Бишкек 2019 кыргыз тили
в) ак таңдай айтымдык г)
жүктеу/скачать 7,72 Mb. Pdf көрінісі
|
| в) ак таңдай айтымдык
г) таң калгандай акындык 19. … акындардын бири – Жеўижок жез таўдай … . а) тубаса төкмө, аталган б) негизинен куйма, коюлган в) табиятынан жазма, жазылган г) тубаса алп, айтылган 20. Жеўижоктун жїрєк сыздаткан … уккан калыў эл аны алкап … . а) капалуу айтымын, өтө колдошкон б) муңдуу мурасын, зор белгилешкен в) кайгылуу саптарын, чоң баа коюшкан г) армандуу ырларын, жогору баа беришкен Комуз кандайча пайда болгон? Илгери-илгери жер үстүндө бир хан болгон экен. Ал элин эзип, мөгдүрөтүп келгендиктен, эл аны кара мүртөз, зордукчул, канкор хан деп аташкан экен. Элдин каргышы, кайгы-муңу жеткенби, айтор, хан ба- ласыз болуптур. Кудайга жалынып жатып карыганда жалгыз перзенттүү болгон имиш. Жалгыз перзенти чоңоюп эр жеткен соң, зулум хан баатыр жигиттерди тандап берет. Хандын уулу кайда болбосун, аны нөкөрлөр коштоп жүрөт. Күндөрдүн биринде хандын уулу аңчылыкка кетет. Ой-тоону кыды- рып, токойлорду аралап, эч нерсе жолукпай, камыш аралап келе жатса, алдынан күрүлдөп эне жолборс чыгат. Ал өзүнүн балдарын коргоп, алардын алдынан айбаттуу качырат. Жолборстун күрүлдөгөн айбатынан жанындагы нөкөрлөр качып жөнөшөт. Хандын уулу жебесин алганча болбой, жолборс аны чапчып өтөт. Хандын уулунун өлгөнүн көрүп, жи- гиттердин үрөйү учат. 9-ТЕМА 163 Күндөр өтөт. Хан уулун күтөт, бирок уулу кайрылып келбеди. Ошондо хан жар чакырып: – Кимде ким менин көзүм, мурасым, жалгызым жөнүндө жаман кабар алып келсе, коргошунду эритип, оозуна куям. Уулумду таап келгиле, – дейт. Жарчылардын үнүн угуп, нөкөрлөрү эмне кылар айласын таппай, жер кезип кетишет. Тоо этегиндеги жалгыз алачыкта Аалы деген зергер жашоочу. Ал уста гана болбостон, акылман да болгон экен. Жигиттер Аа- лыга келип, болгон окуяны айтып берип, өлүмдөн куткаруусун өтүнүшөт. Аалы аларды тамактандырып, эс ала бергиле дейт. Уста түнү бою жыгач жонуп, түп жагын чөйчөк сыяктуу оюп, ага узун, ичке кылдарды тагат. Андан соң чертсе, нечен кооз үндөр жаңыра баштайт. Ал бирде ырдап, бирде ыйлаган үн чыгарат. Аалы таң ата жигиттерди ойготуп, чогуу ханга келишет. Хан алардын жаман кабар алып келгенин байкайт. Аалы ханга таазим этип, өзү жасаган жыгач куралда кол ойното баштайт. Ал курал чымчыктардын сайраганын, суунун шылдырап агышын, ымыркайдын күл- күсүн сүйлөп берип жатты. Хандын жарпы жазыла магдырап, жыргап укту. Аңгыча баягы жайдары күлкүнү ырылдаган үн бузуп кетти да, ага удаа «апа» деп жардам сураган аянычтуу үн чыгып, заматта жок боло түштү. Хандын көңүлү айнып, айкырыкты салып, жалгыз мурасчысынан ажыраганына ишенбей, алиги жыгач куралды жок кылгыла деп буйрат. Жулунган нөкөрлөр заматта Аалынын колундагы куралды жулуп алып, эритилген коргошунду куят. Бирок курал бирде ыйлап, бирде ырдап окуяны баяндай берет. Бул курал Аалы зергер жасаган, атадан-балага кылым улап жашап келе жаткан улуу комуз эле. жүктеу/скачать 7,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|