Біріңді, қазақ, бірің дос көрмесең, істің бəрі бос. Абай

Қатаң диеталарды 

ұмытыңыз

Сіздің ағзаңыз дұрыс жұмыс 

жасау  үшін,  майды  қажет  етеді. 

«Май  –  зиян!»  деген  сенім 

бәріміздің  ойымызда  жатталып 

қалған.  Бірақ  тағам  өндіруші 

компаниялар майсыз тағамдарды 

бірнеше  жылдан  бері  шығарып 

келсе де, артық салмақ мәселесі 

әлі  күнге  дейін  жойылған  жоқ.  

Біздің  ағзамызда  қартаюмен 

күресетін  тестостерон  гормоны 

дұрыс қызмет атқару үшін холес-

терин  мен  майды  қажет  етеді. 

Сонымен қатар, бұндай диеталар 

артық салмақ қосудың бастапқы 

сатысы болып табылады. Артық 

қыламын  деп,  тыртық  қылып 

жүрмеңіз.

Арқа жаттығулары 

көмектеспейді

Сізге  керегі  –  жүрегіңіздің 

жақсы  соғуы  емес  пе?  Бір-

ақ  оған  ұзақ  уақыт  жасала-

тын  арқа  жаттығулары  көмек-

теспейді.  Егер  төзімділік  үшін 

арқаның  бұлшық  еттерін  со-

зып 

жаттығатын 

болсаңыз, 

тоқ татқаныңыз  дұрыс.  Бұл, 

кері сінше, 

ағзаның 

қартаю 

процесін  жеделдетеді.  Осындай 

жаттығуларды  қысқа,  жылдам 

жасалатын, ептілікті қажет ететін 

жаттығулармен  алмастырыңыз. 

Мұнымен  жүректің  қызметін 

жақсарта аласыз.

Жүрек  қан    тамыры  аурула-

рына қатысты негізгі фактілер

–  Жүрек  қан  тамырлары  ау-

руы  әлем  бойынша  өлім  санын 

арттырып, жыл сайын осы ауруға 

шалдығатын  адамдар  қатары 

жылдам өсуде;

–  2008  жылы  жүргізілген 

санақ  бойынша,  жүрек  қан  та-

мырлары  ауруынан  әлемде  17,3 

миллион  адам  қайтыс  болған. 

Бұл  жер  шары  халқының  30%-

ын  құрайды.  7,3  миллион  адам 

ишемиялық 

аурудан, 

және 

6,2  миллион  адам  инсульттің 

нәтижесінде қайтыс болған;

– Бұл ауру көбінесе халқының 

жалақысы аз мемлекеттерде жиі 

кездеседі;

–  Ғалымдардың  болжауын-

ша, 2030 жылы осы аурудан 23,3 

миллион адам көз жұмады;

–  Онымен  табак  өнімдерінен 

бас  тарту,  дұрыс  тамақтану, 

майсыз  тағамдарды  тұтыну, 

физикалық  белсенділікті  артты-

ру, қан қысымын төмендету, диа-

беттен сақтану және липидтердің 

деңгейін  төмендету  арқылы 

күресуге болады;

Жүрек қан тамырлары 

аурулары туралы біле  

     

жүріңіз

Күнделікті тұрмыста аурудың сан-алуан түрін 

кезіктіруге болады. Бірі жазылса, екіншісі айықпас 

дертке айналады. Солардың бірі жүрек қан тамыр-

лары ауры жиі кездеседі. Кезекті материалымызда 

бұл ауру туралы мәлімет беріп, негізгі белгілерін 

анықтауды жөн көрдік.

–  Жыл  сайын  9,4  мил-

лион  өлімнің  16,5%-ына  қан 

қысымының көтерілуі себепші.

Жүрек қан тамырлары ауруы 

дегеніміз не?

