
Табиги  пенициллиндер және олардың  радикалдары
Радикал
Пенициллин  атауы
Химиялык атауы
Шартгы атауы
с6н5-сн2-
Бензилпенициллин
Пенициллин-0
П-Н0-С6Н5-СН2-
п-Оксибензилпенициллин Пенициллин-Х
СН3-(СН2)5-СН2-
н-Г ептилпенициллин
Пенициллин-К
сн3-сн2-сн=сн-сн2-
2-Пентенилпенициллин
Пенициллин-Ғ
СН3-(СН2)3-СН2-
н-Амилпенициллин
Пенициллингидро-Ғ
69

Ампициллин  молекуласына  бүйірлік  тобы  ретінде  несепнәр 
қалдығын қосқанда уреидопенициллиндер (азоциллин, пиперацил- 
лин)  түзіледі.  Уреидопенициллиндер  бактерицидтік  антибиотик­
тер,  бактерияларының  қабықшасы  арқылы  өтіп  кетеді,  бактерия 
қабықшасының синтезін тежейді, бірақ бета-лактамазаның әсері- 
нен ыдырайды. Жартылай синтетикалық пенициллиндер жаңа қа- 
сиеттерге ие, мысалы, оксациллин, метилциллин, диклоксациллин
ферменттің
спектрі
Микроорганизмдерд
<а препараттарды енгізеді. Мысалы, 
(5
 -лактамаза 
микроорганизмдер  пенициллиндерге,  цефалоспо
риндерге  төзімді.  Пенициллинмен  бірге 
(3
 -лактамазаны  те 
затты енпзгенде антибиотикке микроорганизмніц түрақтыль
немесе  толық  жойылады, 
(3
 -лактамаза  тежегіпг 
реді:  клавулан қышқылы,  сульфбактам,  азобактам
мендеиді
Актиномицеттерден  жартылай  синтетикалық  және  мутасин- 
әдістері арқылы алынатын антибиотикке гентамицин сульфат 
ады.  Антибиотиктердің  негізгі  продуценті  актиномицеттерді 
эу  үшін,  көміртегінің  көзі  болатын  крахмал  немесе  глицерин 
атын синтетикалық қоректік орталарды пайдаланады (мысалы, 
іек, Игл қоректік орталарды). Азоттың көзі ретінде ортаға нит-
орталарда
ал
қүрамы  мен  мөлшерін  анықтайды.  Егер  жаңа  антибиотик 
алдымен  бірінші  реттік  анықтау  және  химиялық  тазалау 
;ді,  оның  улы  және  химия  терапевтикалық  әсерін  әртүрлі 
рдың  қоздырғыштарымен  жараланған  жануарлар  арқылы 
ійды.  Анықталған  антибиотиктердің штамм-продуценттері
і
 әдісімен  бағалы пг 
мутанттарға  талдау
мутантты
ларын (физикалық факторларын), ягни ультракүлгін сәулесі, рен­
тген  сәулесі,  нейтрон  қолдану  арқылы  болады.
Г ентамицин сульфат
 -  аминогликозид тобына жататын анти­
биотик, 
Місготопозрога ригригеа
-дан түзілген грам оң және грам 
теріс  бактериялардыц  өсуін  тежейтін  антибиотик.  Гентамицин 
сульфат антибиотиктің эсер ету механизмі:  төмен  концентрация- 
да микробтық жасушаның рибосоманың 30 
8
 суббөлігімен байла-
ал
70

цияда  цитоплазмалық  мембрананың  өткізгіштігі  мен  тосқауыл 
қызметін  бұзады.  Препарат  негізінен  зәр  шығару  жолдарының, 
ресиираторлы  және  асқазан-ішек  ауруларының  инфекциясына 
әсері  болады.
Қазіргі күнгі гентаминин сульфатты алу өндірісі —
 кезеісті тех- 
нологиялық  сатылы  жүйеден  түрады.  Гентамицин  сульфаттың 
массасы  көлемді  және  ақ түсті  үнтақ күйінде болады.  Өндірістін 
бірінші кезеңі — 
егу материалын дайындау.
 
Өнеркәсіпте гентами- 
циннің  негізгі  дақылы  штамы  ВНИИ-7  К  болып  табылады,  оны 
колбада  агарлы  Гаузе-1  ортада  өсіріледі  (
19-сурет
).
Егу  материалын  дайындау  гентамицинді  алудағы  биотехно- 
логиялық үдірістердің ішіндегі жауапты операциялардың бірі. Егу 
материалының  молшері  мен сапасына дақылдардың биореактор- 
да дамуы,  сондай-ақ гентамициннің биосинтезі  жүзеге  асады.
Екінші генерацияның вегетативтік егу материалын алу
 