Оған  төмендегідей  аурулар 

кіреді:

–  Жүректің  ишемикалық  ау-

руы – жүрек бұлшық етін қанмен 

қамтамасыз  етіп  отыратын  қан 

тасымалдаушы 

тамырлардың 

зақымдалуы;

– Бас қан тамырларының ау-

руы  –  миға  қан  тасымалдайтын 

тамырдың зақымдалуы;

–  Перифериялық  артерия 

ауруы – аяқ пен қолға қан тасы-

малдайтын  қан  тасымалдаушы 

тамырлардың ауруы;

–  Ревмокардит  –  стрептокок 

бактерияларының  ревматикалық 

шабуылының 

нәтижесінде 

жүрек  бұлшық  еті  мен  жүрек 

клапанының зақымдалуы;

–  Туа  біткен  жүрек  ақауы  – 

баланың дүниеге келген шағынан 

жүрегінің деформациялануы;

–  Терең  тамырлардың  тром-

бозы  және  өкпе  эмболиясы  – 

жүрек  пен  өкпеге  жететін  қанды 

тасымалдайтын  аяқ  қан  тамыр-

ларында қанның ұйып қалуы;

Инфаркт пен инсульт, әдетте, 

жүрек  пен  миға  баратын  тамыр-

лар  бітеліп  қалған  кезде  маза-

лайды.

Жүрек 

қан 

тамырлары 

ауруының белгілері қандай?

–  Негізінен  алғашқы  ескертуі 

ретінде  инфаркт  пен  инсуль-

тты  атай  аламыз.  Сондықтан, 

инфарктың 

белгілерін 

талдағанымыз жөн:

– Кеуде жасушалары ауырып, 

жайсыз сезім туады;

–  Қол  мен  сол  жақ  иық  ауы-

рып, шынтақ, жақ немесе арқада 

жағымсыз сезім пайда болады;

– Кейде бет жансызданады;

– Көз көрмей қалуы мүмкін;

– Бұдан өзге науқастың басы 

айналып, дем жетпей, жүрегі ай-

ниды.

Ал  сіз  бұл  ауру  туралы  өзге 

қандай мәліметтер білесіз?

Тіс ауруынан құтылу жолдары

Егер сіздің тісіңіз қақсап, 

маза бермей ауыратын болса, 

бірден дәрігерге көрініңіз. 

Себебі, бұл тіс ауруынан 

құтылудың ең оңай жолы. Алай-

да, өкінішке орай ауру айтып 

келмейді. Ол кей жағдайларда 

ең бір қолайсыз сәттерде 

туындайды. Мысалы, кешкілік 

уақытта. Сол кезде жаныңды 

қоярға жер таппай, ары-бері 

қозғалшақтап, еріксіз көзіңнен 

жас сорғалайды. Мұндай 

жағдайда не істеуіміз керек? 

Жауап төменде.

Сіздерге тіс ауруынан 

құтылудың әдістерін айтпас 

бұрын кішігірім ескерту айта 

кету қажет. Біз айтайын деп 

отырған ем-дом шаралары 

тек тістің ауруын қойдырады, 

ал толық емді тек дәрігер ғана 

көрсетеді.

Тістің қақсап, сыздап ау-

ыратыны белгілі. Сондықтан, 

біріншіден, тіс ауруын 

қойдырудан бұрын, ми жүйесін 

алаңдатуымыз керек. Ол үшін 

ежелден келе жатқан халық 

медицинасын пайдаланамыз.  

Қолыңызға сарымсақтың бір тал 

кеспесін алып, оны екі бөлікке 

кесіңіз. Одан кейін екіге бөлінген 

сарымсақты ауыратын жеріңізге 

апарып басыңыз. Сарымсақты 

тіске неғұрлым жақынырақ 

қойсаңыз, соғұрлым ауру тез 

қояды. Сарымсақ шырыны 

тістің тамырын жылдам тыныш-

тандырады. Бұл шамамен 5-10 

минутқа  жалғасады.  Осы уақыт 

аралығында сырқат жайлап 

басылады.

Екінші әдіс. Бір бума 

мақтаның кішкене бөлігін 

алып, оған жарты қасық 

көлемінде ас содасын себіңіз. 

Ас содасы төгіліп қалмас үшін 

оны орағаныңыз жөн. Кейін 

компресті ауырған жеріңізде 

10-15 минут ұстаңыз. Осы 

уақыт ішінде ауру  бірнеше 

есе күшеюі мүмкін, бірақ сәл 

шыдамдылық танытсаңыз, ауру 

ізсіз жоғалады.

Үшінші әдіс. Арнайы тіс ау-

руын қойдыратын дәрі-дәрмек 

пайдалану. Мысалы, Баралгин, 

Нурофен, Анальгин, Кетанов, 

Кетанол.

Денсаулығыңыздың 

нашарлауын 

жасыңыздың келуінен 

көрмеңіз

Бәрі  өзіңізге  байланысты. 

Егер  қартайдым  деп,  өзіңізді 

иландырсаңыз,  ағзаңыз  да  со-

ған  көнеді.  Салауатты  өмір 

сал тын 

ұстанып, 

спортпен 

шұ ғылдансаңыз,  әлі  жап-жас 

екеніңізге  айналаңыздағы  жан-

дар  да  сеніммен  қарайды.  Күн 

сайын  оптимистік  көзқараспен 

жүрсеңіз,  мәселелеріңіздің  де 

азаюы сөзсіз.

Суды көп ішіңіз

Бауыр мен бүйректің қалыпты 

жұмыс  істеуіне  судың  пайда-

сы  зор.  Әрі  теріңіз  де  жақсара 

түспек.  Суды  күнделікті  ішіп 

тұруды  әдетке  айналдырыңыз. 

Дәрігерлердің  кеңесі  бойын-

ша,  судың  20%-ы  күнделікті 

қабылдайтын  тамақтан,  қалған 

80%-ы  ауыз  су  мен  басқа  да 

сұйықтықтан  келуі  керек.  Тағы 

айта  кететіні,  әр  күніңізді  бір 

стақан су ішуден бастаңыз.   

Ұйқыңызды 

қандырыңыз

Тым  аз  ұйықтау  немесе  тым 

көп ұйықтау миыңызға кері әсер 

етеді.  «Күніне  8  сағат  ұйықтау 

керек» деген жалған стереотипті 

жадыңыздан  өшіріп  тастаңыз. 

Ғылыми  зерттеулер  бойынша, 

күніне  6,5-7  сағат  ұйықтайтын 

адамдар  ұзақ  өмір  сүреді  екен. 

Ұйқысыздыққа 

әсер 

ететін 

факторлардың  бірі  –  магнийдің 

жетіспеуі.  Осы  элемент  көп 

кездесетін  саумалдық  (шпинат) 

және  асқабақтың  дәндерін  көп 

жеңіз. 

Денсаулыққа 

зиянын 

тигізетін 

ыдыстар

тынша  организмге  түсуі  мүмкін. 

Мұнымен қатар никель мен хром 

ионын бөліп шығару қаупі бар.

Алюминий ыдыстар

Зерттеу  нәтижесі  бойынша, 

алюминий ыдыс тұзбен, ас содасы-

мен әрекеттескен кезде химиялық 

қасиетін  өзгертеді.  Осыған  бай-

ланысты  алюминий  ыдыста  щи, 

орамжапырақ,  түрлі  кисель,  ком-

пот,  бұқтырылған,  қуырылған 

көкөністер,  жұқалтыр  қағаздағы 

тағам пісіруге болмайды.

Ыдысты  жасаушы  компа-

ниялар  бетіне  оксидті  жабын-

ды  қапталатындығын  айтады. 

Алайда  алюминий  иондары  бұл 

жабындының қаншалықты төзімді 

екеніне  қарамастан  тамақтың 

ішіне түседі.

Алюминий ағзаға көп мөл шер-

де  жиналып,  нәтижесінде  созыл-

малы ауруға шалдықтырады.

Тот баспайтын болат

Оны  күнделікті  тұрмыста 

пай даланған  жағдайда  тамақ  ар-

қы лы  адам  ағзасына  аллергия 

шақыратын никель түседі.

(Ғаламтордан алынды)