үшін 
бірінші  генерацияның  вегетативтік  егу  материалын  қолданады. 
Ол төменгі талаптарға жауап беруі керек:
-   биомассаның  орташа  қоюлығы  сарғылттан  ашық-қызыл 
түсіндей болады,  шайқаған кезде мицелий  флакон қабырғаларьш 
бүркемейді, түбіне шөкпейді және жойылмайды;
-  болған  препаратты микроскопиялық әдіс арқылы қарағанда 
микроколониялар  байқалады,  гифтері  үзын  немесе  орташа үзын- 
дықта, толқынды,  протоплазмасы  базофилды  болады;
•  — басқа  микрофлора  болмайды.
Екінші  генерацияның  вегетативтік  егу  материалдарын  өсіру 
терең  дақылдауға  арналған  егу  биореакторлар да  жүзеге  асады. 
Ол  араластырғышпен,  ауа  бергіш  барбатермен,  қыздыру  және 
салқындату ортасымен жабдықталған. Егу ортасын БИОР-0,1  био- 
реакторында  жүзеге  асырады.
Антибиотиктің  өндірісінің  келесі  кезеңі  -  
гентамицин  био­
синтезі.
 
БИОР-0,25  қондырғыдағы  гентамицин  синтезі  мерзімді 
тереңінен  дақылдау  әдісімен  болады.  Егу  материалын  жалпы 
көлемінің  5-10%  мөлшерін  қүрайтын  ферментті  ортаға  енгізеді. 
Дақылдау 6-7 тәулікке созылады. БИОР-0,25 биореактордағы про- 
дуценттің  дақылдану  тәртібі  мицелий  даму  процесінде  өзгереді. 
Биоректордағы  аэрация  тәртібінің  өзгерісі  сульфидтік  мөлшері 
бойынша  қондырғының  массалмасу  сипаттамасының  есебінен 
жүргізіледі. Биосинтез үдерісіндегі қысым 0,05-0,2 кгс/см
3
 шегінде 
болады.  Дақылдық  сүйықтықтың  көбіктенуі  кезінде  залалсызда- 
нуы  көбік өшіргішті  қосады.
71

I
19-сурет.
  Гентамицин  сульфатының алыну жобасы
72

Дақылдық  суйықтықты  алдын  ала  өңдеу  және  улыпрасузу 
кезеңі.
  Биорекатордағы дақылдық сұйықтықты  қабылдау  қүрыл- 
ғысына енгізеді, араластыру үшін насосты қосып және ақуыздың 
коагуляциясы мен поливалентті метавдарды жою үшін ізінше ре- 
агенттерді  (қымыз  қышкылының  ерітіндісі,  бромидтің  цетилпе- 
ридині) қоса отырып, алдын  ала өңцеу жүмысын жүргізеді.
Улыра  сүзу  процесі  УСФ-1  типті  қондырғыда  жүргізіледі. 
Дақылдық суйықтықтың улыпрасузу
 
кезінде жоғары молекулалы 
қосылысты ерітінділердің концентрация процесі  жүреді.  Сондай- 
ақ  бір  уақытта  оларды  мембрана  арқылы  өткізіп,  томен  молеку­
лалы қосылыстардан арылтуға болады.
Гентамициннің КБ-2 катионитіндегі аммоний формасындагы 
сорбциясы  және десорбциясы  кезеңі.
 
КБ-2  катионитіндегі гента- 
мицинді  алу және  химиялық тазарту үдерісі төмендегіше  жүзеге
заттардың  жуылып  шайылуы,  гентамициннің  десорбциясы.  Ген- 
тамицинніц  сорбциясы  кезінде  оның  нативті  ерітіндісі  жинағыш 
қүрылғыдан  сорғыш  аспап  арқылы  ион  алмастырушы  колоннаға 
төменнен  жогары  қарай  әкелінеді.  Десорбция  колоннасында  хи­
миялык тазарту (
гентамицин тәрізді және боягыш қосылыстар- 
дың  жойылуы
)  кезеңі  және  гентамициннің  десорбциясы  жүзеге 
асырылады.  Қосылыстардың  минорлы  заттардан  жуылып  шайы­
луы 0,043 Н аммиак ерітіндісімен жүргізіледі. Оны катионит қаба- 
тынан  ион  алмастырушы  колоннаға  жоғарыдан  төмен  қарай 
өткізеді.  [К(СОО)-гентамицин-минорлы  қосылыстармен  комп- 
лексі] —> 5№І ОН —» [К(СОО)
5
-гентамицин-минорлы қосылыстьщ 
комплексі]  + [гентамицин тәрізді  минорлы қосылыстар]+\   Гента- 
мициннің десорбциясы 5% аммиак ерітіндісімен жүреді, оны жо- 
ғарыдан төмен  қарай  катиониті  бар  колоннада өткізеді.
Гентамицин концентратының алынуы кезеңі.
 
Алынған гента-
мициннің  элюатын  температурасы  50-55°С  және  қысымы  0,085 
МПа  болатын  ИР-10М  роторлы  буландырғышта  аммиакты  жою 
үшін және гентамицинді  60000-70000 мкг/см
3
 дейін  қүнарланды- 
ру үшін булайды.
Гентамицин концентратын көмір негізімен туссіздендіру және 
оны сульфат формага айналдыру кезеңі.

жүктеу/скачать 16,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: